Sail Rome! Schepen en havens in de Romeinse tijd
25 juni t/m 23 augustus 2010
Stap aan boord van de vloot van de Romeinen! Over twee weken op donderdag 24 juni opent in het Allard Pierson Museum de tentoonstelling Sail Rome! Schepen en havens in de Romeinse tijd. De tentoonstelling, van 25 juni t/m 23 augustus 2010, vestigt de aandacht op de koopvaardij in de Romeinse Keizertijd. Vanaf loopbruggen en leunend over relingen waant de bezoeker zich op Romeinse schepen en in Romeinse havens zelf. Originele voorwerpen, scheepsmodellen en reconstructies laten de koopvaardij in de Romeinse tijd weer tot leven komen.
De tentoonstelling - de schepen
Na een korte introductie over scheepvaart in de klassieke oudheid maakt de bezoeker kennis met de schepen zelf. Dit gebeurt aan de hand van modellen, afbeeldingen op aardewerk, bronzen beeldjes en een aantal bijzondere objecten. Hoogtepunt is de recente aanwinst van het Allard Pierson Museum zelf: een groot Romeins reliëf waarop twee imposante koopvaardijschepen zijn afgebeeld die geladen met tonnen en amforen de haven uit varen. Ook zijn er opmerkelijke bruiklenen uit binnen- en buitenland, waaronder twee reliëfs uit het British Museum met afbeeldingen van scheepvaart op de Nijl en een Romeins vrachtschip. Bij hoge uitzondering leende het Museum voor antieke Scheepvaart in Mainz een afgietsel van een beroemde sarcofaag uit Ostia met een afbeelding van drie koopvaardijschepen die in een haven manoeuvreren om een drenkeling te redden. Uniek is een groot bronzen scheepsroer uit de Rhônevallei van sjeik Hassan Mohammed N.M. Al-Dehaimi uit Qatar. Een doorsnede van een Romeins schip laat de lading met amforen 'in situ' zien.
Handel met alle windstreken
Daarna betreedt de bezoeker de wereld van de handel en zeevaart met op de vloer een grote kaart van de Romeinse mediterrane wereld. In de vier hoeken van de zaal bevinden zich de uithoeken van het Romeinse Rijk waar via de handelsvaart contact mee was. Van handelswaar zoals vissaus uit Spanje en wijn uit Klein-Azië zijn de amforen (het originele verpakkingsmateriaal) te zien. Er is zelfs een pot met echte makreelbotjes uit Spanje bij. Ook levende have zoals wilde dieren voor gevechten in het Colosseum en een Romeinse toerist zijn hier te vinden. De goden en bijbehorende rituelen, belangrijk voor een behouden vaart en voorspoedige handel, komen eveneens aan bod.
Een 'wereldhaven'
Tot slot een voorbeeld van een echte Romeinse haven: Forum Hadriani, gelegen op de plaats van het huidige Voorburg, bij Den Haag. Na Nijmegen is Forum Hadriani de tweede Romeinse stad die Nederland gekend heeft. Recente opgravingen vanuit het Archeologisch Centrum van de Universiteit van Amsterdam hebben duidelijk gemaakt dat er een belangrijke overslaghaven was gevestigd. Er zijn prachtige bronzen voorwerpen gevonden, waaronder met glaspasta ingelegde mantelspelden, en aardewerk uit alle windstreken van het Romeinse Rijk. Daaruit blijkt dat Forum Hadriani met recht een 'wereldhaven' mag heten. Bijzonder is de entourage: aan de wanden hangen frottages, afwrijfsels op papier van originele houten kadepalen uit Forum Hadriani, gemaakt door beeldend kunstenaar Ton Martens.
Publicatie en randprogrammering
Ter gelegenheid van de tentoonstelling geeft uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep een boek uit over de koopvaardij in de Romeinse tijd (ISBN 978 90 253 6774 9). Auteurs zijn Fik Meijer, Mark Driessen en René van Beek. Tijdens de tentoonstelling wordt in het museum een aantal lezingen georganiseerd. Van donderdag 24 juni tot en met zondag 27 juni is een nagebouwd Romeins schip aangemeerd aan de steiger voor het museum. Bezoekers kunnen dit schip bekijken en (onder voorbehoud) een gratis rondvaart maken op de Amstel.Zie voor het actuele programma <:http:/>www.allardpiersonmuseum.nl
Noot voor de redactie,
Universiteit van Amsterdam