PH.Nieuwsbrief 404

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


24 GEZONDHEIDSCENTRA DOEN INDICATIESTELLING


Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) indiceert in de 24 grootste gezondheidscentra van Nederland. Indicatiestellers zijn daar op locatie aanwezig. Mede hierdoor lukt het om de doorstroomtijd voor een indicatiebesluit te verkorten. In 2009 ontving 64% van de 1,2 miljoen aanvragers een besluit binnen veertien dagen. Vijf procent moest meer dan zes weken wachten. Het aantal aanvragen in 2009 was ongeveer even hoog als in 2008. Zeven van de tien aanvragers was ouder dan 65 jaar. Van de aanvragers had tweederde een lichamelijk klacht die leidde tot het indiceren van zorg. De overige aanvragers waren kort gezegd dement, psychiatrisch patiënt of verstandelijk beperkt. Alleen psychosociale problemen vormden in 2009 geen reden meer om zorg toe te wijzen. Het aantal personeelsleden daalde van 2.249 naar 2011 per 1 januari 2010. al deze gegevens citeer ik uit het Jaarverslag2009 van het CIZ. Dat verslag heeft als titel: Hoge ambities in een jaar van vernieuwing en kwam deze week uit.


SPOEDPATIËNTEN OVERLIJDEN IN WEEKEINDE VAKER DAN DOORDEWEEKS


Patiënten die in het weekend met spoed worden opgenomen, hebben 10% meer kans om te overlijden dan doordeweekse spoedpatiënten. Deze kans bestaat, nadat gecorrigeerd is voor de ernst, aandoening, leeftijd en geslacht van de patiënten. Tot deze conclusie komen Londense onderzoekers in een artikel dat deze maand uitkwam. Zij verzamelden data over alle 4,3 miljoen spoedopnamen in Engelse ziekenhuizen in de periode van 1 april 2005 tot 1 april 2006. Van deze totale groep overleden in het ziekenhuis 215.000 patiënten. Na opschoning van de bestanden en uitvoerige multilevel analyses kwamen de onderzoekers tot de bovengenoemde conclusie. Door het extra risico van 10% overlijden 3369 spoedpatiënten onnodig. Dat is meer dan de 3201 Engelse verkeersdoden in dezelfde periode. De onderzoekers spreken hun zorg uit over de kwaliteit van de geboden spoedzorg in het weekeinde. Zij pleiten ervoor dat Engelse ziekenhuizen hun zorgorganisatie veranderen en het aanbod vergroten. Je vindt hun artikel alsvolgt: Aylin P, c.s., Weekend mortality for emergency admissions. A large, multicentre study, Journal for Quality and Safety in Health Care, 2010, pp 2213-217. Mijn commentaar: Ik vraag mij af, of in het weekeinde opgenomen Nederlandse spoedpatiënten ook meer kans hebben om te overlijden. Het antwoord op die vraag is met een eenvoudig onderzoek te geven. Prismant verzamelt al jaren goede gegevens over de Nederlandse spoedopnamen. De sterftecijfers van de ziekenhuizen zijn sinds deze week openbaar. Door deze bestanden te koppelen is het antwoord binnen enkele maanden te geven. Tot zover dit bericht. Op vrijdag 17 september vindt het tiende nationale congres over recente, lokale, nationale en internationale ontwikkelingen in de spoedzorg plaats. Het overeind houden van de kwaliteit van doordeweekse en weekend-spoedzorg in de komende jaren komt dan aan de orde in plenaire lezingen en workshops. Wil jij naar dit congres? Wil jij in één dagen op de hoogte raken van oplossingen en ontwikkelingen in de spoedzorg? Wil jij veel kennis(sen) opdoen? Klik dan hier, lees de uitgebreide brochure en meld je aan. Daarnaast draait er ook een Masterclass spoedzorg. Ben jij manager of ervaren zorgverlener bij een huisartsenpost, spoedeisende hulpafdeling, een zorgverzekeraar, een crisisdienst GGz, een ambulancedienst of een ambulance meldkamer? Wil je weten wat spoedzorg-collega's buiten jouw eigen sector doen? Klik dan hier, lees de brochure en meld je dan aan voor de Masterclass Spoedzorg die op 31 augustus van start gaat. Reeds twaalf collega's uit alle sectoren gingen je voor. Er zijn nog vier plaatsen beschikbaar. De Masterclass duurt 12 bijeenkomsten op middagen van 15.00 tot 19.00 uur.


REIS NAAR DUITSE AWBZ VOOR DE HELFT VOL GEBOEKT


Op papier, in documenten en op Power Point lijkt de Duitse AWBZ ideaal om voor

Nederlandse AWBZ-problemen een oplossing te bieden. (klik hier voor Julius rapporten over de AWBZ elders in Europa).Dat bleek tijdens een internationale conferentie op het Julius Centrum op 24 en 25 maart 2010 met AWBZ experts uit Noord Amerika en zes Europese landen. In Duitsland hebben chronische zieken en kwetsbare ouderen meer zelfbeschikking dan bij Nederlandse PGB's. Bovendien zijn Duitse zorgverzekeraars minder geld kwijt dan bij een systeem bij uitsluitend in-natura verstrekkingen. Van de Duitsers kiest 70% voor het genoemde belastingvrije inkomen. De AWBZ uitgaven zijn in Duitsland even hoog als die in Nederland. Alleen het land telt vijf maal zo veel inwoners. Om te checken of de kennis uit onderzoek klopt, organiseert het Julius Centrum op dinsdag 19 en woensdag 20 oktober een reis naar de Duitse universiteitstad Bielefeld. Omstreeks 7 uur vertrekt een bus vanuit Utrecht. Om 10 uur geeft de Bielefeldse hoogleraar en AWBZ expert Andreas Büscher een overzichtscollege.'s Middags is de groep te gast bij de Medische Dienst Krankenkasse (MDK) aldaar. De volgende ochtend komen sprekers uit de kring van patiëntenorganisaties, professionals, zorgaanbieders hun visie geven op de Duitse AWBZ. Op 20.10 rond 1800 uur zijn wij terug in Utrecht. Graag nodig ik jou, Nieuwsbrieflezer, uit om aan deze reis deel te nemen. Wil jij met ons checken of de gunstige informatie uit Duitsland klopt? Wil je met collega's van andere Nederlandse beleidsinstanties, koepelorganisaties, onderzoeksinstituten en zorgaanbieders urenlang bomen binnen en buiten de bus, of Duitsland een oplossing biedt voor de Nederlandse zorg aan mensen met beperkingen? Klik dan hier, lees de brochure en meld je aan. Inmiddels hebben zich zestien personen voor deze studiereis aangemeld. Zij werken vooral bij koepelorganisaties en grotere zorgaanbieders. De groep is in vier weken tijd half volgeboekt: er is plaats voor 30 deelnemers.


MASTERCLASS ZORG AAN CHRONISCHE ZIEKEN START 11 JANUARI 2011


Van 11 januari tot 1 november 2011 loopt bij het Julius Centrum de Masterclass Geïntegreerde Zorg voor Chronische Zieken (voorheen Masterclass Disease Management). Wij mikken op zestien deelnemers: ervaren professionals; leiders van zorgprogramma's en gezondheidscentra, medewerkers van ROS'sen, transmurale stichtingen en medische coördinatie centra; afdelingshoofden en projectleiders in ziekenhuizen; zorginkopers van zorgverzekeraars en beleidsmedewerkers van VWS, NZA, CVZ, KNMG en andere middenveld organisaties. De geïntegreerde chronische zorg komt vanuit verschillende perspectieven aan de orde: 1. Per ziektebeeld zoals diabetes, COPD, psychogeriatrie en kanker 2. Academische modellen zoals van Wagner en onze eigen Disease Management modellen 3. Praktische ervaringen met samenwerking en conflicten, aan de orde gesteld door docenten en deelnemers 4. Beleidsmatig en financieel zoals de invoering van Keten-DBC en het stimuleren van zelfmanagement 5. Internationale ontwikkelingen bij bijvoorbeeld Kaiser Permanente en in Engeland en Duitsland en wat die betekenen voor Nederland. De colleges vinden op twaalf dinsdagen plaats van 1500 -1900 uur op het UMC Utrecht: Je reist dus naar ons toe buiten de spitsuren. Wil je deelnemen aan deze Masterclass? Klik dan hier, lees de uitvoerige brochure en meld je aan.


DUITSE REGERING HOUDT DE KETENZORG OVEREIND


Op het vierde nationale ketenzorg congres op 2 juli hield Evert Jan van Lente een plenaire voordracht (Klik hier voor de PPP) Deze uit Nederland afkomstige gezondheidseconoom en grondlegger van de bekostiging van de Duitse Disease Management Programma's vertelde toen, dat de Duitse regering op zaterdag 3 juli ging beslissen over bezuinigingen in de zorg. De bekostiging van ketenzorgprogramma's liep op die dag om twee redenen gevaar. Ten eerste ziet de zittende Duitse regering de ketenzorg als een links idee, bedacht door SPD en de Grünen. Ten tweede is die bekostiging als laatste in de zorgverzekering gekomen en zou er, volgens een oude economische wet, als eerste weer uit kunnen: Last In First Out. Op 3 juli heeft het Kabinet van Angela Merckel besloten de bekostiging van ketenzorg overeind te houden. Evert Jan van lente mailt daarover het volgende: De regering heeft de Disease Management Programma's (DMP's) bij ons niet aangetast. Ze gaan dus gewoon verder. Ik denk wel, dat er volgend jaar over de bijzondere toelage voor de zorgverzekeraars (180 ¤) uit het Gesundheitsfonds gepraat gaat worden. En dat is ook niet onterecht, omdat het de zorgverzekeraars ondertussen duidelijk moet zijn, dat het zich ook zonder die toelage loont om DMPs aan te bieden. De voorstellen van de regering worden in de pers als moedeloos en als Armutszeugnis betiteld. De premies worden verhoogd (van 14,9% naar 15,5%). Er wordt bezuinigd bij ziekenhuizen, zorgverzekeraars, en een beetje bij andere partijen. In plaats van DMP's heeft de Duitse regering besloten de goede betaling van de huisartsen terug te draaien (een bijzondere Duitse situatie, omdat de Kassenärztliche Vereinigungen vaak door de medisch specialisten gedomineerd worden). Dat zorgt nu voor een opstand van de huisartsen organisatie tegen de plannen. In september moet het wetsvoorstel in het parlement aan de orde komen. Dan zullen we zien wat er van de voorstellen overblijft. Het regeringdocument met bovengenoemde voeg ik bij. Hartelijke groet uit Berlijn. Wie het regeringsdocument wil inzien, stuurt een mail naar mijn secretaresse Annet Esser op A.F.Esser@umcutrecht.nl. Ik waarschuw wel: het stuk niet te begrijpen zonder een groot kennis van Duitse regeringstaal. Tot zover dit bericht. In de Masterclass Geïntegreerde zorg aan chronische zieken komen de Duitse DMP's uitvoerig aan de orde. Zie het bericht hierboven.


HARTFALEN, CVA EN COPD STAAN CENTRAAL IN DENEMARKEN


Op 31 maart en 1 april 2011 komt het elfde congres van het International Network of Integrated Care (INIC) bijeen. Thema's op dat congres zijn onder meer de transmurale zorg aan patiënten met hartfalen, COPD en een CVA. Ondergetekende ondersteunt graag de oproep van INIC om vòòr 1 oktober een voorstel in te dienen om een lezing te geven op dit congres. Zeker is dat tien workshops op dat congres gaan over de genoemde ziektebeelden: Inleiders presenteren dan de uitkomsten van een grote studie waarover de Nieuwsbrief eerder berichtte (klik hier voor dat bericht). Wil jij naar dit congres? Wil je daar een lezing geven over jouw COPD-, hartfalen of CVA-project? Wil jij jouw kennis delen met vele andere Europeanen, Aziaten en Noord-Amerikanen? Klik dan hier, lees de brochure en stuur een voorstel voor een lezing in.


VWS EN NZA KOM OVER DE STREEP EN STEUN DE SPOEDPOSTEN


Nieuwsbrief 403 opende met het bericht dat de spoedposten in Nederland wankelen. Klik hier voor dit bericht. Ik gaf aan dat ik aarzeling had het tarief voor dienstdoende huisartsen te verhogen omdat in het abonnementstarief al een aandeel daarvoor bevat. Verder vind ik de inkomens van huisartsen al hoog genoeg. Winfried Felix is een ervaren huisarts en geeft leiding aan onder meer de spoedpost in Boxmeer. Hij mailt: Het huidige abonnementstarief bevat geen aandeel meer voor ANW diensten. Volgens mij was dat ongeveer 12 jaar geleden, bij de scheiding van de 24-uurs contracten in dag en ANW zorg, eruit gehaald. Dit argument vervalt dus. Het tweede argument: huisartsen verdienen genoeg. Wij zijn er in 2006 zeker op vooruit gegaan, maar zijn in de jaren daarvoor niet of nauwelijks geïndexeerd. Dit was dus eerder een correctie dan een verbetering. Het afgelopen jaar zijn wij niet geïndexeerd. Bovendien zijn wij dit jaar al gekort met 127 miljoen. Ons inkomen staat wel degelijk onder druk. De huidige werkwijze op de SEH-HAP Boxmeer en Leiden vraagt om een extra werk inzet van de huisartsen en die moet gewoon marktconform betaald worden. Discussie mag zijn of dit voor 75 ( Boxmeer) of 100 ( Leiden) euro mag zijn. Ik vind dat we niet weer in de fout moeten gaan om de inkomensdiscussie ( grotendeels in de dagzorg) moeten gaan vermengen met het onvermogen van deze overheid om geld van de tweede lijn ( de SEH) naar de eerste lijn te sluizen. Als er al sprake is van budgettair neutraal dan kan niet de bedoeling zijn dat de eerste lijn het budget van de SEH gaat compenseren.Laten we nu eindelijk eens VWS over de streep trekken . En de NMA, NZA, de verzekeraars en de ziekenhuizen en ook onze eigen Landelijke Huisartsen Vereniging. Dit is mijn cri de coeur. Diverse andere lezers hebben mij ook geattendeerd op het niet valide zijn van het eerste argument. Een lezer, dr Dirk Wijkel medisch coördinator van de Stichting Thema te Geldrop vreest Engelse toestanden: Laten we hopen dat de Nederlandse huisartsen en de financieel verantwoordelijken bij NZA en VWS er goed uitkomen en de Nederlandse huisartsen niet het voorbeeld volgen van hun Engelse collega's. Voor de spoedposten daar worden artsen ingevlogen uit andere Duitsland om de avond-, nacht- en weekeinddiensten te draaien. Tot zover dit bericht. Op het tiende congres over recente ontwikkelingen in de spoedzorg komt de bekostiging van spoedposten in een aparte workshop aan de orde. Ook plenair krijgt deze grote aandacht. Wil je naar dit congres? Klik dan hier, lees de uitgebreide brochure, meld je aan en deel je ervaringen en kennis met vele anderen.


EERSTELIJN WORDT PENNY WISE AND POUND WISE OP DONDERDAG 4 NOVEMBER


De eerste lijn bevindt zich in een transitieproces om te komen tot integrale zorgverlening. Om de zorgkosten de komende jaren op te vangen dient geïnvesteerd te worden in preventie en dient zichtbaar gemaakt te worden wie welke kwaliteit levert voor welke populatie. Om deze redenen organiseren het Julius Centrum, het ROS-netwerk, de LVG, Zorggroep Almere en het Jan van Es Instituut het vierde nationale congres eerstelijn over maatschappelijk rendement in de (geïntegreerde) eerste lijn op donderdag 4 november 2010. De titel van het congres luidt eerstelijn: penny wise, pound wise. Het congres omvat vele goede voorbeelden, innovaties en beschouwingen over onderzoek en implementatie op de diverse gebieden, plenair en in interactieve workshops. Na de opening door de dagvoorzitter volgen drie plenaire lezingen. Candace Imison van The King's Fund geeft een lezing over de recente ontwikkelingen in de eerstelijnszorg in Engeland. Jan de Maeseneer schetst de toekomst van de eerste lijn en Marc Bruijnzeels gaat in op eenheid van beleid op de werkvloer. Wil jij naar dit congres? Klik dan hier, lees de brochure en schrijf je in. Maak kennis(sen) en deel je ervaringen, ontwikkelingen en goede voorbeelden. Doe inspiratie op en wissel ervaringen uit.


VERPLEEGKUNDIGEN WILLEN PREVENTIE EN SUBSTITUTIE


In Nieuwsbrief 401(klik hier) stond het bericht dat met middenveld zoals KNMG, Actiz en ZN zo stil is, terwijl op het Binnenhof een regeerakkoord wordt opgesteld dat vier jaar alles vastlegt. De Long Alliantie was het daar niet mee eens (zie vorige Nieuwsbrief ). Ook de belangenorganisatie Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) reageerde op mijn observatie, zit niet stil en lobbiet bij de formateurs. Monique Verkerk mailt ondergetekende in 200 woorden wat V&VN de formateurs liet weten: De werkelijke oplossing voor het betaalbaar houden en duurzaam maken van de gezondheidszorg ligt in handen van de verpleegkundige en verzorgende, aldus V&VN. Goed toegankelijke en betaalbare patiëntgerichte zorg is: van goede kwaliteit, veilig, optimaal, geïntegreerd en uitgaande van de patiënt. V&VN gaat voor: preventie, ontschotting, betaalbare kwaliteit en behoud beroepsgroep. Preventie kan veel kosten besparen. Een deel van de ziekten is vermijdbaar en leidt tot vroegtijdig stoppen met werken en hoge zorgkosten. In die preventie moet de verpleegkundige een grotere rol en verantwoordelijkheid krijgen, binnen de GGD's en in de eerstelijn. Integrale patiëntgerichte zorg vereist een zorgorganisatie waarin geen schotten bestaan: met een bekostiging op uitkomstindicatoren, een aansluitende beroepenstructuur en opleidingenpalet, een taakverdeling en concentratie van zorgtaken waarin de optelsom der delen meer dan één is, met behoud van kwaliteit en lagere kosten. V&VN pleit voor: meer loopbaanperspectief, meer mogelijkheden tot ontplooiing, het verlagen van de werkdruk, versterking van autonomie en leiderschap van verpleegkundigen en verzorgenden. De combinatie van verpleegkundige en medische taken in één beroepsoefenaar leidt tot hogere tevredenheid onder patiënten en betaalbare zorg. Regel substitutie van taken en leid meer gespecialiseerd verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten op en zet hen in.


PROFESSIONALS EN EXPERTS OMARMEN AMSTERDAMSE OUDER- EN KINDCENTRA


Het afgelopen jaar heeft leidinggevend Julius onderzoeker dr. Henk van Stel met zijn collega's twee vragen beantwoord over de Amsterdamse Ouder- en Kind Centra (OKC's), die elders in Nederland Centra voor jeugd en Gezin (CJG's) heten. De twee vragen zijn: 1. Wat is en wordt de samenwerkingsrelatie tussen de OKC's en de eerstelijns

gezondheidszorg? 2. Wat is en wordt de samenwerkingsrelatie tussen OKC's en het onderwijs? Het onderzoek is uitgevoerd langs drie sporen, ten eerste via een documentenstudie, ten tweede door middel van een interviewronde onder medewerkers van de uitvoerende partijen - de GGD en de Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra - en onder zorgverleners die met de OKC's samenwerken. Ten derde vond een interviewronde plaats onder experts uit het werkveld, de wetenschap en het beleid. Hieronder vat ik samen wat eerstelijnszorg professionals en experts vonden over de samenwerking met de eerstelijn. Over de relatie OKC met het onderwijs verschijnt in de volgende nieuwsbrief een bericht. Bijna alle professionele respondenten zien de meerwaarde van de OKC's in de korte lijnen tussen zorgprofessionals en de laagdrempeligheid van de zorg voor kinderen en ouders. Er zijn veel respondenten die nu buiten het OKC werkzaam zijn maar graag een plaats zouden willen in het OKC. De lijnen tussen zorgprofessionals zijn dan korter, multidisciplinair overleg kan makkelijker plaatsvinden en zorg is toegankelijker voor kinderen en hun ouders. De verschillende overleggen tussen verschillende zorgprofessionals worden als waardevol beschouwd. Om te zorgen voor een goede doorgaande lijn in de jeugdgezondheidszorg is het belangrijk dat de verschillende partners genoeg ruimte hebben om samen te werken. Verschillende disciplines nemen nu deel aan de multidisciplinaire overleggen zonder daarvoor betaald te krijgen. De tijd die in overleg wordt gestopt, gaat af van de tijd die aan productieve werkzaamheden besteed kan worden en is afhankelijk van ieders persoonlijke inzet. Wat duidelijk naar voren kwam in de interviewronde onder de experts, was dat de zorgverlening rondom het kind georganiseerd moet worden en dat instellingen daaraan ondergeschikt zijn. Er is een voorkeur voor een centrum waar samenwerking is tussen alle zorgverleners die bij een gezin betrokken zijn. Om de OKC's zo herkenbaar mogelijk te maken, moeten ze eenzelfde eenduidig loket zijn. Grote verschillen in structuur, aanbod en doorverwijzingen zijn ongewenst. Ook moet vermeden worden dat de nadruk op te intensieve zorg komt te liggen, om de laagdrempeligheid te behouden. De aanwezigheid van verloskunde en kraamzorg wordt wel belangrijk gevonden. Het Julius rapport kun je inzien door hier te klikken.


PRETTIGE VAKANTIE EN PRETTIGE ZOMER GEWENST


Dit is de laatste Nieuwsbrief voor mijn vakantie. Morgen (19.7) vertrek ik met partner en kinderen voor een kampeervakantie naar Noord Spanje en Portugal. Ik zal in de komende weken de Nieuwsbrief missen, die zo veel ruimte biedt voor mijn nieuwe kennis, ervaringen en emoties van de afgelopen week. Ik wens iedereen die blijft werken een plezierige zomer. Wie ook op vakantie gaat: rust lekker uit en kom gezond terug. Tot zondag 22 augustus.

VERANTWOORDING


Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm. Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website www.integratedcare.nl Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.integratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.

Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356