Barokke Bach inspiratiebron romantici
Hongaarse organist Zsuzsa Elekes in Stevenskerk
NIJMEGEN, 20100723 -- Op 27 juli geeft de Hongaarse organist Zsuzsa Elekes een concert in de Sint Stevenskerk te Nijmegen. Vanuit een Preludium en Fuga van J.S. Bach stroomt diens inspiratie door naar de Duitse laatromantische orgelcomponisten Sigfrid Karg-Elert en Robert Schumann en via hen vervolgens naar de Hongaarse 20ste-eeuwse componisten Antalffy-Zsiross en Frigyes Hidas. Een programma met Duits-Hongaars (laat)romantisch repertoire waarin juist Elekes in uitblinkt. Het concert begint om 20.30 uur; de toegang is 8 euro en 7 euro met korting. Het concert maakt deel uit van de zomerconcertserie van de Nijmeegse Orgelkring.
De componist Bach en zijn werk blijft tot op heden op gezette tijden een inspiratiebron voor andere componisten. Zo `herontdekten' de Duitse romantische componisten Brahms en Liszt de kracht van de muziek van J.S. Bach en borduurden voort op zijn werk. In de muziek en misschien speciaal in de situatie van Bach, zijner duidelijk twee manieren om bewondering voor een collega te uiten. Van beide manieren heeft Elekes een compositie geprogrammeerd. In de eerste werkwijze dient de naam BACH als inspiratiebron. De letters B-A-C-H correspondeerde in de muziek met de noten b, a, c en bes en dit was een duidelijk herkenbaar uitgangspunt een compositie.
Een tweede manier was hergebruik van de compositiestijl. Bach was meester in het contrapunt en schreef in deze stijl een aantal koraalpartita's met vele verschillende variaties op een koraalmelodie met ter afsluiting een vrijere vaak fugatische variatie op een deel uit de koraalmelodie. Deze stijl pikten de Duitse romantici weer op en gingen er mee spelen. Zo deed ook Sigfrid Karg-Elert in zijn koraalfantasie over Jesu meine Freude. Een opvallend aspect van Karg-Elert in deze compositie is dat hij wat vrijer omging met de selectie van de koraalregels. Overigens grijpt hij sterk terug op barokke tradities en gebruik van het contrapunt in de afsluitende fuga.
Deze Duitse (laat) romantische componisten hadden op hun beurt weer invloed op de Hongaarse orgelstijl. En zo sijpelt de stroom van Bach weer verder door. Elekes speelt het Abendlied van Antalffy-Zsiross. Deze vroeg 20ste-eeuwse componist hanteert een impressionistische stijl en is enigszins verwant aan de stijl van Karg-Elert. Het middendeel van de driedelige compositie heeft een wat folkloristisch karakter.
Van Frigyes Hidas speelt Elekes de Sonata. Hidas is een veelzijdig componist die toneelwerken, orkestwerken en orgelmuziek componeerde. Zijn Sonate voor orgel dateert uit 1956 en bestaat uit drie delen: een eerste melodieus deel, een tweede canzoneachtig deel en een derde vurige speelse toccata met boeiende ritmiek.
Zsuzsa Elekes (1955) speelt in Nijmegen precies de muziek waar zij heel sterk in is: Duits-Hongaarse laatromantiek. Zij heeft juist twee jaar geleden een cd opgenomen met het Hongaarse orgelrepertoire uit de eerste helft van de 20ste eeuw. Elekes is docent orgel aan het Bartók Konservatorium in Budapest. Zij treedt veelvuldig op als jury in concoursen, nadat zij zelf eerder in haar loopbaan ook vele prijzen in internationale concoursen heeft gewonnen en op andere wijzen is gelauwerd voor haar concertpraktijk. Zij studeerde piano, orgel en klavecimbel aan de Franz-Liszt-Akademie in Budapest en volgde vele internationale meestercursussen.
http://www.nijmeegseorgelkring.org
Ingezonden persbericht