Radboud Universiteit Nijmegen
Meer dualisme maakt politiek spannender, maar minder slagvaardig
Datum bericht: 16 juli 2010
Meer dualisme in de politiek is goed, maar het wordt moeilijker om
beslissingen te nemen. Parlementair historica Charlotte Brand `Het zou
de politiek wel democratischer en spannender maken maar het bevordert
de slagvaardigheid en stabiliteit niet.'
De kabinetsformatie over de vorming van een Paars-plus kabinet (VVD,
PvdA, GL en D66) is nog steeds in volle gang. Onder leiding van
informateurs Jacques Wallage (PvdA) en Uri Rosenthal (VVD) praten de
partijleiders met diverse secondanten over de invulling van een nieuw
kabinet.
Ter Horst over dualisme
De onderhandelaars van het Paars-plus kabinet vinden dat de Tweede
Kamer tijdens het vierde kabinet-Balkenende te weinig aan bod kwam. Zij
willen de positie van de Kamer versterken. Op welke wijze is nog niet
duidelijk. Voormalig minister van Binnenlandse Zaken Guusje ter Horst
(PvdA) vraagt zich in een interview in de Volkskrant (16 juli) af of
dat wel de oplossing zou zijn. Zij vindt de Kamer niet te zwak, maar
vindt dat er een groot gebrek is aan dualisme. Ze spreekt over het
wekelijkse bewindspersonenoverleg (bpo) op donderdag, waar elke
coalitiepartij met haar ministers en fractiekopstukken de ministerraad
van de volgende dag voorbereidt. De Kamer bemoeit zich dan direct met
kabinetsbeleid, terwijl ze eigenlijk de regering moet laten regeren en
dat beleid moet controleren.
De trias politica schrijft een scheiding van machten voor.. Het kabinet
is verantwoordelijk voor het bestuur en beleid. De Kamer controleert
het kabinet. Kabinet en Eerste en Tweede Kamer hebben gezamenlijk
wetgevende macht.
Torentjesoverleg
Volgens parlementair historica Charlotte Brand is dit gebrek aan
dualisme een veelgehoorde klacht. `Vanaf de jaren tachtig tot 2002 vond
er wekelijks Torentjesoverleg in de kamer van de minister-president
plaats. Daar waren naast de premier, de vice-premiers en
fractievoorzitters uit de Tweede Kamer van de coalitiepartijen bij
aanwezig. Soms werden hierbij ook andere ministers of Kamerleden
uitgenodigd. Toen werd er al geklaagd dat de Kamer teveel op de schoot
zat van het kabinet.' In 2002 werd het Torentjesoverleg afgeschaft.
Balkenende was hier een groot voorstander van, net zoals hij het
belangrijk vond om een kort regeerakkoord te hebben. Maar er
veranderde niet veel, kijk naar de bpo-vergaderingen.
Charlotte Brand is onderzoeker bij het Nijmeegse Centrum voor
parlementaire geschiedenis (CPG). Ze houdt een dagboek over de
kabinetsformatie bij. Drie collega's doen dat ook. Volgend jaar
publiceert het CPG een boek over de Nederlandse kabinetsformaties 1977