Start gemaakt met echte herstelondersteunende zorg
02/07/2010 10:00
KaapZ
Deze week is de start gemaakt met het traject FutureSearch Herstelondersteuning: Realiteit in 2020. In dit traject onderzoeken alle belanghebbenden binnen de geestelijke gezondheidszorg (ggz) met partners buiten de ggz wat hun 'common ground' is in hun visies op echte herstelondersteuning voor mensen met een psychische kwetsbaarheid en wat daarvoor aan veranderingen nodig is. Op basis daarvan maken zij met elkaar afspraken hoe zij daar ieder voor zich en gezamenlijk invulling aan gaan geven.
Bij de realisatie van echte herstelondersteuning voor mensen met een langdurige psychische kwetsbaarheid zijn veel partijen betrokken. Tot nu toe doorliep iedere partij voornamelijk zijn eigen zoekproces bij de vormgeving van ondersteuning bij herstel. Volgens de initiatiefnemers van het traject: vertegenwoordigers van de cliëntenbeweging, de RIBW Alliantie, het Kenniscentrum Phrenos en het project Herstel en Burgerschap (samenwerkingsproject met o.a. GGZ Nederland, VNG, Maatschappelijke Opvang, Zorgverzekeraars Nederland), is de tijd rijp om deze zoektochten te combineren en gezamenlijk toe te werken naar de realisatie van echte herstelondersteuning in Nederland.
Zij kiezen ervoor om daarbij te werk te gaan volgens de principes van Future Search. Naast een conferentiemodel is Future Search een specifieke kijk op effectieve veranderprocessen. In de vorm van een gestructureerd participatief proces gaan alle belanghebbenden met elkaar in gesprek om te onderzoeken wat hun 'common ground' is in visie en ambitie. Vervolgens vertalen zij deze in concrete acties waar zij ieder voor zich en in onderlinge samenwerking verantwoordelijkheid voor willen en kunnen nemen. De selectie van deelnemers en de structurering van het proces zorgen voor de randvoorwaarden dat de gesprekken niet vrijblijvend zijn.
De ambitie van het traject FutureSearch Herstelondersteuning is om met alle betrokken partijen binnen en buiten de geestelijke gezondheidszorg te komen tot een breed gedragen, heldere visie op wat echte herstelondersteuning is, wat ervoor nodig is om dit te organiseren en welke verantwoordelijkheid alle betrokkenen vervolgens zullen nemen om echte herstelondersteuning de komende jaren ook werkelijk te realiseren.
De laatste jaren heeft het begrip 'herstel' in Nederland steeds meer aan terrein gewonnen. Herstel is een nieuwe kijk op het omgaan met psychische problematiek en de gevolgen ervan. Herstel is een persoonlijk en uniek proces dat cliënten in de eerste plaats zelf en met elkaar ondergaan. Het gaat erom hoe mensen met een langdurende psychiatrische kwetsbaarheid de controle over hun leven herwinnen en weer gaan geloven in eigen kracht en mogelijkheden. Cliënten hebben dit in de eerste plaats zelf ter hand genomen. Onder het motto 'herstellen doe je zelf' hebben zij herstelcursussen en -programma's ontwikkeld die gebaseerd zijn op zelfhulp, wederzijdse ondersteuning en ervaringsdeskundigheid. Deze initiatieven hebben veel succes, zijn op hun effecten onderzocht en zijn nog steeds groeiende. Inmiddels kan men spreken van een herstelbeweging in Nederland, die gekenmerkt wordt door emancipatie en zelfredzaamheid.
Ook hulpverleners hebben de kracht van het herstelconcept onderkend, mede door de positieve veranderingen die zij waarnemen bij cliënten die aan herstelgroepen deelnemen. Zij zijn op zoek naar wegen waarop zij de herstelprocessen van hun cliënten het beste kunnen ondersteunen. De herstelbeweging van cliënten is eveneens bezig met dit denkproces: welke ondersteuning kunnen cliënten gebruiken om hun mogelijkheden te ontdekken en te benutten (en welke werkt contraproductief)? Denken in termen van 'herstel' en 'herstelondersteuning' betekent dat veel vanzelfsprekendheden ter discussie komen te staan. Echte herstelondersteuning stelt andere eisen aan de werkwijze van hulpverleners en aan de manier waarop de instellingen georganiseerd en gefinancierd zijn. Het vereist een andere visie op de mogelijkheden en perspectieven van mensen met een langdurige psychische kwetsbaarheid, het opheffen van sociaal isolement, het bieden van kansen in het leven, een andere behandelwijze en een andere inrichting van de zorg.
De initiatiefnemers van het traject FutureSearch Herstelondersteuning willen dit jaar een grote stap zetten in de richting van echte herstelondersteuning. Zij gaan dat doen door personen en organisaties die betrokken zijn bij herstelondersteuning bijeen te brengen, zoals cliënten, familieleden, hulpverleners in zorg en welzijn, ervaringsdeskundigen, managers, bestuurders en politici. Maar ook de lokale en landelijke overheid, zorgverzekeraars, welzijninstellingen, woningbouwcorporaties, werkgevers- en werknemersorganisaties, de politie en kennisinstellingen. De verwachting is dat vanuit een intensieve uitwisseling van elkaars ideeën en perspectieven er een verbinding tussen belangen zal ontstaan, die - zowel inhoudelijk, als qua reikwijdte en omvang - de gewenste en noodzakelijke veranderingen in de ondersteuning van mensen met een langdurige psychische kwetsbaarheid in gang zal zetten.
In januari 2011 wordt - als belangrijk onderdeel van het gehele traject - een meerdaagse Future Search conferentie georganiseerd, met als centrale opgave: visie te ontwikkelen op maatschappijbrede, effectieve ondersteuning van het herstel van burgers met een langdurige psychische kwetsbaarheid. Aan deze conferentie nemen circa 70 mensen deel, die met elkaar een afspiegeling vormen van alle betrokken belangen. De deelnemers worden persoonlijk uitgenodigd als vertegenwoordiger van een van de belangen (niet van hun organisatie). Zij hebben voldoende formeel en informeel gezag, beschikken over de juiste kennis en informatie, hebben direct of indirect toegang tot de noodzakelijke middelen en voelen zich bovenal persoonlijk en/of professioneel nauw betrokken bij echte herstelondersteuning. Het zijn de mensen die daarna in staat zijn om de noodzakelijke veranderingen in gang te zetten.
Het traject FutureSearch Herstelondersteuning staat niet op zichzelf, maar past in een breed scala aan activiteiten en initiatieven die worden ontplooid om echte herstelondersteuning te realiseren. In elk geval wordt nauw aangesloten bij activiteiten van het traject Herstel en Burgerschap, gecoördineerd door GGZ-Nederland. Het FutureSearch traject bouwt voort op de ervaringskennis en wetenschappelijke kennis over herstel, die de afgelopen 20 - 30 jaar in binnen- en buitenland is opgebouwd. Parallel aan dit traject is er ook een onderzoek opgezet om goed inzicht te krijgen in het verloop en de effecten ervan.
Het FutureSearch traject is er met name op gericht om de (ervarings)deskundigheid-, kennis en energie, die de afgelopen jaren is ontwikkeld, te bundelen en te richten op een fundamentele verandering van het aanbod van de ggz en van andere maatschappelijke instanties. Om daarmee de ontwikkeling van echte herstelondersteuning in Nederland een nieuwe fase in te kunnen laten gaan.
http://www.herstelondersteuning.nl