Het effect van langdurige opsluiting van veelplegers
01/07/2010 11:00
Het Programma Politie en Wetenschap
Het effect van langdurige opsluiting van veelplegers op de maatschappelijke veiligheid, nieuwe uitgave in de reeks Politiewetenschap van het Programma Politie en Wetenschap.
'Inbraak en diefstal flink omlaag dankzij langdurig opsluiten van veelplegers'
Dankzij het voor langere tijd opsluiten van enkele honderden zeer actieve veelplegers zijn auto- en woninginbraak in de periode 2001-2007 met 30 procent gedaald. De baten van deze daling in de criminaliteit zijn tenminste twee keer zo hoog als de extra kosten gemoeid met het langer opsluiten en tegelijkertijd behandelen van veelplegers.
Dit zijn enkele belangrijke uitkomsten van een onderzoek naar de effecten van de 'veelplegeraanpak', dat is uitgevoerd door Ben Vollaard van de Universiteit van Tilburg in opdracht van het Programma Politie en Wetenschap.
Rechters hebben sinds 2001 de mogelijkheid om daders die voortdurend de fout ingaan voor twee jaar vast te zetten. Inclusief voorarrest gaat het vaak om een verblijf in de gevangenis van drie jaar. Zonder deze mogelijkheid zitten de meeste veelplegers elke keer dat ze worden gepakt voor korte tijd vast - tot wel een paar keer per jaar. Voor deze 'draaideurcriminelen' is de maatregel tot langdurige plaatsing in een Inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD) bedacht - een maatregel waaraan de in 2001 geïntroduceerde Strafrechtelijke Opvang Verslaafden vooraf ging.
Voor het eerst is nu het effect van deze veelplegeraanpak op de maatschappelijke veiligheid bepaald. Daarvoor zijn twaalf stedelijke gebieden verspreid over heel Nederland met elkaar vergeleken. Hoewel maar een betrekkelijk kleine groep veelplegers de maatregel kreeg opgelegd, blijkt de aanpak toch een groot effect te hebben op de criminaliteit: het aantal aangiften van auto- en woninginbraak lag eind 2007 30% lager dan het anders geweest zou zijn.
Het onderzoek richt zich op auto- en woninginbraak, omdat de aangiftecijfers voor deze twee delicten voldoende betrouwbaar zijn voor het bepalen van de effectiviteit van de veelplegeraanpak. Natuurlijk plegen deze veelplegers ook andere delicten, waaronder winkeldiefstal en fietsdiefstal. De aangiftecijfers voor deze delicten bleken te weinig betrouwbaar voor gebruik binnen het onderzoek.
De aanpak blijkt ook succesvol in het selecteren en vervolgens opsluiten van de meest actieve veelplegers. Het aantal zeer actieve veelplegers is afgenomen en ligt naar schatting een kwart lager dan het zonder het insluitingseffect zou zijn geweest. Dat wijst op een generaal preventief effect.
Bij het selecteren van veelplegers blijken de meest notoire daders het eerst te zijn aangepakt. Daardoor neemt de extra bijdrage aan de daling van de lokale criminaliteit af bij het opsluiten van meer veelplegers. De baten van de voorkomen criminaliteit blijven echter de kosten van langer opsluiten en tegelijkertijd behandelen van veelplegers overtreffen.
Uit eerder onderzoek blijkt dat de in deze studie aangetoonde verbetering van de maatschappelijke veiligheid door de veelplegeraanpak samen kan gaan met een beter leven voor de betrokken veelplegers. De langere tijd in de gevangenis biedt de mogelijkheid voor langdurige, intensievere behandeling, waaronder aanpak van drugsverslaving. Veelplegers lijken daar baat bij te hebben - al blijkt de behandeling voor verbetering vatbaar.
Het onderzoeksrapport is uitgegeven in de reeks Politiewetenschap van het Onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap, een zelfstandig onderdeel van het kenniscentrum van de Politieacademie. Politie en Wetenschap is in mei 1999 ingesteld om het wetenschappelijk onderzoek en de kennisontwikkeling op het gebied van politie en veiligheid te stimuleren. De uitvoering van dit programma geschiedt onder leiding van de directeur van het programmabureau, G.C.K. Vlek.