Doorwerken aan Paars-plus is in lijn met verkiezingsuitslag
Datum bericht: 5 juli 2010
Nu verder gewerkt wordt aan een kabinet van VVD, PvdA, GroenLinks en
D'66 horen we ook gemor van kiezers. Is dit nu de juiste afspiegeling
van de verkiezingsuitslag van 9 juni? De kiezer maakte toch een draai
naar rechts? En nu koersen we aan op een links-liberaal kabinet!
`Paars-plus doet wel degelijk recht aan de verkiezingsuitslag', stelt
parlementair historicus Alexander van Kessel. 'Bovendien: we kiezen een
Tweede Kamer, geen kabinet.'
Kabinet niet altijd een logisch vervolg van verkiezingsuitslag
Van Kessel: 'Het is in de parlementaire geschiedenis wel vaker
voorgekomen dat uit de formatie een kabinet rolde dat op het eerste
gezicht geen logisch gevolg was van de verkiezingsuitslag. Befaamd is
de formatie van 1977. Den Uyl was beloond met een verkiezingswinst van
tien zetels, maar uiteindelijk trad een kabinet met CDA en VVD aan. In
2003 leek de PvdA zich zodanig hersteld te hebben van de nederlaag van
2002, dat een coalitie met het CDA voor de hand lag. De
onderhandelingen liepen echter dusdanig stroef, dat het CDA na enkele
maanden toch weer teruggreep op een kabinet met de VVD. D66 was toen
nodig om een parlementaire meerderheid te creëren.'
Kiezer kiest geen kabinet
De Paars-plus-partijen hebben 81 zetels in de Kamer en 16 zetels
gewonnen in vergelijking met de verkiezingen van 2007. Alle andere
combinaties komen er minder goed af: CDA, PVV en VVD hebben samen 76
zetels - met een positief saldo in vergelijking met 2007 van vier
zetels - en een middenkabinet van VVD, PvdA en CDA heeft weliswaar de
steun van 82 zetels maar leed een verlies van veertien zetels. Van
Kessel: `De kiezer kiest de Tweede Kamer en niet het kabinet. We hebben
immers geen directe, maar een representatieve democratie. Op basis van
de verkiezingsuitslag moet een kabinet geformeerd worden dat de steun
heeft van de meerderheid in de Tweede Kamer.'
Uitruilen en vooruitschuiven
Onder leiding van de nieuwe informateurs Rosenthal en Wallage worden er
nu echte afspraken gemaakt over de thema's voor het regeerakkoord. `Dat
wordt nog een hele hijs' , voorspelt Van Kessel. Er liggen grote
verschillen tussen de partijen over onder meer de hypotheekrente en de
bezuinigingen. Het gaat dan om het uitruilen, of soms het
vooruitschuiven van thema's. Er gaan al geruchten dat het
hypotheekrentevraagstuk in handen komt van een staatscommissie, waarmee
het besluit weer een jaar of wat wordt opgeschoven.
Rosenthal (VVD) kent de dossiers vanuit de eerste gesprekken die hij
voerde, Wallage (PvdA) is een ervaren politicus. Vanwege zijn
burgemeesterschap van Groningen en zijn huidige voorzitterschap van de
Raad voor het Openbaar Bestuur, een min of meer neutraal adviesorgaan
van de regering, is hij meer dan vroeger, toen hij vooral
partijpoliticus was, geschikt voor het informateurschap.
Alexander van Kessel is onderzoeker bij het Nijmeegse Centrum voor
parlementaire geschiedenis (CPG). Hij houdt samen met twee collega's
een dagboek over de kabinetsformatie bij. Volgend jaar publiceert het
CPG een boek over de Nederlandse kabinetsformaties 1977 -2010.
Radboud Universiteit Nijmegen