FOCWA jaarbericht 2009
Autoschadeherstel: schadeherstellers doorstaan recessie, maar nieuwe schadesturing veroorzaakt onrust
De recessie heeft de autoschadeherstelsector minder hard getroffen dan vele andere bedrijfstakken. Hoewel menig schadeherstelbedrijf zijn reserves moest aanboren, waren er geen of nauwelijks faillissementen.
De sneeuw en vorst van de winter 2009-2010 waren een meevaller. Het strenge winterweer leverde weliswaar nauwelijks meer opdrachten van verzekeraars op, maar er waren wel veel autobezitters die op eigen kosten blik- en lakschades lieten herstellen. Vooral bedrijven die zich sterk richten op hun lokale of regionale markt profiteerden.
Ook in 2009 scherpten auto-importeurs de condities aan waartegen zij schadeherstellers onderdelen leveren een tendens van de laatste jaren. Volgens FOCWA Schadeherstel bestaat daardoor de kans dat buitenlandse partijen zich met de onderdelenlevering aan de schademarkt gaan bemoeien. Verzekeraars voeren druk rond schadesturing op
Grote verzekeraars veroorzaakten in 2009 veel onrust onder schadeherstellers. Achmea kondigde aan dat het zijn werk naar schadeketens gaat sturen en dus de banden met een aantal zelfstandig opererende schadeherstelbedrijven zal verbreken, soms na decennia van samenwerking. Ook de tweede grote opdrachtgever in de gestuurde schadestroom, Stichting Schadegarant, voerde de druk op: zij vroeg schadeherstellers om via een accountantsverklaring aan te tonen dat Schadegarant de door haar gevraagde condities (lees: uurtarieven) in rekening krijgt gebracht. Ook de komende jaren valt onrust in de gestuurde schadestroom te verwachten. De overcapaciteit bij de schadeherstelbedrijven in combinatie met een geleidelijk afnemend werkaanbod (auto's met meer veiligheidsvoorzieningen, verkeersmaatregelen zoals rotondes) zal waarschijnlijk voor een neerwaartse prijsdruk zorgen.
FOCWA Schadeherstel zou graag een prominente rol spelen in de discussie rond schadesturing, maar de mededingingswetgeving beperkt de brancheorganisatie in haar mogelijkheden. Daar komt bij dat er gezien de overheidstekorten geen geld is om een warme sanering van de branche en een exit- regeling te ondersteunen.
Nieuw kwaliteitskeurmerk voor Eurogarant
FOCWA Autoschadeherstel stak in 2009 veel tijd in een nieuw keurmerk voor kwalitatief goed autoschadeherstel dat het wil introduceren binnen Eurogarant, het label waaronder de betere schadeherstelbedrijven werken. Inmiddels ligt het ontwerp van het nieuwe kwaliteitskeurmerk bij de
Raad voor Accreditatie en de planning is dat het vanaf september 2010 wordt uitgerold. Na een overgangstermijn van twee tot drie jaar zal gebruik ervan verplicht worden voor de Eurogarant- schadebedrijven. De verwachting is dat het aantal Eurogarant-deelnemers door de introductie van het nieuwe keurmerk in de komende vijf jaar zal afnemen van ca. negenhonderd naar zeshonderd. Een deel van de bedrijven zal er mede met het oog op de prijsdruk in de gestuurde schadestroom geen brood in zien om de benodigde investeringen rond het kwaliteitskeurmerk te doen. ZZP'ers nieuwe doelgroep voor FOCWA
Doordat bij een aantal schadeherstelbedrijven het werkaanbod de afgelopen jaren afnam, groeide de groep autospuiters en calculators die actief zijn als ZZP'er. Een aantal van hen vroeg FOCWA Schadeherstel in 2009 of zij lid konden worden. Inmiddels zijn zo'n vijftig van de tweehonderd autoschade-ZZP'ers die ons land rijk is lid van FOCWA.
De cijfers: het gemiddelde schadebedrag daaltBron: Amice FOCWA-ABZ, Solera Nederland BV (*)
Gemiddeld schadebedrag
Jaar FOCWA-bedrijven Overige bedrijven 2005 1.333 1.503 2006 1.284 1.460 2007 1.237 1.416 2008 1.298 1.477 2009 1.284 1.458
Het gemiddelde schadebedrag daalde in 2009 licht, ook al zagen de schadeherstelbedrijven de salarissen en onderdelenprijzen stijgen. Verklaring: de grote opdrachtgevers verlaagden het uurtarief en gunden de schadehersteller minder korting op de onderdelen. (*)Hoewel Amice met zorg wordt ontwikkeld door ABZ Nederland BV, staat ABZ Nederland niet in voor de juistheid en volledigheid van de geleverde informatie. ABZ Nederland aanvaardt geen aansprakelijkheid voor de schade die voortvloeit uit het gebruik van de geleverde informatie.
Audatex-calculaties
Jaar FOCWA-bedrijven Overige bedrijven 2005 570.278 69.266 2006 547.752 68.711 2007 577.603 68.794 2008 630.245 74.645 2009 634.957 75.062 Bron: Amice FOCWA-ABZ, Solera Nederland BV(*)
Het aantal schadecalculaties groeide in 2009. Niet een groei van het werkaanbod, maar een zich voortzettende professionalisering van de schadeherstelsector is hiervan de oorzaak, aldus FOCWA.
(*)Hoewel Amice met zorg wordt ontwikkeld door ABZ Nederland BV, staat ABZ Nederland niet in voor de juistheid en volledigheid van de geleverde informatie. ABZ Nederland aanvaardt geen aansprakelijkheid voor de schade die voortvloeit uit het gebruik van de geleverde informatie. Ontwikkeling schadelast
Jaar FOCWA-bedrijven 2005 900 miljoen
2006 900 miljoen
2007 940 miljoen
2008 1.026 miljoen 2009 1.033 miljoen Bron: FOCWA
De schadelast liet in 2009 een geringe groei zien. Terwijl de uurtarieven onder druk stonden, stegen de onderdelenprijzen.
Carrosseriebouw: trailerbouwers zwaarst getroffen door recessie
Voor de leden van FOCWA Carrosseriebouw was 2009 een uitzonderlijk moeilijk jaar. Het zwaarst getroffen werden de trailerbouwers, die hun verkoopcijfers met ruim zestig procent zagen krimpen. De markt was in 2009 een ongekend drama; er was een niet eerder vertoond dieptepunt in de verkopen.
Nederlandse markt 2009
+/- t.o.v. 2008 Bedrijfswagens t/m 3.500 kg 51.463 -39% Bedrijfswagens > 3.500 kg 13.257 -35% Opleggers 5.823 -61% Aanhangwagens > 750 kg 29.751 -24%
Meer leerlingen door gezamenlijke actie FOCWA en VOC Door de recessie namen de bedrijven in de carrosseriebouwsector in 2009 minder leerlingen aan. Om daar iets aan te doen, besloot FOCWA Carrosseriebouw halverwege het jaar, in overleg met het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het Carrosseriebedrijf (OOC) en de Vakopleiding Carrosseriebouw (VOC), het Aanvullende Praktijk Onderwijs nieuw leven in te blazen.
Bij het Aanvullende Praktijk Onderwijs krijgen leerlingen naast het theoretische onderwijs op een ROC gedurende maximaal zestien dagen extra praktijkonderwijs in een opleidingscentrum van het VOC. Hiervoor wordt tot 350 per dag subsidie gegeven. Het doel is ervoor te zorgen dat leerlingen sneller goed inzetbaar zijn in hun leerbedrijf. De eerste groep leerlingen startte in het najaar van 2009.
De samenwerking tussen FOCWA Carrosseriebouw, OOC en VOC leidde eind 2009 ook tot de start van een leerlingenpool, om het bedrijven gemakkelijker te maken in onzekere economische tijden toch leerlingen aan te nemen. De leerling treedt hierbij in dienst bij VOC, dat hem voor een bescheiden tarief (drie tot zeven euro per uur) bij een bedrijf detacheert.
Een verzoek van FOCWA Carrosseriebouw om een hogere subsidiebijdrage voor bedrijven met deeltijd WW is ook gehonoreerd door het OOC. Hierbij wordt bij bedrijven een opleidingsplan opgesteld en er wordt hen een cursuspakket aangeboden. Deelname is aantrekkelijk, want deze bedrijven krijgen een extra financiële stimulans van 72 per opleidingsdag (met een maximum van
honderd opleidingsdagen per bij OOC aangesloten bedrijf) bovenop de reguliere OOC- scholingsbijdrage of ESF-subsidie.
Arbo op maat voor carrosseriebranche
In 2008 bezocht de Arbeidsinspectie een groot aantal bedrijven in de transportmiddelensector, in 2009 publiceerde zij haar verslag. Belangrijkste bevinding voor de carrosseriebouwbedrijven was dat de veiligheid rond gereedschappen en machines regelmatig te wensen over laat, ondanks inspanningen in de sector om de veiligheid op de werkvloer te optimaliseren.
In de loop van 2010 zal FOCWA op internet de zogenaamde Arbocatalogus publiceren. In deze catalogus, die maatwerk op brancheniveau biedt, wordt rekening gehouden met de bovengenoemde bevindingen van de Arbeidsinspectie. De Arbocatalogus behandelt fysieke belasting en schadelijk geluid, later uit te breiden met onderwerpen als lasrook en machineveiligheid. Ook komt er een nieuwe digitale versie beschikbaar van de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E).
Technologie en innovatie: CINTEC treedt op als aanjager van technologisch onderzoek.
CINTEC stimuleerde en begeleidde in 2009 verschillende projecten in de carrosseriebranche. Op gebieden als aerodynamica en gewichtsbesparing zijn belangrijke vervolgonderzoeken gestart, terwijl het tweede Innovatie Prestatie Contract (IPC) een financiële impuls geeft aan innovatie in de carrosseriesector.
FORWARD werkt aan lichtere trailers
In 2009 ging de tweede fase in van het onderzoek naar dynamische belastingen van opleggers (FORWARD), met onder meer de Hogeschool Arnhem en Nijmegen, tien trailer- en carrosseriefabrikanten, TU Delft, Lightweight Structures en CINTEC. Met subsidie van het ministerie van Onderwijs in de portemonnee wordt er de komende twee jaar een reeks metingen uitgevoerd. Dat moet resulteren in een database en ontwerpcriteria die fabrikanten kunnen helpen bij het ontwerpen van lichtere opleggers.
Onderzoek aerodynamica met HTAS-subsidie
Om verder onderzoek op het gebied van aerodynamische verbeteringen te kunnen doen, werd in 2009 een projectvoorstel ingediend bij High Tech Automotive Systems (HTAS), een door het ministerie van Economische Zaken gesubsidieerd innovatieprogramma voor de automotive toeleveringsindustrie. Het voorstel werd goedgekeurd en in november 2009 ging het vervolgonderzoek van start. CINTEC is een van de deelnemers aan dit project. Zowel transportkosten als milieu zijn gediend bij optimalisering van de aerodynamische eigenschappen van de trekker-opleggercombinatie: de luchtweerstand kan namelijk dertig tot veertig procent van het brandstofverbruik uitmaken.
Tweede IPC stimuleert innovatie carrosseriebouwsector Medio april 2009 ging het tweede Innovatie Prestatie Contract (IPC) voor de carrosserie- en trailerbouwsector van start. Daarbij geeft het ministerie van Economische Zaken aan de 32 deelnemende ondernemingen een subsidie van vijftigduizend euro per bedrijf om drie jaar te werken aan innovatie, concurrentiekracht en economische groei. CINTEC begeleidt (in samenwerking met innovatieadviseurs van Syntens) de bedrijven bij de uitvoering van hun project en helpt hen met elkaar samen te werken.
Maatwerk met modulair bouwen
Het project Modulaire Productopbouw een coproductie van CINTEC, TNO en Lightweight Structures ging na de zomer van 2009 van start en werd in april 2010 afgerond. Doel van het project was om carrosserie- en trailerbouwers te leren hoe je met zoveel mogelijk standaard onderdelen toch klantspecifiek maatwerk kunt leveren. Belangrijkste voordelen hiervan: tijdwinst en minder kapitaals- en ruimtebeslag.
Nieuwe brochure `Maten en gewichten'
Begin 2010 publiceerde FOCWA Carrosseriebouw de brochure `Maten en gewichten editie 2010'. Hierin zijn de regels van het Voertuigreglement dat in mei 2010 van kracht werd, verwerkt. Ook de
aslasten, voertuigafmetingen en totale voertuigmassa's van bedrijfsvoertuigen in andere Europese landen zijn in de brochure opgenomen.
Specialisten: recessie raakt caravan- en camperbedrijven het hardst De recessie trof in 2009 de leden van FOCWA Specialisten in verschillende mate. Autoruitherstelbedrijven bleken het minst gevoelig voor de economische omstandigheden, terwijl caravan- en camperservicebedrijven hun verkoop sterk zagen krimpen maar vaak dankzij schadeherstel, reparatie en onderhoud het hoofd boven water hielden. Het aantal leden van FOCWA Specialisten bleef met ca. zevenhonderd stabiel: de aanwas van nieuwe leden compenseerde het ledenverlies door faillissementen en andersoortige lidmaatschapsbeëindigingen.
In december 2009 lanceerde FOCWA Specialisten, samen met Dispatch, FiCS Online, een op internet gebaseerd systeem voor het maken van schadecalculaties voor caravans en campers. Voordelen van FiCS Online zijn onder meer dat ondernemers zich niet langer druk hoeven te maken over het updaten van hun calculatiesoftware en dat de online communicatie met verzekeraars veel eenvoudiger is geworden.
Autoruitherstelbedrijven zien meer sturing
Bij de autoruitherstelbedrijven koos een aantal verzekeraars er vorig jaar voor alleen nog met geselecteerde (FOCWA-)bedrijven samen te werken. Zij wilden meer grip op het schadeproces en de kosten. Meer verzekeraars zullen hun positie in dezen nog bepalen. FOCWA informeert verzekeraars over de erkenningsregeling die is ontwikkeld voor FOCWA Autoruitherstelbedrijven. De Nederlandse Mededingingsautoriteit onderzocht in 2009 de toelatingseisen en gedragsregels van de vakgroep Autoruitherstelbedrijven. De eis dat een lid een werkplaats moet hebben, zou discriminerend zijn tegenover mobiele bedrijven. In september kwam de NMa met haar oordeel dat het niet discriminerend is dus dat een lid een werkplaats moet bezitten. De mystery man deed in 2009 opnieuw onderzoek onder autoruitherstellers. Dit keer onderzocht hij of leden van de vakgroep zich in reclame-uitingen en op hun websites houden aan de gedragsregels, met name wat betreft het eigen risico. Er werden nagenoeg geen overtredingen geconstateerd. Eén CAO voor alle autopoetsbedrijven
In december 2009 nam de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een voor autopoetsbedrijven belangrijke beslissing: de CAO voor Metaal en Techniek werd algemeen verbindend verklaard voor alle Nederlandse autopoetsbedrijven. In maart 2010 organiseerde FOCWA Autopoetsbedrijven daarom voor autopoetsbedrijven ook voor niet-leden het symposium `Samen op weg naar een glanzende toekomst'. Daar werd niet alleen aandacht besteed aan de nieuwe CAO, maar ook aan het Meldpunt Malafide Poetsbedrijven en aan de Arbeidsinspectie. In de zomer van 2009 deed de Arbeidsinspectie een inspectieronde bij o.m. autopoetsbedrijven. Conclusies: men gaat vaak slordig om met gevaarlijke stoffen en werknemers worden te veel blootgesteld aan dieselemissies, deels afkomstig van auto's, deels van stoom- en hogedrukreinigers. Het goede nieuws: FOCWA-leden bleken bovengemiddeld goed op de hoogte van de arbovoorschriften en maakten minder overtredingen. In 2009 vroeg FOCWA Autopoetsbedrijven in de vakmedia aandacht voor `ketenaansprakelijkheid'. Opdrachtgevers (autobedrijven bijvoorbeeld) die gebruik maken van de diensten van malafide autopoetsbedrijven lopen het risico op een boete die kan oplopen tot achtduizend euro. Diverse autobedrijven hebben dat inmiddels aan den lijve ondervonden. De vakgroep Autopoetsbedrijven heeft voor zijn leden een standaard `niet-illegalen-verklaring' opgesteld die zij aan hun klanten kunnen geven. Daarin verklaart het autopoetsbedrijf geen illegale werknemers in te zetten en eventuele boetes van de klant voor zijn rekening te nemen.
Geschillen en klachten: Meer klachten over kwaliteit schadeherstel
Zowel het aantal klachten over de kwaliteit van schadeherstel als het aantal PRO-meldingen groeide in 2009. Een groeiende prijsdruk vanuit opdrachtgevers lijkt de oorzaak van beide ontwikkelingen. Opvallend is verder dat de ANWB de Geschillencommissie voor klachten over schadeherstel verlaat.
In totaal krijgt FOCWA jaarlijks ongeveer duizend klachten binnen, waarvan de meeste na bemiddeling door de Geschillencommissie alsnog door de ondernemer zelf worden opgelost. In 2009 bleven er 82 geschillen over die in aanmerking kwamen voor behandeling in de ANWB-FOCWA Geschillencommissie. Daarvan werden er echter 63 alsnog in der minne geschikt, zodat er 19 zaken werkelijk op het bordje van de commissie belandden.
2009 2008 2007 Klachten over spuitwerk 29 25 35 Klachten over de plaatwerk/montage 33 33 33 Klachten over het proces 21 18 21 Klachten over roestvorming 5 5 4
Totaal 88 81 93
In 2009 behandelde de Geschillencommissie 82 geschillen en 88 klachten. Een geschil kan meerdere klachten omvatten.
ANWB uit Geschillencommissie
De ANWB trekt zich op 1 juli 2010 terug uit de ANWB-FOCWA Geschillencommissie. Zij vindt dat deelname aan de commissie niet langer tot haar kernactiviteiten behoort. Het vertrek van de ANWB betekent niet dat de schadebranche het in de toekomst zonder Geschillencommissie moet stellen. FOCWA heeft inmiddels een waardige opvolger gevonden om gezamenlijk de geschillencommissie voort te zetten, namelijk het Nederlands Instituut Van Register Experts (NIVRE).
Noot voor redacties