Academisch ziekenhuis Maastricht
De appels van de peren scheiden
Publicatiedatum: 04-08-2010
Bron: UM
Auteur: UM
Datum: 04-08-2010
De beslissing of een nieuw medicijn vergoed wordt, hangt in grote mate
af van de kosteneffectiviteit. Zijn de extra kosten gerechtvaardigd,
oftewel: is het doelmatig voor een patiëntenpopulatie? Maar zo'n
populatie bestaat natuurlijk uit heel veel verschillende mensen,
waaronder ook patiënten die helemaal geen baat hebben bij het medicijn.
Dr. Janneke Grutters gaat onderzoeken hoe je die verschillen voor
diverse ziektebeelden op een uniforme manier in kaart kunt brengen,
zodat ook het vergoedingsbeleid gerichter op individuen afgestemd kan
worden. Ze won hiermee onlangs een beurs van 25.000 euro.
"Je hebt maar één budget voor de gezondheidszorg en dat moet je zo goed
mogelijk verdelen", aldus Grutters."Op dit moment worden sommige
geneesmiddelen voor een grote groep mensen vergoed en dus
voorgeschreven, terwijl ze niet eens voor iedereen effectief zijn. Als
je die effectiviteit kunt differentiëren, door bijvoorbeeld te kijken
naar de ernst van de ziekte of bepaalde risicofactoren, krijgt alleen
de doelgroep voor wie het ook effectief is dat medicijn vergoed. Voor
de anderen kan het uit het pakket worden gehaald, wat de premie kan
verlagen. Op die manier kun je veel 'lucht' uit het huidige
verzekeringspakket halen."
Dr. Janneke Grutters is als post-doc onderzoeker werkzaam aan de School
for Public Health and Primary Care (CAPHRI) binnen de Faculty of
Health, Medicine and Life Sciences van het Maastricht UMC / UM.
De komende twee jaar doet ze onderzoek naar de manier waarop je
diversiteit binnen patiëntenpopulaties op een uniforme manier in kaart
kunt brengen, met het doel deze ook in vergoedingsbeleid mee te kunnen
wegen.
Rendement
Bij de evaluatie van nieuwe technologieën in de gezondheidszorg (Health
Technology Assessments, HTA) speelt de economische evaluatie een grote
rol. Dat is tegelijkertijd een lastige meeteenheid, omdat de resultaten
per behandeling of medicijn verschillen. Hoe vergelijk je het rendement
van een medicijn tegen kanker met een medicijn tegen aderverkalking?
"Je hebt maar één budget voor de gezondheidszorg en dat moet je als
overheid zo goed mogelijk verdelen. Dat betekent eigenlijk dat je
appels met peren moet vergelijken." Maar ook binnen een bepaalde
aandoening worden momenteel appels met peren vergeleken. In haar
onderzoek draait het er juist om dat niet te doen. De ene patiënt is de
andere niet, net zoals een appel geen peer is. Haar theorie is dat als
er bij de vergoedingsbeslissingen al rekening gehouden kan worden met
deze 'heterogeniteit', het de gezondheidszorg zelf kosteneffectiever
kan maken.
Hot
Behalve dat het onnodig is om alle medicijnen voor iedereen te
vergoeden, is het op termijn ook onbetaalbaar. Aandacht voor
heterogeniteit in patiëntenpopulaties is 'hot' in de tegenwoordige
geneeskunde, maar is voor beleidsmakers zoals bij het College Voor
Zorgverzekeringen vaak een ver-van-het-bed-show. Grutters gaat dan ook
veel moeite doen om beleidsmakers te betrekken bij haar onderzoek, al
is het maar met het oog op het bewustwordingsproces. "Als je gaat
inzetten op heterogeniteit hangen daar consequenties aan vast. Stel een
medicijn blijkt vooral effectief bij mensen onder de 65 jaar, of alleen
bij vrouwen? Trek je die lijn dan door in je vergoedingsbeleid, of doe
je dat niet omdat je niet wilt discrimineren?"
Prikkel
Tegelijkertijd hoopt Grutters ook dat meer aandacht voor heterogeniteit
geneesmiddelenfabrikanten stimuleert om te onderzoeken voor welke
subpopulatie hun medicijn het meest effectief is. "Als uit de HTA
blijkt dat een medicijn voor de brede populatie kosteneffectief is, is
die prikkel er niet meer. Pas als het niet kosteneffectief is, gaan ze
verder op zoek naar een subpopulatie voor wie het wél zin heeft. Op dit
moment worden dure geneesmiddelen drie jaar vergoed, waarna het besluit
over de definitieve vergoeding wordt genomen. Meer aandacht voor
heterogeniteit zou fabrikanten in die drie jaar moeten stimuleren om
nader onderzoek te doen naar relevante patiëntkarakteristieken. Dat
draagt ook bij aan een beter betaalbare gezondheidszorg."
Beurs
Fabrikant Pfizer stimuleert de ontwikkeling van Health Technology
Assessments onder meer via een HTAcademy. Nadat Grutters de beurs van
vijfduizend euro voor het beste Nederlandse onderzoeksidee won, sleepte
ze begin juli ook de Europese beurs van twintigduizend euro in de
wacht. "Dat is natuurlijk geweldig. Het is een bevestiging dat ik op de
goede weg ben. Het geld is bedoeld voor je persoonlijke ontwikkeling,
dus ik heb nu meer mogelijkheden om cursussen te volgen en werkbezoeken
af te leggen."
Over twee jaar hoopt ze met de resultaten te komen.
Meer over onderzoek in Maastricht op de sites van het Maastricht UMC en
in het Research Magazine van de Universiteit Maastricht.