ChristenUnie
Waarom protestanten baat hebben bij biechten maar het toch niet
kunnen
Waarom protestanten baat hebben bij biechten maar het toch niet kunnen
gertjansegers2010tkverkiezi woensdag 30 juni 2010 16:27 Gert-Jan
Segers, directeur van het WI, staat in zijn column voor het Nederlands
Dagblad stil bij de kracht van van het biechten. Lees hieronder de hele
bijdrage.
Bisschop De Korte schreef hier (in het ND) onlangs een mooie column
over de oecumene van het hart. Hij had er een paar bemoedigende
oecumenische ontmoetingen op zitten en schreef dat het van groot belang
is dat protestantse en katholieke Christusbelijders elkaar erkennen en
herkennen. Ik onderstreep die woorden graag, maar ik vraag me af hoe we
ervoor kunnen zorgen dat het niet bij mooie woorden blijft. Wanneer we
zeggen dat we van elkaar kunnen leren, dan moet er ook boter bij de
vis. Als ik dan in alle bescheidenheid zou moeten vertellen waarmee
protestanten hun katholieke broeders en zusters misschien een dienst
zouden kunnen bewijzen, dan kom ik al snel op het reformatorische `sola
scriptura'. Er gebeurt namelijk werkelijk iets als in een preek, op een
kring of tijdens persoonlijke studie de bijbel zo opengaat dat die voor
zichzelf gaat spreken. Je merkt dan dat woord en Geest hand in hand
gaan. Voor zover er bij hen niet al sprake is van een toenemende
gerichtheid op de bijbel, gun ik alle katholieke Christusbelijders nog
meer van deze ervaring.
Voor de goede verhouding haast ik mij naar datgene wat omgekeerd uit de
katholieke traditie tot zegen van protestanten zou kunnen zijn. Ik moet
dan onmiddellijk aan de biecht denken. Dit katholieke sacrament is
enigszins in onbruik geraakt in de Nederlandse kerk, maar staat fier
overeind in de lange en wereldwijde katholieke traditie. Het zou een
zegen zijn als ook protestanten een vaste plaats en tijdstip kennen
waarop ze letterlijk door de knieën gaan. Het zou ze de gelegenheid
geven hun bitterheid, wroeging en hoogmoed te belijden en woorden van
vergeving te horen die echt alleen voor hen bedoeld zijn. Er zijn
gelovigen die jarenlang een geheim meedragen, iets hebben uitgespookt
wat ze zichzelf nooit hebben kunnen vergeven. Voor hen is het een
uitkomst om dat te kunnen opbiechten aan iemand die het alleen aan God
doorvertelt en hen in Gods naam mag vergeven.
Ook voor veel politici zou de biecht een zegen zijn. Bij sommigen
krijgt alleen een pijnlijke verkiezingsnederlaag hen op de knieën. De
biecht zou voor politici een heilzame les in nederigheid zijn en een
noodzakelijk regulier zelfonderzoek naar hun motieven in hun werk.
Biechten zou hen helpen zich te realiseren dat hun macht slechts
geleende macht is. En voor de ontmaskering van hun zelf verzonnen
leugens zijn ze voortaan ook niet meer afhankelijk van paparazzi en
stijlloze websites.
Onlangs waren we getuige van het voortijdige einde van een
staatssecretaris en was er vervolgens een vergelijkbare episode rond
een Commissaris van de Koningin. Het maakte pijnlijk duidelijk dat ook
mannen die sterk lijken zwak zijn en dat ze in staat zijn om lang en
ogenschijnlijk opgewekt met een leugen te leven. Dat werd nog eens
geïllustreerd door het verhaal van de voormalige Democratische
presidentskandidaat John Edwards. Ik zag pas een interview met de vrouw
met wie hij een buitenechtelijke verhouding had. Ze vertelde dat
terwijl Edwards campagne voerde, waarbij zijn ernstig zieke vrouw hem
steunde, hij een parallel leven had waarin hij opnieuw vader werd. Hij
had een vriend gevraagd om dat vaderschap te claimen en ontkende op TV,
terwijl zijn blauwe ogen in de camera keken, dat hij de vader was het
kind was. Alleen maar om het vege politieke lijf te redden. Ik heb
zomaar de hoop dat hij in de biechtstoel iets eerder in de spiegel zou
hebben gekeken en zichzelf en zijn familie dit drama bespaard had.
Toch laat ook uitgerekend de biecht zien dat het voor protestanten nog
niet mee zal vallen om de oecumene met katholieken kerkelijk handen en
voeten te geven. Het is makkelijker om iets van de laagkerkelijke
traditie in te voegen in de hoogkerkelijke traditie dan andersom.
Katholieken kunnen vrijuit winkelen in de protestantse traditie. Ze
kunnen een protestants lied in hun liturgie inpassen, een katholieke
versie van de Alpha-cursus maken, een Bijbelstudiemethode op een
jongerenkring gebruiken. Dit soort elementen uit de laagkerkelijke
traditie zijn los verkrijgbaar, die uit de hoogkerkelijke traditie
niet. Bij de biecht hoort een kerk-, sacraments- en ambtsopvatting die
protestanten vreemd is. Het ambt lijkt bij protestanten soms meer op
een corveebeurt dan op een roeping van God. De protestantse voorganger
en ouderling zijn je vrienden die je met hun voornaam aanspreekt, niet
de opvolgers van Petrus en Johannes die de sleutels van het hemelrijk
zijn toevertrouwd. En protestantse kerken zijn zo gedemocratiseerd dat
gelovigen niet zomaar iets van hun ambtsdragers aannemen, zelfs geen
vergeving van hun zonden.
Biechten zou ons baten. Maar de onmogelijkheid om het in te voeren
toont de grote kloof die is ontstaan tussen de katholieke en de
protestantse traditie. We zullen het voorlopig moeten doen met de
oecumene van het hart. Er zit niets anders op dan elkaar als
Christusbelijders te blijven ontmoeten, van elkaar te leren en samen
voor God op de knieën te gaan. En toch. Als de oecumene van het hart
inderdaad zo begint, dan is het ook weer niet niks.