Ingezonden persbericht


Amsterdam, 1 juli 2010

Onder embargo tot maandag 5 juli 2010 00:01 uur

EERSTEKLAS VASTGOED MOTOR ACHTER BELEGGINGSVOLUME IN HET EERSTE HALFJAAR 2010

Volgens de voorlopige cijfers van Cushman & Wakefield is het totale beleggingsvolume in commercieel vastgoed in het eerste halfjaar van 2010 uitgekomen op ¤ 2,33 miljard. Deze halfjaarcijfers zijn aanziienlijk hoger vergeleken met een jaar geleden maar staan nog steeds in schril contrast ten opzichte van de halfjaarcijfers van 2007 en 2008.

Het beleggingsvolume in winkelvastgoed was van alle sectoren het hoogst. Traditioneel zijn de volumes in kantoorruimtes het hoogst, dit is echter veranderd sinds 2009. Van de tien grootste transacties in het eerste halfjaar hadden er zes betrekking op winkelvastgoed.

Sterke verbetering t.o.v. eerste halfjaar 2009 maar nog lang niet op niveau 2006-2008

Volgens de voorlopige cijfers is het totale beleggingsvolume in commercieel vastgoed in het eerste halfjaar van 2010 uitgekomen op ¤ 2,33 miljard. In het eersste kwartaal van dit jaar lag het beleggingsvolume met ¤ 1,20 miljard iets hoger dan de ¤ 1,13 miljard van het tweede kwartaal.

Deze halfjaarcijfers zijn aanzienlijk hoger vergeleken met een jaar geleden. Destijds bleef de teller op ruim ¤ 1 miljard steken. De aanzienlijke toename staat eechter nog steeds in schril contrast ten opzichte van de halfjaarcijfers van 2007 en 2008 welke respectievelijk op ¤ 5,7 en ¤ 5,2 miljard lagen. Het huidige belegleggingsvolume ligt wel in lijn met de volumes van de jaren 2004 en 2005.

In de eerste zes maanden heeft eersteklas vastgoed zich verder hersteld. De vraag naar dit hogere segment neemt steeds meer toe, diverse banken zijn meer bereid om dit type vastgoed te financieren, er zijn hogere LTV's en de top aanvangsrendementen staan onder een lichte neerwaartse druk. Het uitsluiten van zoveel mogelijk risico's blijft de beleggingsmarkt domineren. De marktomstandigheden voor secundair vastgoed zijn hierdoor dan ook niet significant verbeterd.

Het totale beleggingsvolume is opgebouwd uit 185 transacties boven ¤ 1 miljoen. Verreweg de meeste transacties haddden een volume tussen de ¤ 1-5 miljoen. Achttien trannsacties waren groter dan ¤ 30 miljoen. In het eerste halfjaar van 2009 waren maar zeven transacties groter dan ¤ 30 miiljoen.

Net zoals in 2008 en 2009 waren in het afgelopen halfjaar met name binnenlandse beleggers actief. Nederlandse private -- en institutionele beleggers zijn in toenemende mate actief op de winkelmarkt. Duitse closed end funds waren het afgelopen jaar in toenemende mate geïnteresseerd in eersteklas kantoorruimte.

Sinds eind 2009 staan de aanvangsrendementen voor eersteklas vastgoed onder een lichte neerwaartse druk. In de eerste zes maanden van 2010 zette deze trend zich in alle sectoren voort. Eersteklas vastgoed maakt slechts voor een beperkt deel uit van de Nederlandse markt. De aanvangsrendementen voor secundair vastgoed zijn grotendeels op een hoger niveau gestabiliseerd.

Beleggingen in winkelvastgoed voerden in het eerste halfjaar de boventoon

Het totale beleggingsvolume in winkelvastgoed is met ¤ 1,08 miljard het hoogste van alle ssectoren. Traditioneel neemt de kantorenmarkt het grootste aandeel voor zijn rekening, echter sinds 2009 is dit veranderd. Ook in onzekere tijden blijft winkelvastgoed in het perspectief van menig belegger een aantrekkelijke sector.

Van de tien grootste beleggingstransacties in het eerste halfjaar hadden er zes betrekking op winkelvastgoed. Veel van deze grootschalige transacties betroffen de verkoop van delen van de Unibail-Rodamco portefeuille. De grootste transactie in het eerste halfjaar was de verkoop van een aantal winkelcentra van Unibail-Rodamco aan Wereldhave van in totaal ¤ 207 miljoen. Daarnaast werd in juuni de portefeuilleverkoop van Unibail-Rodamco aan Syntrus Achmea van in totaal 30 objecten in de Rotterdamse binnenstad bekend gemaakt. Het totale beleggingsvolume van deze transactie was circa ¤ 150 miljoen. >

De aanvangsrendementen voor winkelvastgoed in de belangrijkste hoofdwinkelstraten zijn het afgelopen halfjaar met circa 30-35 basispunten gedaald en staan op een actueel niveau van 4,70%-5,10% (k.k.). Dit is de sterkkste compressie van alle sectoren. Winkelvastgoed op de belangrijkste hoofdwinkelstraten blijft voor menig belegger een topproduct. Emotie speelt hier vaak een belangrijke rol.

In het eerste kwartaal van 2010 zetten ook de segmenten winkelcentra in binnensteden en stadsdeelcentra een lichte compressie van de aanvangsrendementen in. Deze trend zette zich ook in het tweede kwartaal voort. De top aanvangrendementen voor eersteklas winkelcentra in de binnensteden ligt op circa 6,50% (k.k.). Tot slot, in de periode juni 2008 - juni 2009 zijn de top aanvangsrendementen voor PDV-GDV locaties fors opwaarts gecorrigeerd. Na een stabilisatie was er in het tweede kwartaal een lichte neerwaartse druk waar te nemen naar een actueel niveau van 7,60% (k.k.).

Sterke focus van beleggers op eersteklas kantoorruimte, secundair blijft achter

In totaal is in het eerste halfjaar circa ¤ 810 miljoen in kantoren belegd. Dit is meer dan eeen verdubbeling vergeleken met 2009 maar ligt nog ver onder het niveau van 2006-2008. Beleggers blijven intereesse houden in topproduct. Buiten dit topproduct om is er echter nog steeds nauwelijks beweging. De grootste transactie in kantoorruimte van het afgelopen halfjaar was de verkoop van in totaal veertien kantoren van ING REIM aan een beleggingsconsortium voor

¤ 150-160 miljoen.

De top aanvangsrendementen voor kantoren zijn sinds eind 2009 met circa 20-45 basispunten gedaald. De top aanvangsrendementen worden in Amsterdam en Den Haag gerealiseerd en liggen momenteel rond 6,30-6,50% (k.k.). De interesse van beleggers voor de toplocaties in Den Haag zet zich voort, dit vanwege de sterke vertegenwoordiging van de publieke sector. Zo heeft DEKA Immobilien voor circa ¤ 50 miljoen het gebouw van De Nederlandse Orrganisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) in Den Haag gekocht van ASR Nederland.

Kleinschalige beleggingstransacties domineren bedrijfsruimtemarkt

Het totale beleggingsvolume in bedrijfsruimte is in het eerste halfjaar uitgekomen op ¤ 353 miljoenn. Hiervan werd ¤ 105 miljoen in het tweede kwartaal ggeregistreerd. Kleinschalige transacties tussen de ¤ 1-55 miljoen domineren de markt. De grootste transactie in deze sector is aankoop van DEKA Immobilien van een logistiek complex van bijna 58.000 m' in Venray voor

¤ 38,5 miljoenn.

In het eerste halfjaar van 2010 stonden de top aanvangsrendementen onder een minieme neerwaartse druk. Ondanks het beperkte aantal transacties blijven de moderne logistieke complexen op de Nederlandse logistieke hotspots het meest interessante product. Hier worden dan ook top aanvangsrendementen gerealiseerd tussen 7,80-8,10% (k.k).

Tot slot, in het eerste halfjaar werd circa ¤ 95 miiljoen geïnvesteerd in de sectoren hotels/leisure en overig. Het aantal beleggingen in hotelvastgoed is in de loop van 2008 fors gedaald. De grootste transactie van het afgelopen halfjaar was de transactie van het in mei 2009 failliet verklaarde Holiday Inn Schiphol van in totaal ¤ 30 miljoen.

Verwachtingen tweede halfjaar 2010

Het herstel van een deel van de beleggingsmarkt zal het komende jaar doorzetten. Zo zullen in de komende maanden nog enkele grootschalige transacties openbaar worden gemaakt. Het voorzichtige herstel van een deel van de beleggingsmarkt is in tegenstelling tot de gebruikersmarkt welke nog steeds in zwaar weer zit. Naar onze verwachting zal het totale beleggingsvolume voor commercieel vastgoed in 2010 uitkomen op ruim ¤ 5 miljardd, een stijging van circa 42 procent ten opzichte van 2009 maar nog steeds onder het gemiddelde volume in de periode 2000-2009. De stijging van 42 procent is deels toe te schrijven aan een aantal grootschalige retail transacties, vorig jaar bleven dergelijke transacties grotendeels uit.