Rijksoverheid
Datum 26 juli 2010
Betreft
'Een gezonde voeding voor een gezond leven'
Ons kenmerk
OI/I / 10103900
Op 24 juni 2010 heeft de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en
Sport/Jeugd en Gezin om nadere toelichting gevraagd op de volgende twee
onderdelen uit de aanbeveling van de Europese Commissie betreffende het
gezamenlijke programmeringsinitiatief voor onderzoek "Een gezonde voeding voor
een gezond leven" C(2010)2587:
aanbeveling 3 onderdeel g, waarin de lidstaten worden aangespoord om in de
onderzoeksagenda en het uitvoeringsplan stimulering van betere
samenwerking tussen de particuliere en de overheidssector, gekoppeld aan
een open innovatie van verschillende bedrijfstakken op te nemen;
aanbeveling 4, waarin lidstaten worden gestimuleerd een gemeenschappelijke
beheersstructuur op het gebied van preventie van voedingsgerelateerde
ziekten op te zetten, met als opdracht gemeenschappelijke voorwaarden,
regels en procedures voor samenwerking en coördinatie vast te stellen en de
uitvoering van de strategische onderzoeksagenda te volgen.
Hierbij stuur ik u, mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap, de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de minister
van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de toelichting op de genoemde
onderdelen. In deze brief ga ik allereerst in op de idee van gezamenlijk
programmeren van onderzoek. Vervolgens ga ik in op het proces dat tot nu toe
gevolgd is om gezamenlijk programmeren van onderzoek door EU lidstaten van de
grond te krijgen. Tot slot ga ik in op het gezamenlijke programmeringsinitiatief
"Een gezonde voeding voor een gezond leven" en op de twee punten uit de
aanbeveling van de Commissie waarover u nadere toelichting wenst.
Gezamenlijk programmeren van onderzoek
Door middel van Gezamenlijk Programmeren beoogt de Raad van de Europese
Unie (verder te noemen de Raad) nationaal onderzoeksbeleid van de lidstaten op
het gebied van een aantal maatschappelijke uitdagingen op elkaar af te stemmen.
In de bijeenkomst van de Raad voor Concurrentievermogen op 2 december 2008
is afgesproken om 1) een aantal maatschappelijke thema's te identificeren voor
Gezamenlijk Programmeren, 2) binnen deze thema's een gemeenschappelijke
visie op te stellen, en 3) deze visie te vertalen in strategische
onderzoeksagenda's. Deze agenda's fungeren als overkoepelend kader voor een
beter gecoördineerde, gezamenlijke inzet van intergouvernementele, nationale en
regionale onderzoeksprogramma's.
Pagina 2 van 4
Directoraat
generaal
Ondernemen en Innovatie
Directie Innovatie
Ons kenmerk
OI/I / 10103900
Nederland steunt het streven naar meer coördinatie tussen nationale
onderzoeksprogramma's. Dit streven werd in 2000 al aangewezen als cruciaal
aspect van de Lissabonstrategie en de realisering van de Europese
Onderzoeksruimte. Dit wordt wederom bevestigd in de Europa 2020strategie, de
opvolger van de Lissabonstrategie. Een gezamenlijke Europese aanpak bij het
coördineren van onderzoek heeft meerwaarde, omdat dit fragmentatie en
duplicatie van onderzoek tussen de lidstaten tegen kan gaan en schaalvoordelen
en externe effecten, zoals toegang tot nieuwe kennis, kan opleveren en daarmee
de positie van het onderzoek in Europa kan versterken. Gezien de schaarste aan
R&Dmiddelen hebben Nederland en de EU hier baat bij. Nederland steunt
bovendien de grondgedachte van gezamenlijk programmeren, namelijk het
verbinden van de Europese onderzoeksruimte en maatschappelijke vraagstukken.
Ontwikkelingen rond het realiseren van gezamenlijke
onderzoeksprogrammering
Om namens de lidstaten de thema's voor gezamenlijk programmeren van
onderzoek te identificeren, heeft de Raad een high level group Joint Programming
(Groupe de Programmation Conjointe, hierna te noemen GPC) ingesteld. Dit is een
subgroep van het ambtelijke comité ERAC (European Research Area Comitee,
voorheen CREST), dat de Raad en de Commissie adviseert over onderzoek en
technologiebeleid.
De Raad voor Concurrentievermogen heeft op 3 december 2009 de eerste drie
door de GPC geïdentificeerde thema's voor gezamenlijk programmeren van
onderzoek verwelkomd en de Europese Commissie uitgedaagd om de lancering
van gezamenlijke programmeringsinitiatieven op de drie thema's voor te bereiden.
Eén van de thema's was het thema "gezondheid, voeding en de preventie van
dieet gerelateerde ziekten", dat later van naam is veranderd in "een gezonde
voeding voor een gezond leven". Om de lancering van een gezamenlijk
programmeringsinitiatief voor te bereiden, heeft de Europese Commissie
aanbeveling C(2010)2587 uitgebracht, waar u in uw verzoek naar verwijst.
De Europese Commissie moedigt de lidstaten in de Commissieaanbeveling
C(2010)2587 aan om voor het thema "Een gezonde voeding voor een gezond
leven" het volgende te doen:
1) een gezamenlijke visie te ontwikkelen op hoe samenwerking en
coördinatie van onderzoek op dit terrein bij kan dragen aan de
maatschappelijke vraag die in dit thema speelt;
2) een strategische onderzoeksagenda op te stellen die de
onderzoeksbehoeften en doelen op de middellange termijn definieert,
aangevuld met een implementatieplan;
3) de strategische onderzoeksagenda gezamenlijk te implementeren via
nationale onderzoeksprogramma's;
4) een managementstructuur op te zetten om regels en procedures voor
samenwerking en coördinatie op te stellen en om de implementatie van de
strategische onderzoeksagenda te monitoren;
Pagina 3 van 4
Directoraat
generaal
Ondernemen en Innovatie
Directie Innovatie
Ons kenmerk
OI/I / 10103900
5) in samenspraak met de Commissie te bezien welke activiteiten van de
Europese Unie bij kunnen dragen aan de implementatie van de
strategische onderzoeksagenda.
Naar verwachting zal dit voorstel in oktober 2010 voorliggen in de Raad voor
Concurrentievermogen. Deze zal dan beslissen of het gezamenlijke
programmeringsinitiatief "Een gezonde voeding voor een gezond leven" voldoet en
geïmplementeerd kan worden volgens de aanbeveling van de Commissie.
Gezamenlijke programmeringsinitiatief "een gezonde voeding voor een
gezond leven"
Het gezamenlijke programmeringsinitiatief "een gezonde voeding voor een gezond
leven" wordt gecoördineerd door Nederland. Dit initiatief adresseert de belangrijke
en complexe rol van voeding op de volksgezondheid en de preventie van
chronische, dieetgerelateerde ziekten. Het initiatief probeert deze opgave aan te
pakken door fundamenteel voedings, biomedisch en sociologisch onderzoek te
verbinden met preventiestrategieën en nieuwe voedingsproducten,
productieprocessen en toepassingen. Deze verbinding vergt een multidisciplinaire
aanpak waarbij wordt samengewerkt tussen enerzijds onderzoekers uit
verschillende disciplines bij universiteiten, kennisinstellingen en bedrijven en
anderzijds patiëntenorganisaties, zorgverleners en overheidsorganisaties. De
aanbeveling van de Commissie om in de onderzoeksagenda en het uitvoeringsplan
aandacht te besteden aan het stimuleren van betere samenwerking tussen de
particuliere sector en de overheidssector, gekoppeld aan een open innovatie van
verschillende bedrijfstakken, refereert aan deze multidisciplinaire samenwerking.
De managementstructuur waar in deelaanbeveling 4 van de Commissie
aanbeveling naar verwezen wordt, betreft een managementstructuur die de
samenwerking en coördinatie van het onderzoek, dat lidstaten uitvoeren op dit
terrein, ondersteunt. De managementstructuur dient bij te dragen aan het
opstellen van een gezamenlijke visie en een strategische onderzoeksagenda en
dient ervoor zorg te dragen dat de strategische onderzoeksagenda
geïmplementeerd wordt via de nationale onderzoeksprogramma's.
De managementstructuur voor het gezamenlijke programmeringsintiatief "een
gezonde voeding voor een gezond leven" bestaat uit:
een bestuursraad met vertegenwoordigers van de lidstaten die aan het
initiatief deelnemen. Deze bestuursraad zal de gezamenlijke
onderzoeksagenda en de voorwaarden, regels en procedures vaststellen;
een wetenschappelijke adviesraad, die de strategische onderzoeksagenda
opstelt;
een klankbordgroep met overige veldpartijen zoals bedrijven, zorgverleners,
patiënten en consumentenorganisaties;
een secretariaat dat de dagelijkse leiding van het initiatief verzorgt.
De managementstructuur zal in ieder geval een weerspiegeling zijn van de
multidisciplinaire aanpak van het onderzoek en zal alle belanghebbenden moeten
Pagina 4 van 4
Directoraat
generaal
Ondernemen en Innovatie
Directie Innovatie
Ons kenmerk
OI/I / 10103900
vertegenwoordigen. Er is inmiddels een bestuursraad ingesteld met
vertegenwoordigers van de lidstaten. Naar verwachting zal de
managementstructuur begin 2011 volledig zijn ingevuld.
De Raad voor Concurrentievermogen zal op regelmatige basis spreken over de
voortgang van het gezamenlijk programmeren van onderzoek in algemene zin, en
specifiek over de voortgang van de verschillende gezamenlijke
programmeringsinitiatieven. De StatenGeneraal zal, via de AO's voorafgaand aan
de bijeenkomsten van de Raad voor Concurrentievermogen, worden geïnformeerd
over de voortgang van het gezamenlijk programmeren van onderzoek in het
algemeen en van de afzonderlijke initiatieven.
(w.g.) Maria J.A. van der Hoeven
Minister van Economische Zaken