Twee orgels voor zes componisten
Spaanse Maria-muzieken en werken van de familie Bach
NIJMEGEN, 20100811 -- Op dinsdag 24 augustus verzorgt organist Jan-Willem Jansen een veelzijdige orgelavond in de Stevenskerk. Op het koororgel (Ardennenorgel) brengt hij Spaanse werken ten gehore die merendeels in het teken staan van de Maria-verering. Jansen vervolgt zijn concert op het grote König-orgel met werken van Johann Sebastian Bach en drie van diens zonen. Het concert begint om 20.30 uur; de toegang is 8, - en 7, - met korting. Het concert maakt deel uit van de zomerconcertserie van de Nijmeegse Orgelkring.
Jan-Willem Jansen begint het concert met muziek van drie Spaanse Renaissance-componisten: De Cabezon, De Heredia en Bruna. De werken uit de 16e en 17e eeuw zijn geschreven voor orgels waarbij een aantal registers zijn gedeeld, dat wil zeggen dat men ondanks het gebruik van één manuaal met de linker- en de rechterhand met twee klankkleuren kan spelen. Het niet zo vaak bespeelde koororgel in de Stevenskerk - vanwege zijn herkomst (omgeving van Luik) ook wel het Ardennenorgel genoemd - is zo'n orgel. Het is overigens opmerkelijk dat twee van de drie Spaanse componisten blind waren.
In lijn met het concert van vorige week komt ook dit keer de familie Bach weer ruim aan bod. Op het König-orgel vertolkt Jansen werken van Johann Sebastian en van drie van zijn zes zonen: Wilhelm Friedemann, Carl Philip Emmanuel en Johann Christoph Friedrich. Van vader Bach speelt Jansen de Fantasia en Fuga in C klein (BWV 537). Dit stuk - gecomponeerd tijdens Bach's verblijf in Weimar - kent een rustig en gedragen fantasie-deel en sluit af met een iets vlottere fuga.
Van de twintig kinderen van Bach uit twee huwelijken overleefden er uiteindelijk tien, waarvan zes zonen. Dit jaar is het 300 jaar geleden dat Wilhelm Friedemann Bach (1710 - 1784), de oudste zoon van J.S. Bach uit zijn eerste huwelijk, werd geboren. Hij gold als de grootste organist van zijn tijd en was vermaard vanwege zijn orgelimprovisaties. Jansen speelt een prachtige koraalbewerking en fuga van de hand van deze zoon.
Vervolgens komen drie stukken van de tweede zoon aan bod. Deze Carl Philip Emmanuel Bach geldt als de meest beroemde van alle zonen. Sterker nog: lange tijd werd hij als 'de' Bach beschouwd, in plaats van zijn vader. Hoewel zijn oeuvre moderner was dan dat van zijn vader en zijn oudste broer horen we tijdens het concert ook een Fantasia en Fuga van deze CPE Bach. Het programma eindigt lichtvoetig met een speels werkje van Johann Christoph Friedrich Bach. `Ah, vous dirai-je maman' klinkt al heel anders dan `Altijd is Kortjakje ziek' maar het is toch hetzelfde melodietje. Jansen speelt variaties over deze beroemde melodie van de hand van deze vijfde zoon van Bach.
Nijmeegse Orgelkring