Dark & Light tegen tweedehands brillen voor ontwikkelingslanden
29/07/2010 16:35
Dark & Light Blind Care
Diverse organisaties in Nederland zamelen tweedehands brillen in om te distribueren naar ontwikkelingslanden. Een recent voorbeeld is de actie "2e Hans" van optiekketen Hans Anders. Dergelijke acties lijken sympathiek, maar zijn allerminst duurzaam volgens Ton ten Hove, directeur van Stichting Dark & Light. Ten Hove: "Waar komt toch die rare gedachte vandaan dat onze afgedankte spullen wél goed genoeg zijn voor mensen in ontwikkelingslanden? Als we in Nederland hergebruik van brillen belangrijk vinden, laten we ze dan hier aan de man brengen. Bijvoorbeeld via kringloopwinkels of optiekzaken. Het geld dat wordt gestoken in het verschepen van tweedehands brillen kan beter worden gebruikt voor de ontwikkeling van lokale optiekservices in de Derde Wereld."
Argumenten tegen inzamelen brillen
Niet duurzaam. Je kunt iemand een bril geven, maar voor nazorg, vervanging of reparatie is dan nog niets geregeld. Het is beter om te investeren in lokaal vakmanschap en de monturen en glazen lokaal te produceren.
Over- en ondercorrectie. De kans is klein dat een tweedehands bril exact de juiste sterkte heeft. Een bril met over- of ondercorrectie kan bijvoorbeeld leiden tot hoofdpijnklachten.
Verborgen kosten. Verzamelen, schoonmaken, sorteren, transporteren en distribueren van brillen brengt veel kosten met zich mee. Ook al worden deze kosten gesponsord, het blijft geld dat ook anders besteed had kunnen worden. Het lokaal produceren van een bril hoeft niet meer dan vijf euro te kosten.
Selectiviteit. Breng je ergens 10.000 brillen, dan is dat altijd te veel of te weinig. Het is beter om de vraag in plaats van het aanbod als uitgangspunt te nemen. De uitdaging is om mensen met een refractieafwijking op te sporen. Dat begint met het trainen van lokale artsen en gezondheidswerkers.
Gedateerde ontwikkelingshulp. Mensen in ontwikkelingslanden hebben net zoveel recht op goede oogzorg als wij hier in het Westen. Door hen verouderde en afgedankte spullen te geven, worden zij in feite als minderwaardig beschouwd.
Argumenten voor inzamelen brillen
Als argument voor het inzamelen van brillen wordt vaak genoemd dat mensen in ontwikkelinglanden te arm zijn om een bril te kopen. Dat is ten dele waar. Meestal weten mensen niet dat ze een bril nodig hebben bij gebrek aan deskundig personeel. Standaard leesbrillen zijn in ontwikkelingslanden goedkoop verkrijgbaar. Zelfs op maat aangemeten brillen hoeven niet veel te kosten. Volgens Dark & Light kun je daarom beter geld steken in betere lokale oogzorg dan in het optuigen van een logistiek apparaat voor de distributie van tweedehands brillen.
Een ander argument voor het inzamelen van brillen is dat hergebruik beter is voor het milieu. Bij Dark & Light zijn geen cijfers bekend of hergebruik minder milieubelastend is dan de productie van een nieuwe bril. Zelfs als hergebruik milieuvriendelijker zou zijn, dan is het de vraag waarom de brillen naar ontwikkelingslanden gaan en niet in Nederland worden hergebruikt.
Europese Commissie
Op de website van de Europese Commissie staat het volgende: "Jaarlijks worden in Europa en Noord-Amerika bijna 10 miljoen bruikbare brillen weggegooid. Deze kunnen worden gebruikt voor mensen in de ontwikkelingslanden. De meeste opticiens zamelen nu ook oude brillen in. Geef uw oude bril dus af bij een opticien zodat uw bril een tweede leven kan beginnen."
De website suggereert dat hergebruik van brillen beter is voor het milieu. Er wordt echter niet gesproken over de milieubelasting en de kosten die hergebruik met zich meebrengt.
Opmerkelijk is dat weggooien direct wordt gekoppeld aan hergebruik in ontwikkelingslanden. Dat wekt de suggestie dat mensen in ontwikkelingslanden minderwaardig zijn: de oude brillen zijn niet goed genoeg voor ons, maar wel voor hen. Over hergebruik binnen Europa wordt niet gesproken.
Context
Meer dan 300 miljoen mensen wereldwijd hebben een bril nodig. Van deze groep zijn volgens schattingen van de Wereldgezondheidsorganisatie ruim 150 miljoen mensen blind of slechtziend. Zij kunnen niet of nauwelijks de lessen volgen op school of een eigen inkomen verdienen, terwijl het probleem met een bril kan worden verholpen. Dit wordt 'functionele blindheid' genoemd.
Dark & Light stimuleert lokale initiatieven in Afrika en Azië om ervoor te zorgen dat de allerarmsten, ook in afgelegen gebieden, een bril kunnen krijgen. Plaatselijke gezondheidswerkers krijgen een training in het afnemen van oogtesten. Ook basisscholen worden ingeschakeld bij het doen van oogtesten bij kinderen. Mobiele oogzorgteams worden ingezet voor het aanmeten van brillen en het opstarten van lokale optiekzaken wordt gestimuleerd. Monturen en glazen worden lokaal ingekocht en op maat gemaakt. De kosten om iemand een bril aan te meten zijn doorgaans niet hoger dan vijf euro.
Voordeel van deze aanpak is dat de kennis lokaal wordt opgebouwd en de lokale economie wordt gestimuleerd. Nazorg en continuïteit zijn hierdoor gewaarborgd.
http://www.darkandlight.org