Gemeente Spijkenisse
Spijkenisse en Hekelingen in de 19e eeuw
30 juli 2010
De eerste akten van geboorte, overlijden en huwelijk zijn straks te
zien in het stadhuis. Dankzij de invoering van de Burgerlijke Stand
zijn onze voorouders en de belangrijke gebeurtenissen in hun leven
gemakkelijker terug te vinden.
De eerste Franse geboorte- en overlijdensakte in Hekelingen zijn van
het jongetje Arij Benne, die drie maanden na zijn geboorte overleed. In
het stadhuis is vanaf 16 augustus zijn stamboom te zien. De
tentoonstelling in het stadhuis is onderdeel van Open Monumentendag op
11 september, met dit jaar als thema `de smaak van de 19e eeuw'. De
tentoonstelling is vanaf 16 augustus tot en met 11 september 2010 te
zien.
Napoleon voerde in Nederland in de 19e eeuw de Burgerlijke Stand in.
Geboorte, huwelijk en overlijden werden voortaan aangegeven op het
gemeentehuis in plaats van in de kerken. Ook is er op de
tentoonstelling een trouwakte te zien van Pleun Doolaar en Claasje van
der Sluis en van Arij Lageweg en Johanna Villerius. Verder is er de
geboorteakte van Jannetje Troost en de overlijdensakte van Arie van der
Meijden. Ook hun gehele of gedeeltelijke stambomen zijn te zien. In
veel gevallen komen die uit bij de huidige generatie, zoals bij de
stamboom van Corstiaan Kok.
Veelzijdige tentoonstelling
De tentoonstelling in het stadhuis gaat niet alleen over de Burgerlijke
Stand, maar ook over andere onderwerpen. Veel ontwikkelingen in de 19e
eeuw legden de basis voor de huidige samenleving in Spijkenisse en
Hekelingen. Napoleon en de Franse tijd markeren het begin met de
invoering van een nieuw en beter openbaar bestuur en vele nieuwe
wetten. Er kwam een nieuw metriek stelsel met overal gelijke maten en
gewichten. Verder werd de eerste grondwet van kracht, de dienstplicht
werd ingevoerd, de industrialisatie deed zijn intrede en kinderarbeid
kwam veel voor. In deze eeuw werd de basis gelegd voor het huidige
onderwijs. Het wegennet met vele bruggen werd uitgebouwd.
Kinderarbeid en leerplicht
De industriële revolutie bracht niet alleen vooruitgang, maar ook
uitbuiting, zelfs van kinderen. Dat leidde tot de Kinderwet in 1874 en
de Leerplichtwet in 1900. Op de tentoonstelling is speciale aandacht
voor de ontwikkeling van het onderwijs in de gemeenten Spijkenisse en
Hekelingen. Er zijn veel documenten en echt gebruikte materialen en
attributen uit het onderwijs in de 19e eeuw te zien.
Van beurtschipper tot Spijkenisserbrug
Beurtschippers werden in de 19e eeuw langzaam maar zeker vervangen door
lijnboten. Er kwam een pontveer tussen Spijkenisse en Hoogvliet. De
gemeenten op Voorne-Putten lieten samen een grindweg aanleggen over het
eiland. De rit van de eerste stoomlocomotief, in Nederland in 1839,
leidde tot verregaande ontsluiting van alle gebieden van Nederland met
een uitgebreid spoorwegnet en later een wegennet. Door de bouw van de
Spijkenisser trambrug en de aanleg van stoomtramverbindingen werd ook
Voorne-Putten echt ontsloten.