Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
INHOUDSOPGAVE
1 INLEIDING ..................................................................................................................
3
2 BIJEENKOMST HEINKENSZAND D.D. 7 DECEMBER 2009
---
4
2.1 INFORMATIEVE VRAGEN ........................................................................................................... 4
2.2 INDIENING ZIENSWIJZEN ........................................................................................................... 7
3 BIJEENKOMST PETTEN D.D. 10 DECEMBER 2009
---
8
3.1 INFORMATIEVE VRAGEN ........................................................................................................... 8
3.2 INDIENING ZIENSWIJZEN ..........................................................................................................18
2
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
1 INLEIDING
De Nuclear Research Group (NRG) is vergunninghouder van de Hoge Flux Reactor (HFR) te
Petten, een onderzoeksreactor die wordt gebruikt voor de productie van medische radio-isotopen
en voor technologisch en wetenschappelijk onderzoek. De HFR is sinds 1961 in bedrijf en de
kans op technische problemen en stopzetten van de productie van medische isotopen neemt
daardoor toe. NRG heeft daarom plannen voor de bouw van een nieuwe moderne reactor in
Nederland, met de naam Pallas, die de bestaande HFR zal vervangen.
Voor de vestiging van de nieuwe reactor zijn twee locaties in beeld: Petten en Borssele.
Voor een nieuwe onderzoeksreactor zijn o.a. vergunningen nodig op grond van de
Kernenergiewet en de Wet verontreiniging oppervlaktewateren (per 1 januari 2010 de Waterwet).
Voorafgaand aan de vergunningprocedure moet een m.e.r.-procedure worden doorlopen. Deze
procedure is van start gegaan met de kennisgeving van de ministeries van VROM, EZ, SZW,
VWS, VenW, en LNV, dat NRG op 17 november 2009 de startnotitie heeft ingediend. De
startnotitie heeft van 26 november 2009 tot en met 15 januari 2010 ter inzage gelegen.
Twee gecombineerde informatiebijeenkomsten en hoorzittingen zijn gehouden op:
- 7 december 2009 in Heinkenszand
- en 10 december 2009 in Petten.
Tijdens deze bijeenkomsten was er de mogelijkheid tot het stellen van informatieve vragen en
vervolgens de mogelijkheid om mondeling zienswijzen in te dienen ten aanzien van de inhoud
van de startnotitie.
Het onderhavige document bevat het schriftelijk verslag van de bijeenkomsten in Heinkenszand
en Petten.
3
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
2 BIJEENKOMST HEINKENSZAND D.D. 7 DECEMBER 2009
2.1 INFORMATIEVE VRAGEN
Vraag van de heer Gerard Hermans
40% van de productie van radiofarmaca vindt plaats in Canada. Een groot aantal reactoren zijn in
dezelfde periode gebouwd; deze zullen op enig moment worden afgebouwd. Wat is het
economisch effect als er vertragingen in de productie zullen ontstaan op wereldschaal en in
Nederland? Wat zou het bovendien economisch betekenen als deze nieuwe centrale er komt, en
daarna, omdat die andere centrales ook verouderd zijn, een aantal nieuwere centrales zouden
worden gebouwd? Zal er na de bouw van meerdere nieuwe centrales een marktverschuiving
plaatsvinden, waardoor het economisch gezien een wat minder positief resultaat zou opleveren?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Deze vraag houdt ons/de NRG ook bezig. Ter onderbouwing van de oprichting van de
Pallasreactor is een businesscase geschreven waarin een aantal ontwikkelingen worden
beschouwd. Een van de zaken waarmee rekening is gehouden is dat er vertraging in de bouw van
de Pallasreactor optreedt en dat er extra concurrentie kan optreden. De positie die wij in
Nederland hebben is heel sterk, daarnaast zijn wij ervan overtuigd dat de Hoge Flux Reactor tot
het moment van het in werking treden van Pallas in bedrijf blijft. Als dat het geval is dan is het
zeker dat wij het marktaandeel kunnen handhaven dat we nu hebben.
Op dit moment is de internationale markt in beweging door de problemen in de Canadese reactor.
Wereldwijd wordt gekeken naar alternatieve productiemethodes.
De intrededrempel voor deze technologie is heel hoog. Er is namelijk een reactor nodig en een
processing faciliteit voor de producten die uit de reactor komen, want die moeten bewerkt
worden om er radiofarmaca van te maken. De combinatie van een reactor, een processingfaciliteit
en het daarachterliggende distributienetwerk, maakt dat het lastig is om nieuwe toetreders tot
deze markt te krijgen. Wij kennen alle potentiële concurrenten en mogelijk nieuwe toetreders erg
goed. Het grootste risico als er wereldwijd een groot tekort komt aan radio-isotopen is dat artsen
minder bereid zullen zijn om deze methode van diagnostiek toe te passen.
Er zijn alternatieven voor deze methode van diagnostiek, maar deze zijn slechter voor de
patiënten. Dat is eigenlijk het zwartste scenario. Maar zoals gezegd, in Nederland hebben we een
hele goede infrastructuur en we zijn ervan overtuigd dat we daarmee die periode kunnen
overbruggen.
Vraag van de heer Gerard Hermans
Dat betekent dus dat hoe sneller de reactor kan worden gebouwd, dat wil zeggen binnen de
gestelde termijnen en zonder vertraging, des te economisch gunstiger het is voor Nederland,
omdat daarmee de Nederlandse marktpositie hetzelfde blijft of zelfs vergroot kan worden.
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Dat is juist en daarom ben ik ook blij met de brief die de ministeries hebben gestuurd die in feite
die steun geeft.
Vragen van de heer Jan Verburg
Is NRG een overheidsbedrijf?
Kunt u een tijdsbalk schetsen voor realisatie van deze reactor?
4
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
De NRG is geen overheidsbedrijf, maar een vennootschap onder firma onder ECN (Energie
Centrum Nederland) in Petten. De NRG is wel bezig met een herstructurering, maar die is voor
deze zaak niet van belang. We zijn per saldo een stichting. Onze inkomsten zijn voor 40%
afkomstig uit publieke middelen en 60% uit private middelen.
Wat het precieze tijdpad is voor de realisatie van de Pallasreactor is niet te zeggen. Dit willen we
ook niet omdat wij vinden dat als wij een definitieve datum noemen we deze datum ook moeten
waarmaken. Het is een proces van jaren om zon reactor neer te zetten.
Vraag van de heer Jan Verburg
U zult toch weten wanneer de oude reactor niet meer werkzaam is; dan zal de nieuwe reactor
moeten werken. Is er geen enkele indicatie voor dit tijdstip?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Die indicatie is er wel. U kunt ervan uitgaan dat tot omstreeks 2020 de HFR nog veilig in bedrijf
is.
Vragen van de heer Andries Weststeijn (inwoner gemeente Borsele)
U noemt de werkgelegenheid voor 1500 personen; dat is de meest veelomvattende, inclusief de
productie van de farmaceutica. Kunt u ook aangeven wat de minimale werkgelegenheid is, dus de
directe bediening van de reactor en het produceren van isotopen?
Hoe is de verhouding tussen NRG en Euratom met betrekking tot de realisering en financiering
van deze reactor?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Voor het runnen van de reactor in engere zin zijn zon 90 mensen op dit moment in Petten
werkzaam. Daarbij kunnen worden opgeteld de 250 mensen die werkzaam zijn in de hot-cells op
het gebied van radio-isotopen en op het gebied van onderzoek en de 250 mensen in de
radiofarmaceutische industrie op het terrein. Dus de directe werkgelegenheid bedraagt 500 tot
600 mensen.
Euratom is op dit moment de eigenaar van de HFR, NRG is vergunninghouder en is
verantwoordelijk voor de exploitatie van de reactor. Euratom is op de hoogte van dit initiatief en
steunen ons initiatief. Formeel is deze steun nog niet uitgesproken, maar Euratom heeft
meegewerkt met onze voorbereidingen voor dit initiatief. Er is nog geen duidelijkheid over de
betrokkenheid van de financiers voor de bouw van de reactor. NRG is bezig deze financiers te
mobiliseren.
Vraag van de heer Leo Caljouw (inwoner gemeente Borsele)
Er zijn veel landen die kerncentrales willen hebben, vooral China en Japan (Japan: 10 à 15
kerncentrales). Er zijn 3 à 4 firmas die een kerncentrale kunnen bouwen. Dus als de NRG er een
wil bestellen kan de bouw nog heel lang duren.
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Als het gaat om de onderzoeksreactoren zijn er slechts zon 3 aanbieders in de wereld. Op uw
vraag of deze capaciteit hebben is het antwoord ja. De definitieve opdracht tot de bouw is
natuurlijk nog niet gegeven. Op dat moment is pas bekend of de productiecapaciteit ook
inderdaad beschikbaar is. Het gaat hier niet om vermogensreactoren, maar om
onderzoeksreactoren en dat is toch een andere markt met andere aanbieders. In zijn algemeenheid
5
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
geldt ook hier de economische wetmatigheid dat hoe groter de vraag is hoe groter het aanbod zal
zijn. Dit geldt ook voor de vraag naar nucleaire technologieën in brede zin.
Vraag van de heer Dick Fundter
Zou de gelijktijdige bouw van de Pallascentrale en een tweede kernenergiecentrale niet vele
economische en financiële voordelen kunnen opleveren?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Daar ga ik op dit moment niet te diep op in. Dit moet nog veel preciezer worden uitgezocht.
De bouw van de kerncentrale in deze gemeente zal synergetische voordelen hebben met de bouw
van een onderzoeksreactor. We zijn in gesprek met een aantal vertegenwoordigers van deze
provincie over wat deze voordelen precies zijn.
Vraag van de heer Jan Verburg
Het is een commercieel zeer interessante activiteit. Bestaat de mogelijkheid dat een buitenlandse
investeerder NRG overneemt en is dat toegestaan?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Ik denk dat die kans op overname niet zo groot is. Commercieel kun je er op verschillende
manieren naar kijken. In de winst en verliesrekeningen van de NRG van de afgelopen jaren zijn
geen enorme winsten zichtbaar. De meeste commerciële investeerders schrikken erg terug van de
risicos die zon investering met zich meebrengt. Het gaat om zeer kapitaalsintensieve
investeringen.
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
De overname van de NRG door een buitenlandse investeerder is op dit moment een
hypothetische situatie. De huidige Nederlandse wet- en regelgeving verbiedt het niet. De huidige
Kernenergiewet stelt wel dat een vergunning persoonsgebonden is en gebiedt dat de aanvrager
van een vergunning moet kunnen aantonen aan bepaalde eisen te voldoen. Die eisen zijn
bijvoorbeeld dat je een goed bedrijf hebt, dat solvabel en financieel daadkrachtig is1 en een
bedrijf moet voldoende kennis in huis hebben om een nucleaire inrichting veilig te kunnen
bedrijven. Er is niet geëist dat het een Nederlands bedrijf moet zijn.
Vraag van de heer Andries Weststeijn
De Nederlandse regering heeft geen principieel probleem met deze onderzoeksreactor, maar heeft
de Nederlandse regering een idee over het thermisch vermogen waar de splitsing ligt voor
onderzoeks- en vermogensreactoren? Het is meer een vraag over grootte, dus kunt u het
thermisch vermogen noemen van deze nieuwe reactor?
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
De Pallasreactor is geen vermogensreactor maar een onderzoeksreactor. In de randvoorwaarden-
brief van het kabinet aan de Tweede Kamer die in het voorjaar van 2010 wordt verwacht, zal het
acceptabele thermisch vermogen van de onderzoeksreactor zijn opgenomen. Op dit moment kan
ik geen getal noemen.
1 Ter verduidelijking kan worden vermeld dat deze eisen betrekking hebben op de betrouwbaarheid
/integriteit van de aanvrager.
6
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
2.2 INDIENING ZIENSWIJZEN
De heer H. Codee (COVRA):
In Zeeland is een groot draagvlak voor de Pallasreactor. De Brabants-Zeeuwse werkgevers, de
Industriegroep Midden-Zeeland, de gemeenteraden van Borsele en Vlissingen en de Provinciale
Staten staan positief tegenover het idee om Pallas naar Zeeland te halen.
Wat in de richtlijnen voor de MER moet worden meegenomen is het volgende.
We moeten ons realiseren dat we maar eens in de ca. 60 jaar de gelegenheid krijgen om na te
denken over waar we een dergelijk instituut willen vestigen. Dat kun je niet zomaar veranderen
en je moet een logisch moment kiezen om na te denken over de vraag of je het eens bent met de
inrichting zoals je die gekozen hebt.
Nederland is zeer ordelijk: industrie op industrieterrein, wonen in woongebied, recreëren in
recreatiegebied. Een onderzoeksinstelling die alleen met studies en bureauwerk bezig is, kun je
bijna overal vestigen. Maar een nucleair onderzoekscentrum niet. Een dergelijke installatie hoort
op een industrieterrein. Dat geldt nog veel sterker voor de productiefaciliteit van radio-isotopen,
omdat dat een gewone industriële activiteit betreft.
Waarom in Zeeland? Vanwege de synergie met de enige kerncentrale in Nederland en de
aanwezigheid van COVRA, maar ook van het Zeeuws Radiotherapeutisch Instituut, die zal
groeien vanwege de vergrijzing. Je kunt veel synergie ontdekken in het clusteren van nucleaire
activiteiten op één terrein vanwege het elkaar vaak tegenkomen. Dat leidt tot nieuwe oplossingen,
nieuw onderzoek en nieuwe toepassingen, ook op het gebied van de gezondheidszorg. Dus er is
veel voor te zeggen die activiteiten in Nederland te bundelen.
Ook voor de overheid is een efficiencyslag te maken. Op dit moment moet de gemeente Borsele
en de provincie Zeeland kennis en kunde hebben op het gebied van veiligheid en beveiliging van
nucleaire zaken. Dat is ook nodig in Petten en Noord-Holland. Dus nu moeten dingen dubbel
gebeuren. Je wint aan efficiency als die zaken worden gebundeld op één plaats in Nederland.
Het allerbelangrijkste is dat we goed moeten nadenken wat we voor de komende 60 jaar willen.
Nu is de kans om te kiezen en te komen tot een andere inrichting als daar winst is; en niet alleen
voor NRG, maar juist ook voor de overheid.
De heer D. Vutter:
Het zou goed zijn om ook bij het onderzoek van de milieueffecten goed te kijken of het
concentreren van alle nucleaire installaties op één plek, bijvoorbeeld in Zeeland, een voordeel
zou kunnen opleveren.
De heer J. Verburg:
Een buitendijkse locatie zou meegenomen moeten worden bij de alternatieven in het MER.
De heer W. Steijn:
Bij de opzet van de HFR in de jaren ,,50-,,60 was sprake van het Reactorcentrum Nederland in
Petten, waarbij de logica van het daar plaatsen gegeven was. Tegenwoordig heet het
Energiecentrum Nederland en richt het zich vrijwel volledig op duurzame energie. De logica
voor het samenhouden is dus niet meer aanwezig. Er ligt dus op het punt van de locatie zowel
voor NRG als voor de overheid een open vraag die in het MER meegenomen moet worden.
7
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
3 BIJEENKOMST PETTEN D.D. 10 DECEMBER 2009
3.1 INFORMATIEVE VRAGEN
Vraag van de heer Cor Koning (voorzitter van de Vereniging Houd Zijpe Leefbaar)
In de startnotitie staat dat er twee locaties in beeld zijn: Petten en Borssele. Ik verwacht daarom
dat er een MER gemaakt zal worden voor zowel Borssele als Petten en dat afhankelijk van de
resultaten van beide MERs er een keuze gemaakt zal worden tussen beide locaties. Afgelopen
week heb ik het bericht vernomen: "NRG kiest voor Petten". Dit gaat dus geheel voorbij aan een
mogelijk andere uitslag van de MER. Ik zou dit graag toegelicht willen zien.
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
De NRG heeft inderdaad deze week bekend gemaakt Petten als voorkeurslocatie te zien,
vanwege de investeringen die hier in Petten al gedaan zijn en die in Borssele nog zouden moeten
worden gedaan om een vergelijkbare situatie te creëren. De tweede reden Petten als
voorkeurslocatie te zien is de reeds aanwezige expertise.
Deze MER gaat niet over een locatiekeuze, maar deze MER beschouwt de activiteiten op een
gegeven locatie.
Vraag van de heer Cor Koning (voorzitter van de Vereniging Houd Zijpe Leefbaar)
Ik ben verbaasd dat de heer Stol een antwoord geeft op deze vraag. De vraag richt zich op wet-
en regelgeving. Dat de heer Stol uit economische overwegingen kiest voor Petten is begrijpelijk.
Het gaat mijns inziens om het vergelijken van de milieueffecten van de activiteit op de twee
locaties en dan tot een locatiekeuze komen.
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
Het is nog een discussiepunt of in de richtlijnen MER van de overheid wordt opgenomen of
alleen de milieueffecten van de door NRG te kiezen locatie zullen moeten worden beschreven of
dat van beide locaties de milieueffecten beschreven moeten worden.
Het zou zo kunnen zijn dat we NRG vragen de milieueffecten voor beide locaties te beschrijven,
maar dat als uit de globale beschrijving eenzelfde beeld van de milieueffecten naar voren komt
dat dan van één locatie de milieueffecten gedetailleerder beschreven moeten worden.
Maar dit is uitdrukkelijk nog een discussiepunt. De te maken keuze zal bovendien afhangen van
het advies van de Commissie m.e.r. en de inspraakreacties over de richtlijnen.
Vraag van de heer Fred Koning
Eerst zou een locatie gekozen moeten worden en daarna zou de MER moeten worden opgesteld,
de invloed van de reactor op de groenknolorchissen en de rugstreeppadden is immers niet
bekend. Je moet eerst weten waar de reactor komt, dan pas kun je het effect meten.
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
Op dit moment heeft NRG een keuze gemaakt voor de locatie in Noord-Holland. De
rijksoverheid heeft zich nadrukkelijk niet uitgesproken over een locatie. De rijksoverheid zou
best wel eens in de richtlijnen kunnen opnemen dat voor beide locaties de milieueffecten moeten
worden beschreven zoals ik in het antwoord op de vraag van de heer Koning heb aangegeven.
8
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
Vraag van de heer Tinus Verwijmeren (bewoner Nootdorp)
Er wordt gesproken over de betrokkenheid van het ministerie van Sociale Zaken Ik neem aan dat
dat te maken heeft met de ARBO-wetgeving en niet met het feit dat daar vroeger de Kernfysische
Dienst zat.
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
Dat klopt, dat heeft te maken met de bescherming van werknemers.
Vraag van de heer Tinus Verwijmeren (bewoner Nootdorp)
Maken de risicos van het transport van isotopen inderdaad geen onderdeel uit van de MER?
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
Dat staat ter discussie. Wij kunnen in de richtlijnen voor de MER vrij ver gaan. Recent heeft de
Commissie m.e.r. in een advies over richtlijnen voor een nieuwe kerncentrale opgenomen dat de
milieueffecten van de gehele cyclus van uraniumwinning tot ontmanteling en de opslag van
radioactief afval moet worden beoordeeld. In dat geval moet naast het in werking zijn van de
inrichting ook het transport beschreven worden2. Het zou zo kunnen zijn dat dezelfde benadering
voor de richtlijnen voor de MER voor de Pallasreactor wordt gevolgd.
Vraag van de heer Tinus Verwijmeren (bewoner Nootdorp)
De stand van de techniek op het gebied van de transmutaties en de spallatie is in de VS veel
verder gevorderd dan in Europa. Mag u bij het beschrijven van het hoofdstuk afvalbewerking met
deze stand van de techniek rekening houden of moet u rekening houden met wat in Petten als
stand van de techniek op het gebied van transmutaties wordt gehanteerd?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Ik betwist dat men in de VS verder is op dat gebied dan dat wij dat zijn.
Antwoord van de heer Roland Jansma (specialist NRG)
De kennis in Europa is vrij groot en de Europese onderzoeksprogrammas doen niet onder voor
die in de VS. Bovendien is het onderzoek in Petten ingebed in een internationaal kader waarbij
ook de VS partij is. We zijn dus goed op de hoogte van wat er in de VS gebeurt.
Opmerking van de heer Tinus Verwijmeren (bewoner Nootdorp)
Ik denk dat er in Petten weinig wordt gedaan aan het transmuteren van radioactief afval met een
lange halfwaardetijd.
Antwoord van de heer Roland Jansma (specialist NRG)
Onderdeel van ons onderzoek is juist naar die transmutatie onderzoek doen. We leveren een
bijdrage aan de kennis over de transmutatie van plutonium, americium en andere stoffen voor het
verkorten van de levensduur. Een heel belangrijk deel van ons onderzoek, ook in de nieuwe
reactor, zal gaan over dit onderwerp, dus het heeft onze aandacht.
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Op wereldniveau zijn wij op dit onderwerp een heel belangrijke en gewaardeerde speler. NRG
voert op dit gebied toonaangevend onderzoek uit.
2 Een vraagpunt dat VROM hieraan wil toevoegen is of dan de hele transportroute of alleen het af- en
aanrijden nabij de inrichting moet worden beoordeeld.
9
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
Vragen van mevrouw Marja Raat (voorzitter van de Vereniging Pettemerduinen Kernreactor
Vrij!)
De economische rendabiliteit zou volgens de overheid een norm zijn voor Pallas. In de reactie op
ons bezwaarschrift tegen de beschikking voor de herstart van de HFR staat dat er geen enkele
kernreactor in Europa kan voortbestaan alleen op de isotopenproductie omdat toen de
radiofarmaceutische industrie stralingstijd inkocht niet alle kosten zijn doorberekend. Dit was
vermoedelijk in de jaren 80. Is dit nog steeds zo bij deze Pallasreactor of worden er nu betere
afspraken gemaakt met de radiofarmaceutische industrie?
En er wordt gesproken over een onderzoeksreactor, maar de tweede taak is isotopenproductie dus
u spreekt ook over een productiereactor. Als deze productiereactor niet rendabel is, moet dan de
rentabiliteit geheel uit de onderzoekstaak komen? En hoe kunt u er zeker van zijn dat u daaraan
gaat voldoen en is deze informatie openbaar?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
De activiteit als geheel moet economisch rendabel zijn. Er zullen publieke en private activiteiten
worden ontplooid, beide activiteiten moeten de rentabiliteit van de reactor borgen.
De commerciële activiteiten van Pallas zullen zeker kostendekkend zijn, ook bij de opslag van de
kosten voor risico en winst.
Deze informatie is vastgelegd in commerciële contracten en de commerciële partijen wensen
deze informatie niet openbaar te maken. Overigens is de jaarrekening van NRG wel openbaar en
in te zien.
Vragen van mevrouw Ike Teuling (namens Greenpeace)
Is de nieuwe reactor tegen een terroristische aanslag bestand en zo ja, welke maatregelen worden
genomen om de gevolgen te reduceren van bijvoorbeeld het crashen van een vliegtuig op de
reactor?
En kan NRG uitleggen wat de gevolgen voor de omwonenden zijn op korte en lange termijn van
een zeer ernstig ongeval, bijvoorbeeld een kernsmelt met een grote lozing van radioactief
materiaal?
Antwoord van de heer Folkert Draaisma (algemeen stralingsdeskundige NRG)
Doel van deze procedure is het vaststellen van richtlijnen waaraan de nieuwe reactor moet
voldoen. Dit ontwerp is op dit moment nog niet zover bekend dat de effecten berekend kunnen
worden. Voor een deel zijn de effecten al wel bekend aangezien in ordegrootte de nieuwe reactor
lijkt op de HFR. Het ergste scenario in het huidige rampenbestrijdingsplan gaat uit van de situatie
dat allerlei zaken niet functioneren en dat het personeel een halfuur niets doet. Het effectgebied
van dit worst-case en niet-realistische scenario is een gebied van 3,4 kilometer rondom de HFR.
In vergelijking met een kerncentrale is dit een zeer beperkt gebied.
Vraag van mevrouw Ike Teuling (namens Greenpeace)
Het bestand zijn van de reactor tegen een terroristische aanslag of andere kwaadwillenden, wordt
dit meegenomen in het ontwerp van Pallas of is dit afhankelijk van het ontwerp dat voor Pallas
zal worden gekozen?
Antwoord van de heer Folkert Draaisma (algemeen stralingsdeskundige NRG)
Hierover zijn wij in overleg met de overheid. Bij het ontwerp van de reactor wordt rekening
gehouden met de zogenoemde ontwerpongevallen. Dit zijn ongevallen in en met een kernreactor
uitgaande van een aantal scenarios. In het ontwerp van de reactor wordt geen rekening gehouden
met de zogenoemde buiten-ontwerpongevallen. De buiten-ontwerpongevallen zijn ongevallen
die kunnen gebeuren maar daar wordt de kernreactor niet op gebouwd. In overleg met de
10
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
overheid worden terroristische aanslagen zoals bijvoorbeeld op de Twin Towers niet
meegenomen als ontwerpongevallen.
De inslag van een straalvliegtuig gevolgd door een grote brand wordt wel als ontwerpongeval
meegenomen, omdat de impact daarvan veel groter is. Deze impact is groter niet als gevolg van
de brand maar door de doordringendheid van de straalmotor in de containment van de reactorhal.
Bij het ontwerp van de reactor wordt bijvoorbeeld wel rekening gehouden met de inslag van een
straalvliegtuig en een grote kerosinebrand van een personenvliegtuig.
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
De rijksoverheid zal randvoorwaarden opstellen. Er zullen zeker randvoorwaarden worden
opgesteld over veiligheid, beveiliging, kernsmeltfrequentie en de gevolgen voor de omgeving.
Het is niet vanzelfsprekend dat dat dezelfde randvoorwaarden zullen zijn die in het verleden
golden. Die kunnen een stuk strenger worden.
Vraag van de heer Thomas van der Ploeg
Wat zijn de te verwachten visuele aspecten van bijvoorbeeld de koelinstallatie in relatie tot de
keuze voor het vermogen, het aantal MWatt?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Deze relatie tussen het aantal MWatt en de koelbehoefte is juist. Voor het goed uitvoeren van
onze activiteiten hebben wij een bepaald reactorvermogen nodig. Over de visuele aspecten van
bijvoorbeeld de koelinstallatie kan ik u verder niets vertellen aangezien de diverse varianten en
de effecten daarvan op de omgeving nog in beeld gebracht moeten worden.
Vraag van de heer Jan Kuit
Het geplande vermogen is 30 tot 80 MWatt maar de ontwerpnormen zijn nog niet vastgesteld.
Wat is het vermogen van de huidige reactor? U bedient met de huidige reactor 30% van de
wereldmarkt. Gaat dit toenemen en hoe verhoudt zich dat tot de geplande 30 tot 80 MWatt?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Er wordt een grotere behoefte voorzien van bestralingsvolume. Dat is ook de reden dat wij de
genoemde 80 MWatt vermogen als bovengrens hebben gehanteerd. De huidige reactor is
uitgelegd op 60 MWatt en wordt op 45 MWatt bedreven.
Vraag van de heer Cees de Wit (voorzitter van de toeristische ondernemers in Zijpe)
Ik ga er van uit dat er geen koeltorens worden geplaatst aangezien op de getoonde plaatjes van de
derde generatie reactoren geen koeltorens aanwezig waren.
Is er al een locatie bekend en hoe verhoudt de nieuwe reactor zich tot de bestaande reactor, wordt
hij hoger of lager?
Antwoord van de heer Bob van der Schaaf (specialist NRG)
In Frankrijk zijn al reactoren die lage koeltorens gebruiken, deze zijn iets hoger dan 2 meter. Die
zou je ook in Petten kunnen gebruiken.
Je kunt afhankelijk van de maatregelen de stoomemissie beïnvloeden.
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Op het terrein van Petten zijn gebieden aangewezen waarop nieuwe reactoren gebouwd zouden
mogen worden. De huidige reactor blijft staan totdat de nieuwe reactor operationeel is. De
definitieve locatie en wijze van inpassing van de nieuwe reactor zijn nog niet bekend.
11
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
Vragen van mevrouw Marja Raat (voorzitter van de Vereniging Pettemerduinen Kernreactor
Vrij!)
Het programma van eisen waaraan de nieuwe reactor moet voldoen is niet openbaar. Zolang je
niet weet wat het ontwerp van de reactor gaat worden, zijn de effecten (m.n. landschappelijk,
visueel) niet duidelijk en kunnen de belanghebbenden niet inschatten welke problemen er
eventueel kunnen ontstaan voor hen.
Hoe kunt u mij helpen aan informatie over het nieuwe ontwerp?
Hoeveel meer koelwater gaat de nieuwe reactor gebruiken?
Voor de omgeving is het belangrijk te weten dat de reactor bestand zal zijn tegen een
vliegtuiginslag.
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
NRG zal om het MER te kunnen schrijven openbare en gedegen informatie moeten verschaffen
over de nieuwe reactor anders kunnen ook de effecten van deze nieuwe reactor niet gedetailleerd
worden beschreven. Het MER is openbaar. Ik ben het met u eens als u zegt dat de reactor bestand
moet zijn tegen bepaalde terroristische dreigingen. In de richtlijnen zal zeker een paragraaf
gewijd zijn aan de beveiliging.
Vraag van de heer Ligthart
De heer Stol vertelde in de inleiding dat het ontwerp gebaseerd is op IAEA Richtlijnen, maar de
heer Draaisma vertelde dat er nog geen ontwerp is. Hoe kan dit?
Wordt bij de nieuwe reactor de straling bij het hek minder?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Er is nog geen gedetailleerd ontwerp. Het ontwerp zal worden gebaseerd op de IAEA Richtlijnen.
In de vast te stellen richtlijnen zal iets worden opgenomen over de straling bij het hek.
Vraag van de heer Pieter Houdewind (woonachtig op 500 m van de reactor)
Op uw laatste sheet staat wel degelijk iets over energievoorziening, maar dit is niet naar voren
gekomen in uw verhaal?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Pallas heeft niet de energievoorziening tot doel maar heeft als doel het ontwikkelen van
technologie om toekomstige kerncentrales te realiseren en daarmee de energievoorziening in de
toekomst veilig te stellen.
Vraag van mevrouw Annemarie Klomp (woonachtig in Callantsoog)
De provincie wil 40 miljoen bijdragen voor Pallas. Waar gaat deze bijdrage precies naartoe?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
De realisatie van de Pallasreactor kost veel geld. Met de reactor dienen we private en publieke
belangen. De publieke functies zijn de voorzieningszekerheid van de radio-isotopenproductie en
het onderzoek voor het algemene nut. De provincie Noord-Holland willen deelnemen in de eerste
risicovolle fase van het project omdat dat een publieke taak is.
Vragen van mevrouw Annemarie Klomp (woonachtig in Callantsoog)
Wordt er rekening gehouden met het vlakbij gelegen breukvlak?
En als gekozen wordt voor koeling met zeewater wordt dan ook in de richtlijnen het effect op het
zeewater meegenomen?
12
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
VROM zal zeker eisen stellen aan de veiligheid als die wordt beïnvloed door de kans op
aardbevingen.
De effecten van lozing van koelwater op het water van de Noordzee moeten zeker worden
beschreven.
Vraag van de heer Fred Koning
Hoe wordt de reactor gefinancierd en als deze met overheidsgeld wordt gefinancierd hoort het
toch openbaar te zijn hoe de reactor economisch gaat draaien?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Publieke informatie is openbaar, ons jaarverslag is openbaar, maar daarbinnen zijn er zaken die
bedrijfsgeheim zijn.
Vragen van de heer Teije van Seijen
Waar komt het woord "Pallas" vandaan?
Gaat u met TNO onderzoek doen naar de opbouw van de bodemlagen in verband met de
aanwezigheid van gasboringen en pijpleidingen en dergelijke?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Pallas is de Griekse godin van de wijsheid en de schoonheid. Waar deze godin voor staat vinden
wij van toepassing op deze reactor.
Voor het ontwerp van de reactor en in het belang van de veiligheid zal met alle geologische
omstandigheden rekening gehouden worden. Dit wordt door het ministerie opgenomen in de
richtlijnen.
Vraag van de heer Huug Jak
Is er geen beroep mogelijk tegen de vastgestelde richtlijnen?
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
Dat klopt, de eerst volgende keer dat u kunt inspreken en beroep kunt indienen is op het moment
dat NRG een aanvraag om vergunning indient.
Vraag van mevrouw Betsy Schoorl (Milieudienst Kop van Noord-Holland)
Als gekozen wordt voor de locatie Petten, zijn dan de bestaande en de nieuwe reactor een
bepaalde periode gelijktijdig in werking?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Ja, voor de voorzieningszekerheid en de continuïteit van het onderzoek zal er zeker een overlap
zijn in de werking zo lang dat nodig is. Uit bedrijfseconomisch oogpunt wordt deze periode zo
kort mogelijk gehouden.
Vraag van de heer Diederik Nater
De naam Pallas is erg mooi maar zouden we de reactor niet naar de god der dieven moeten
noemen, Hermes? De NRG spreekt over toename van de werkgelegenheid, ik vrees dat het de
toeristische sector 200 miljoen gaat kosten. Ik krijg nu al mailtjes van mensen die op grond van
berichten in de pers boekingen afzeggen. De werkgelegenheid en de omzet in de toeristische
sector is net zo groot als die van de NRG. Worden deze effecten meegenomen in het MER?
13
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
Nee, de effecten op de werkgelegenheid worden niet meegenomen in een milieueffectrapport.
Vraag van de heer Beelaerts van Blokland (VNO-NCW West)
De 1500 genoemde arbeidsplaatsen zijn dat directe of ook indirecte arbeidsplaatsen?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
De 1500 genoemde arbeidsplaatsen zijn zowel de indirecte als de directe arbeidsplaatsen in
Petten en omstreken.
Vraag van de heer Henk Koning
De indirecte arbeidsplaatsen worden wel meegenomen, waarom dan niet de indirecte
milieueffecten. Als Pallas een grotere reactor wordt zullen de omliggende bedrijven uitbreiden
om deze extra capaciteit te benutten, er komen meer arbeidsplaatsen dus het gebied zal zich in de
toekomst nog gaan ontwikkelen. Worden deze effecten meegenomen in het MER?
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
Dit soort effecten worden niet in een milieueffectrapport beschreven.
Wat wel in een MER wordt beschreven zijn de effecten als gevolg van het bouwen van een
reactor, extra transportbewegingen als gevolg van de bouw en bijvoorbeeld het plaatsen van een
extra installatie tijdens de bouw.
Vraag van de heer Henk Koning
Diverse Europese partijen hebben volgens de heer Stol bij Nederland aangedrongen op de
realisatie van Pallas. Kunt u mij vertellen welke partijen dat zijn en uit welke stukken dat blijkt?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Recent zijn er onder auspiciën van de Europese lidstaten een aantal rapporten verschenen. Dit is
het FEUNMARR-rapport, met als onderwerp de wenselijke locatie van onderzoeksreactoren. Er
is een rapport van het Sustainable Nuclear Energy Technology Platform, waarin wordt
beschreven wat de wenselijke nucleaire onderzoeksinfrastructuur is. In het recent verschenen
Strategic Energy Technology (SET) Plan, wordt beschreven dat Pallas een belangrijk onderdeel
is in de Europese onderzoeksinfrastructuur. In de ESFRI Roadmap is de gewenste toekomstige
onderzoeksinfrastructuur beschreven, waarin Pallas genoemd staat.
De internationale gemeenschap heeft Pallas al een plaats gegeven als gewenste situatie binnen de
internationale onderzoeksinfrastructuur.
Vragen van mevrouw Marja Raat (voorzitter van de Vereniging Pettemerduinen Kernreactor
Vrij!)
Mevrouw van Limborgh gaf aan dat voor de startnotitie voor een andere kerncentrale in de
richtlijnen het hele proces in kaart moest worden gebracht. Ik neem aan dat zij de kerncentrale
van Delta bij Borssele bedoelde. Er wordt steeds gesproken over een onderzoeksreactor, maar
Pallas is toch gewoon een kernreactor die uranium gebruikt, weliswaar laag verrijkt. Neemt u ook
in het bepalen van de effecten mee waar het uranium vandaan komt? Neemt u bij het bepalen van
de effecten mee of het winnen van uranium op een maatschappelijk verantwoorde manier wordt
gedaan?
Als het hele proces moet worden beschreven in het MER, waarom hoeven de effecten als gevolg
van de ontmanteling van de HFR niet meegenomen te worden in de startnotitie en het MER?
Ongeacht de locatie van de nieuwe reactor, moet de HFR immers altijd worden ontmanteld.
14
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
Voor het ontmantelen van de HFR is een vergunning op grond van de Kernenergiewet nodig. Bij
de aanvraag voor deze vergunning moet een milieueffectrapport worden gemaakt. De effecten
van de ontmanteling worden dus in die procedure meegenomen.
Vraag van mevrouw Marja Raat (voorzitter van de Vereniging Pettemerduinen Kernreactor
Vrij!)
Als de reactor in Petten zal worden gebouwd en de HFR wordt ontmanteld wordt er dan ook bij
de beschrijving van de effecten rekening gehouden met de cumulatie van effecten op natuur en
landschap?
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
NRG zal deze effecten dan in het MER van de ontmanteling op moeten nemen.
Wij maken richtlijnen voor de voorgenomen activiteit en dat is in dit geval het bouwen van een
reactor en niet het ontmantelen van de bestaande reactor.
Vraag van mevrouw Marja Raat (voorzitter van de Vereniging Pettemerduinen Kernreactor
Vrij!)
Hoe is dat mogelijk, dan zou je de HFR kunnen laten staan.
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
Nee, de HFR kan niet blijven staan. In recente wetgeving is bepaald dat zodra reactoren dicht
gaan, deze ook direct ontmanteld moeten worden.
Vragen van de heer Cor Koning (voorzitter van de Vereniging Houd Zijpe Leefbaar)
Nu loost NRG al koelwater dat uit het Noord-Hollands kanaal komt op de Noordzee, straks komt
er 80 MWatt bij. Aangezien beide reactoren een tijd gelijktijdig operationeel zijn betekent dat
totaal 125 MWatt, een aanzienlijke hoeveelheid warmte. Kan het kanaal dat aan?
En als gevolg van de klimaatverandering ontstaan er lange droogteperiodes. Staat het
Hoogheemraadschap toe het kanaalwater te gebruiken voor koeling?
Als het koelwater uit zee gehaald moet worden, komt daar een grote hoeveelheid zand mee. Als
gevolg van zand zijn al diverse installaties kapot gedraaid. Moet dan alles gekoeld worden met
een landinstallatie?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Het type vragen die u stelt en de varianten die u noemt komen aan de orde in het MER. Wat u
zegt is ten dele waar, maar deze vragen moeten allemaal nog terdege onderzocht worden.
Vraag van de heer Thomas van der Ploeg
Zou het kunnen zijn dat u in verband met de groei in de toekomst buiten het huidige terrein gaat
uitbreiden?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Op dit moment wordt dat niet voorzien.
15
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
Vraag van de heer Huug Jak
Hoe kunnen op dit moment de richtlijnen worden opgesteld als er nog zoveel zaken niet bekend
zijn?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Kenmerkend voor een startnotitie is dat er nog een aantal zaken uitgezocht moeten worden. Op
dit moment biedt de overheid de mogelijkheid om op de vast te stellen richtlijnen aan het MER in
te spreken. Wij zullen rekening moeten houden met de vast te stellen richtlijnen bij de
uiteindelijke vormgeving van het MER voor Pallas.
Opmerkingen van Rolf Klant (voorzitter dorpsraad in Petten)
Het doet mij verdriet dat de heer de Wit en de toeristische ondernemers veel kritiek hebben op
Pallas. De economie van de gemeente Zijpe rust op drie pijlers: de agrarische sector, NRG/ECN
en de recreatieve sector. Ik ben van mening dat het beter is als de sectoren elkaar onderling gaan
versterken, in plaats van dat ze elkaar het leven zuur maken.
Het feit dat er een aantal tegenstanders in deze zaal heel veel vragen stellen, wil niet zeggen dat
er ook heel veel tegenstanders zijn. Het overgrote deel van de bewoners van Petten is voorstander
van de bouw van Pallas en zijn erbij gebaat dat het NRG doorgaat zoals ze op dit moment doen.
Opmerking van de heer Cees de Wit (voorzitter van de toeristische ondernemers in Zijpe)
Ik heb de behoefte om de heer Klant kort van repliek te dienen. De recreatieve sector accepteert
na een democratisch besluit dat Pallas waar dan ook wordt gebouwd. Wij mogen als burgers en
als recreatieve sector toch wel kritisch zijn bij deze processen. De recreatieve sector heeft een
omzet van 200 miljoen spin off net als de NRG, we mogen elkaar als gelijkwaardige partners
kritisch benaderen.
Als er wordt voorspeld dat er hoge koeltorens komen van 45 meter hoog wil ik nog zien of er
daarvoor een voorstander is. Gelukkig is er vanavond in de presentatie aangegeven dat er geen
hoge koeltorens zullen worden gebouwd.
Opmerking van mevrouw Marja Raat (voorzitter van de Vereniging Pettemerduinen Kernreactor
Vrij!)
Er is nooit een referendum geweest over Pallas. Al sinds 2004 is de gemeenteraad voor de bouw
van Pallas, sinds de laatste verkiezingen is er maar één kleine partij tegen de bouw. Ik heb zelf
een vereniging die op dit moment groeit. Ik wil hiermee aangeven dat het aantal voor- en
tegenstanders nooit zijn geteld.
Vragen van mevrouw Annemarie Klomp (woonachtig in Callantsoog)
Nu NRG gekozen heeft voor Petten, gaan de informatieavonden in Zeeland gewoon door?
In verband met de zeespiegelrijzing moet er zand worden gesuppleerd op het strand van Petten,
dat brengt hoge kosten met zich mee. Deze kosten zouden moeten worden afgetrokken van
eventuele verdiensten. Men zal zuiniger zijn op dit stuk duinen als Pallas er staat.
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
De hoorzitting in Zeeland heeft al plaatsgevonden.
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
De NRG heeft nog geen definitieve locatie gekozen, maar een voorkeurslocatie bekendgemaakt.
In de richtlijnen en in het ontwerp zal rekening gehouden worden met de geologische
omstandigheden van het terrein waarop wordt gebouwd.
16
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
Vraag van mevrouw Annemarie Klomp (woonachtig in Callantsoog)
Worden de meerkosten van de suppletie in mindering gebracht van de eventuele opbrengsten van
Pallas?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Ik zie niet hoe NRG dit zou moeten doen. Bij de vergelijkingen tussen de twee potentiële locaties
hebben wij de overeenkomsten en verschillen in kaart gebracht. Op grond van de belangrijkste
verschillen hebben wij de voorkeurslocatie benoemd.
Opmerking van mevrouw Marianne Dekker (burgemeester van de gemeente Zijpe)
Wij zijn niet alleen op deze avond betrokken bij een MER voor Pallas, maar we zijn ook zeer
bezig met het MER voor de kustversterking. Bij deze MER is er maar één norm; het moet 100%
veilig zijn voor alle bewoners, bedrijven en instanties in de kop van Noord-Holland. Er is dus
geen andere norm vanwege de aanwezigheid van Pallas.
Vraag van de heer Hans Veer (voorzitter van CDA Zijpe)
Ik wil nadrukkelijk zeggen dat wij in ons verkiezingsprogramma hebben opgenomen dat wij
voorstander zijn van Pallas. Wij ondersteunen de uitgangspunten, maar willen wel dat de reactor
landschappelijk wordt ingepast. Heeft u overwogen om flink de diepte in te gaan met de bouw?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Het definitieve vormgeven moet nog gebeuren. De reactor heel diep in de grond plaatsen brengt
excessieve kosten met zich mee. Dit zullen we dus niet doen.
Vraag van de heer Huug Jak
Is er op een later tijdstip ook nog beroep mogelijk?
Antwoord van mevrouw van Limborgh (ministerie VROM)
Op het moment dat de aanvraag om vergunning openbaar wordt gemaakt en ter inzage wordt
gelegd kunt u inspreken en uw mening geven over het MER rapport, de aanvraag en alle details
die NRG in de aanvraag om vergunning openbaar moet maken.
Vraag van de heer Nico Verduin (recreatie ondernemer, met rechtstreeks zicht op de koepel)
Tijdens de eerste presentatie bij de gemeenteraad heeft u gezegd dat als wij dat graag willen er
onder een duin gebouwd kan worden. Ik ga er dus ook vanuit dat dit is opgenomen in de eisen
van het ontwerp.
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Ik ontken niet dat we gesproken en gefilosofeerd hebben over datgene wat u nu zegt, maar we
hebben nooit toegezegd dat dat ook gerealiseerd zou worden. Als we financieel in staat zijn om
de reactor goed in te passen zullen we dat zeker doen, maar er zullen ook financiële
randvoorwaarden zijn die beperkend zijn in die mogelijkheden.
Een aanvullende opmerking uit de zaal
De heer Verduin bedoeld dat ook als het financieel duurder wordt, het niet ten koste mag gaan
van de recreatie. De recreatie is immers ook een financieel belang.
Vraag van de heer Jan Kuit
Over de kustveiligheid: de burgemeester zegt het 100% veilig te maken. Deze 100% veiligheid is
in de Wet op de waterkering niet voorzien. Er is een deltanorm; simpel gezegd is dat 1 op de
17
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
10.000. Aan deze norm wordt gewerkt. Dat betekent een kans van 1% per 100 jaar. Is deze kans
van 1% op 100 jaar ook voor een kernreactor voldoende? Kan Pallas die kans aan?
Antwoord van de heer Stol (algemeen directeur van NRG)
Bij kernreactoren wordt gesproken over veiligheidsnormen in orde van grootte van eens in de
miljoen jaar. Dus als deze deltanorm een maatgevende norm is voor veiligheid dan is een
kernreactor vele malen veiliger dan de andere gevaren die ons omringen.
Ja, Pallas kan die kans aan; de deltanorm is in ons ontwerp verankerd.
3.2 INDIENING ZIENSWIJZEN
Petra Taams (namens Kamer van Koophandel Noordwest-Holland en MKB Noordwest
Holland)
We zijn zeer verheugd dat NRG Petten in eerste instantie kiest om Pallas te realiseren vanwege
het grote belang voor de regionale economie. We hebben de startnotitie met belangstelling
gelezen. Op het maatschappelijk effect van het niet vestigen van de Pallasreactor in Petten wil ik
kort ingaan.
Er wordt gesproken over 1500 hoogwaardige arbeidsplaatsen. Dit zijn de direct aan de
kernactiviteit van de reactor gerelateerde arbeidsplaatsen. Het gaat echter om veel meer. Er zijn
uit allerlei branches toeleveringsbedrijven en er komen er nog enkele honderden bij. Als de
reactor uit Petten verdwijnt, is de verwachting dat zij in haar kielzog ook andere op het terrein
gevestigde bedrijven mee zal nemen.
Jaarrond zijn er tientallen buitenlandse onderzoekers die verblijven, recreëren en consumeren in
de regio. Dan is er de ontwikkeling Holland Health, het medische cluster waar NRG en MCA
Gemini Groep nauw samenwerken in de ontwikkeling van nucleaire geneeskunde in het
Kenniscentrum Nucleaire Geneeskunde. Ook laboratoria zijn erbij betrokken. En op dit moment
staan we aan de uitrol van een aantal zeer hoogwaardige opleidingsrichtingen die hier niet eerder
waren en van belang zijn voor de regio. De reactor zal ook een belangrijke rol spelen in het
verder ontwikkelen van Holland Noord als een kenniscentrum op het gebied van energie en
water, het zogenaamde Energy Valley initiatief.
Tot slot: de reactor functioneert al jaren op een aanvaardbare manier en dat kan alleen maar beter
worden.
De heer Cor Koning (Vereniging Houd Zijpe Leefbaar)
In de tabel milieueffecten op bladzijde 29 van de startnotitie wil ik graag aandacht voor de
volgende onderwerpen:
- Afvalbeheer met betrekking tot de afstand tussen de reactor en de opslag bij COVRA: meer
kilometers betekent meer risico.
- Water: beschikbaarheid van het kanaalwater bij grote droogte.
- Maatschappelijke impact van de reactor inclusief koelinstallatie en dus de negatieve effecten op
de recreatieve sector.
- Maatschappelijke impact tijdens de periode waarin twee reactoren in Petten aanwezig zijn.
In paragraaf 5.7.2 in de startnotitie wordt gesproken over koelwater. Aandacht is nodig voor het
feit dat bij het gebruik van een koeltoren, ook al is die van beperkte hoogte, rekening gehouden
dient te worden met wolkvorming.
In paragraaf 5.7.4 wordt gesproken over hemelwater. Mijn vraag is of de hemelwaterafvoer
afsluitbaar is in het geval van mogelijke besmetting van de omgeving.
18
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
Tot slot: neem uitdrukkelijk de isotopentransporten mee in de m.e.r.
De heer Tinus Verwijmeren (inwoner Nootdorp)
Een jaar geleden heb ik in een uitgebreid artikel in Time gelezen dat het grootste risico dat
kernenergiecentrales op dit moment lopen is dat kwaadwillenden penetreren in het
personeelsbestand van zon installatie. In de Verenigde Staten zijn daar al vervelende ervaringen
mee opgedaan. Als het mogelijk is zou ik graag willen dat in de m.e.r. daar op wordt ingegaan.
Mevrouw Marja Raat (Vereniging Pettemerduinen Kernreactor Vrij!)
Het is een nadeel als een informatiebijeenkomst/hoorzitting zo heel kort na het uitkomen van de
startnotitie wordt gehouden. Die is wel gelezen, maar we zijn nog bezig ons daar verder op te
oriënteren en zoeken daar ook ondersteuning bij. Want we zijn een vereniging van omwonenden
en geen kernfysici en geen juristen en we gaan zorgen dat we goed beslagen ten ijs komen.
Als de m.e.r. op de manier wordt opgezet zoals in de startnotitie, geeft dat geen volledig beeld.
We zullen ons daarop concentreren; zeker wat het betekent voor de natuur, het milieu en de
leefomgeving en ook de veiligheidsbeleving. Met de HFR is de laatste 10 jaar nogal eens iets aan
de hand geweest als het ging om veiligheid. Er is gelukkig geen Tsjernobyl geweest, maar hij is
wel een paar maanden dichtgegaan omdat de veiligheidscultuur niet goed was. Op dit moment
draait de HFR op een gedoogbeschikking. Kortom al deze gevoelens en overwegingen zullen we
ook meenemen bij het beoordelen van de startnotitie en bij het schrijven van onze zienswijze.
De heer Cees de Wit (namens de toeristische ondernemers in Zijpe)
De toeristische sector heeft begrip voor de nieuwe reactor. Als sector onderschrijven we het
belang van de isotopenproductie, het onderzoek, de werkgelegenheid en het behoud van kennis.
We zijn gelijkwaardige partners: wij draaien 200 miljoen economische spin-off en NRG draait
200 miljoen economische spin-off.
Maar: wat is recreatie? Recreatie is beleving, beleving van de omgeving. En ik pas hier even toe
het MVO, het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ook NRG heeft rekening te houden
met zijn of haar omgeving. Wat gaat er straks gebeuren als de bouw begint te starten? Ons
verzoek is: zorg voor een informatiecentrum. Dan weten onze toeristen die in het gebied zijn wat
daar gebeurt. Nu zijn we allemaal in het ongewisse en NRG heeft jarenlang nagelaten de
toeristische sector juist te informeren over wat daar gebeurt in de duinen. Er zijn inmiddels een
aantal stappen gezet om dat te verbeteren en ik hoop dat die verbetering zich straks heel goed
gaat effectueren.
Maar concreet: zorg voor een informatiecentrum als u aan het bouwen gaat en zorg dat dat
informatiecentrum ook in stand blijft als de nieuwe reactor daar werkzaam wordt. En misschien
is het ook handig om folders of andere informatiematerialen op de toeristische bedrijven te
leggen, zodat wij onze gasten kunnen uitleggen wat daar in die mooie duinen gebeurt.
Eigenlijk heb ik ook het gevoel bij NRG: het zijn wetenschappers. En een wetenschapper heeft
per definitie weinig met zijn of haar omgeving te maken. Toerisme is alleen maar omgeving. En
ik hoop dat mijn morele appel op NRG helpt: houd rekening met je omgeving, in welke vorm dan
ook, daar in die duinen, zodat wij onze toeristen de juiste informatie kunnen geven.
De heer Piet Marees (fractievoorzitter VVD gemeente Zijpe)
Wij juichen Pallas toe. We zien graag extra aandacht voor de landschappelijke inpassing vanuit
het ministerie. Richting NRG willen we aangeven: juist de uitwisseling van kennis, feiten en
19
Verslagen informatiebijeenkomsten en hoorzittingen Pallas
meningen met name met de toeristische sector, maar ook met de burgers uit Zijpe moet een
belangrijk aandachtspunt zijn bij de komende bouw.
De heer Beelaerts van Blokland (VNO-NCW West)
Ik ben blij dat nut en noodzaak vandaag niet meer ter discussie staat. Dat is een pluspunt. En ik
vind dat deze regio ook trots mag zijn dat hier een mondiaal en Europees leider staat. Dat is een
moreel voor u allen hier. Wij doen de belangenbehartiging voor onze bedrijven, voor onze leden,
voor de branches en bedrijven die aangesloten zijn bij VNO-NCW en we willen graag dat deze
marktleider hier in Petten blijft zitten. Mijn verzoek aan het ministerie is dan ook om de
maatschappelijke belangen mee te nemen (het staat al in de startnotitie in 5.18) en dat
nadrukkelijk mee te laten wegen. Want de infrastructuur hier met bedrijven en maatschappij,
zowel naar het noorden naar het Waddenzeegebied als het over energie gaat (Energy Valley) als
met de Randstad, waar Life Science en Holland Health onderdeel van uitmaken, daarvan zeg ik,
ook in combinatie met het innovatieprogramma van de landelijke overheid: blijf dat alsjeblieft
hier houden.
Wat misschien nadeliger is voor de gemeente Borsele is het risico van drie kernreactoren naast
elkaar, of misschien straks twee. Ik zou graag de cumulatieve risicos van de reactoren in de
gemeente Borsele onderzocht willen hebben. Want we willen niet dat daar iets gebeurt en dat dan
drie meltdowns gaan plaatsvinden.
De heer Harrie Lamers (Vereniging NoordWest 8)
NoordWest 8 is een samenwerkingsverband van de gemeenten in de noordelijke helft van de
provincie Noord-Holland, waar ook partijen als de Kamer van Koophandel en de Land- en
Tuinbouw Organisatie lid van zijn. Ik onderschrijf de reacties zoals die door VNO-NCW en door
de Kamer van Koophandel zijn uitgesproken. Maar ik wil het breder trekken door het niet alleen
tot de werkgelegenheid te beperken, maar ook het algehele belang van een organisatie, partij,
bedrijf als NRG voor deze regio aan te geven. Niet alleen het belang voor de medische cluster,
maar ook het belang voor onderzoek en onderwijs en voor de algehele beeldvorming die men
buiten de regio krijgt van dit gebied wanneer men weet dat een dergelijke Europese of
wereldleider op het gebied van nucleair onderzoek en toegepast medisch onderzoek in dit gebied
aanwezig is. Dit belang kan ik niet vaak genoeg onderstrepen en ik zal dit in een aanvullende
schriftelijke reactie aan het ministerie doen toekomen. Dit is alvast een voorschot daarop.
20
PALLAS
OpdenKamp ADVIESGROEP B.V.
Koninginnegracht 23, 2514 AB, Den Haag
tel. (070) 426 00 00, fax (070) 426 00 01
e-mail : mailbox@oag.nl
http://www.oag.nl
Den Haag: 22 januari 2010
Document : VR\PAV\-10-001
Projectleider: ir. A.E. Klein