Universiteit van Tilburg


Veel minder diefstal dankzij langdurig opsluiten van veelplegers

Dankzij het voor langere tijd opsluiten van enkele honderden zeer actieve veelplegers is het aantal auto- en woninginbraken in de grote steden in de periode 2001-2007 met 30 procent gedaald. De baten van deze daling in de criminaliteit zijn tenminste twee keer zo hoog als de extra kosten die gemoeid zijn met het langer opsluiten en tegelijkertijd behandelen van veelplegers. Dat blijkt uit een onderzoek van Ben Vollaard van de Universiteit van Tilburg in opdracht van het Programma Politie en Wetenschap.

Rechters hebben sinds 2001 de mogelijkheid om daders die voortdurend de fout in gaan voor twee jaar vast te zetten. Inclusief voorarrest gaat het vaak om een verblijf in de gevangenis van drie jaar. Zonder deze mogelijkheid zitten de meeste veelplegers elke keer dat ze worden gepakt voor korte tijd vast - tot wel een paar keer per jaar. Voor deze 'draaideurcriminelen' is de maatregel tot langdurige plaatsing in een Inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD) bedacht - een maatregel waar de in 2001 geïntroduceerde Strafrechtelijke Opvang Verslaafden (SOV) aan vooraf ging.

Voor het eerst is nu het effect van deze veelplegeraanpak op de maatschappelijke veiligheid bepaald. Daarvoor zijn twaalf stedelijke gebieden verspreid over heel Nederland met elkaar vergeleken. Hoewel maar een kleine groep veelplegers de maatregel kreeg opgelegd, blijkt de aanpak toch een groot effect te hebben op de criminaliteit in deze steden. De aanpak blijkt succesvol in het selecteren en vervolgens opsluiten van de meest actieve veelplegers. Dankzij de aanpak zijn duidelijk minder veelplegers actief. Het aantal bij de politie bekende zeer actieve veelplegers van 25 jaar en ouder lag eind 2007 naar schatting een kwart lager dan het zou zijn geweest zonder het opsluitingseffect van deze veelplegeraanpak.

Bij het selecteren van veelplegers blijken de meest notoire daders het eerst te zijn aangepakt. Daardoor neemt de extra bijdrage aan de daling van de lokale criminaliteit af bij het opsluiten van steeds meer veelplegers. De baten van criminaliteit die daarmee is voorkomen blijven echter de kosten van langer opsluiten en behandelen van veelplegers overtreffen.

Uit eerder onderzoek blijkt dat de verbetering van de maatschappelijke veiligheid door de veelplegeraanpak samen kan gaan met een beter leven voor de betrokken veelplegers. De langere tijd in de gevangenis biedt de mogelijkheid voor langdurige, intensievere behandeling, waaronder aanpak van drugsverslaving. Veelplegers blijken daar baat bij te hebben - al is de behandeling voor verbetering vatbaar.

Het onderzoeksrapport is uitgegeven in de reeks Politiewetenschap van het Onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap, een zelfstandig onderdeel van het kenniscentrum van de Politieacademie. Politie en Wetenschap is in mei 1999 ingesteld om het wetenschappelijk onderzoek en de kennisontwikkeling op het gebied van politie en veiligheid te stimuleren. De uitvoering van dit programma geschiedt onder leiding van de directeur van het programmabureau, G.C.K. Vlek.