Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Geachte Voorzitter,
Hierbij bied ik u, mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap en de minister van Economische Zaken, een advies aan van de
Rijksbouwmeester over Europese aanbestedingen van architectendiensten,
alsmede onze reactie daarop. Dit naar aanleiding van de toezegging tijdens het
Algemeen Overleg van 8 oktober 2008 over de architectuurnota Een cultuur van
ontwerpen.1
Problematiek
Het Europees aanbesteden van architectendiensten is bedoeld om de markt
transparant en open te maken, mede met het oog op vergroting van de
diversiteit. In de praktijk blijkt echter dat bij de toepassing van de Europese
aanbestedingsregels soms onnodig hoge eisen worden gesteld waarmee juist het
omgekeerde wordt bereikt. Voorbeelden hiervan zijn (te) hoge omzet- en
referentie-eisen waardoor met name de toegang van kleine en/of jonge
architectenbureaus tot aanbestedingen wordt bemoeilijkt. Zoals tijdens het
Algemeen Overleg op 8 oktober 2008 al is aangegeven, wordt de problematiek
rondom de interpretatie en toepassing van de desbetreffende wet- en regelgeving
onderkend.
Wij zijn van mening dat het voorliggende advies van de Rijksbouwmeester
zinvolle oplossingsrichtingen aandraagt. Hiermee kan een stap voorwaarts worden
gezet om problemen rondom de Europese aanbestedingen van
architectendiensten aan te pakken.
Advies Rijksbouwmeester
Het advies bevat drie aanbevelingen:
1. Continueren van het Steunpunt Architectuuropdrachten en
Ontwerpwedstrijden.
2. Ontwikkeling van best practices Aanbestedingswet.
1 Kamerstukken II 2008-2009, 31535, nr. 3
Pagina 1 van 3
3. Continuering van de Regiegroep Europees Aanbesteden Architectendiensten. Rijksgebouwendienst
Bedrijfs- en Bestuurszaken
In deze brief geef ik aan hoe wij daarmee willen omgaan. Bestuursadvisering
Datum
Ad 1) Architectuur Lokaal heeft met het Steunpunt Architectuuropdrachten en 30 juli 2010
Ontwerpwedstrijden in de afgelopen jaren veel kennis over en ervaring met Kenmerk
Europese aanbestedingen opgedaan. Er is bijgehouden hoe aanbestedingen 2010000480
verlopen en welke problemen zich daarbij voordoen. Per kwartaal wordt hierover,
voor betrokkenen in het veld, een rapportage uitgebracht op de site van het
Steunpunt.
Het Steunpunt informeert opdrachtgevers over Europese aanbestedingen. Dit
gebeurt zowel in algemene zin als meer specifiek door per aanbesteding aan te
geven op welke onderdelen de procedure en aanpak kunnen worden verbeterd.
Die informatie is van groot belang om te zien of beleid en regelgeving adequaat
zijn. Daarmee vervult het Steunpunt een belangrijke dubbelfunctie. Architectuur
Lokaal werkt hierbij nauw samen met PIANOo (het expertisecentrum voor
aanbesteden van het ministerie van Economische Zaken) en andere relevante
partijen. Architectuur Lokaal zal gevraagd worden om in toekomstige gesprekken
met overheden ook de relatie opdrachtgever-architect-aannemer aan de orde te
stellen.
Het Steunpunt Architectuuropdrachten en Ontwerpwedstrijden heeft verder een
centrale rol gespeeld bij het ontwikkelen en opstellen van een nieuwe digitale
handleiding voor het maken van leidraden voor het aanbesteden van
architectendiensten: KOMPAS light (www.architectuuropdrachten.nl).
KOMPAS light is tijdens de tweede EU Aanbestedingendag op 3 december 2009
gepresenteerd. Het doel van de handleiding is een bijdrage te leveren aan het
oplossen van problemen die zich voordoen bij de aanbestedingen en is opgesteld
in samenwerking met de Rijksbouwmeester, BNA, VNG, NEPROM, PIANOo en de
Rijksgebouwendienst. KOMPAS light gaat uit van de wettelijke minimumeisen,
voorziet in op de praktijk gebaseerde aanvullende informatie en geeft concrete en
praktische aanbevelingen.
Met het instrument KOMPAS light kan tijd worden bespaard, wordt de kans op
fouten verkleind en wordt meer duidelijkheid bereikt door meer uniformiteit in
aanbestedingen. Daarmee levert KOMPAS light een bijdrage aan lastenverlichting
voor alle partijen.
Alle betrokken partijen hebben de intentie uitgesproken om KOMPAS light als
digitale handleiding te erkennen. Voor het opstellen van een leidraad door de
eigen organisatie zal KOMPAS light worden overgenomen of als uitgangspunt
dienen.
Om KOMPAS light ook in de toekomst een succes te laten zijn en om het
Steunpunt Architectuuropdrachten en Ontwerpwedstrijden zijn extra
werkzaamheden daarvoor naar behoren te kunnen laten vervullen, is door de
desbetreffende ministeries gezamenlijk een aanvullende bijdrage van 423.000,-
beschikbaar gesteld.
Ad 2) Heldere aanbestedingsregels zijn noodzakelijk om een betere praktijk van
het aanbesteden te krijgen. Daartoe heeft de minister van Economische Zaken
Pagina 2 van 3
een wetsvoorstel voor een Aanbestedingswet opgesteld dat onlangs bij uw Kamer Rijksgebouwendienst
is ingediend. Bedrijfs- en Bestuurszaken
Bestuursadvisering
Naast het wetsvoorstel wordt een aantal aanvullende maatregelen getroffen om
de professionaliteit van de aanbestedingspraktijk te vergroten. Een van die Datum
maatregelen is het opstellen van richtsnoeren waarin de aanbestedingsprocedures 30 juli 2010
voor leveringen en diensten worden uitgeschreven. Deze richtsnoeren dienen ter Kenmerk
ondersteuning van inkopers tijdens het aanbestedingsproces, zodat zij de 2010000480
aanbestedingsregels eenvoudiger, beter en meer uniform kunnen toepassen. Het
is wenselijk dat de richtsnoeren breed gedragen worden. Daarom worden
aanbestedende diensten en ondernemingen nauw betrokken bij het opstellen
ervan.
Een andere aanvullende maatregel betreft het opstellen van een handreiking
proportionaliteit. Niet-proportionele eisen bij het aanbesteden van
architectendiensten is immers een van de specifieke onderwerpen waar deze brief
over gaat. Met behulp van best practices wordt invulling gegeven aan het begrip
proportionaliteit. Ook voor handreiking proportionaliteit geldt dat het wenselijk is
dat deze breed gedragen wordt. De handreiking wordt daarom eveneens in nauwe
samenwerking met aanbestedende diensten en het bedrijfsleven opgesteld.
In de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel Aanbestedingswet wordt
ingegaan op de aanvullende maatregelen.
Ad 3) De aanbeveling tot continuering van de Regiegroep Europees Aanbesteden
Architectendiensten nemen wij graag over. Onder voorzitterschap van de
Rijksbouwmeester zal de Regiegroep, die voorts bestaat uit de VNG, BNA,
NEPROM, PIANOo, het ministerie van Economische Zaken en Architectuur Lokaal,
zal nadere invulling worden gegeven aan de uitvoering en actualisering van
KOMPAS light. Als voorzitter van de Regiegroep vormt de Rijksbouwmeester voor
mij en mijn collega-bewindslieden bovendien een belangrijke adviseur voor
overleg over procedures en beleid betreffende Europese aanbestedingen van
architectendiensten in bredere zin.
Hoogachtend,
de minister van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer,
J.C. Huizinga-Heringa
Pagina 3 van 3