Partij van de Arbeid
Den Haag, 24 juni 2010
Inbreng lid Eijsink (PvdA) tbv Nota overleg Veteranenbeleid 2009 - 2010
Gesproken woord geldt!
Inleiding
Het deelnemen aan een gewapende strijd of vredesmissie is een heel bijzondere ervaring in
het leven van degenen die het hebben meegemaakt. Vaak geldt dit voor de rest van hun leven. De betekenis van die ervaringen is voor velen positief, maar voor enkelen negatief voor langere of kortere tijd. Dit gaat ook vaak op voor het gezin, het thuisfront. We denken aan hen die gesneuveld zijn, gewond zijn, hun geliefden missen!
Het is de samenleving die militairen als instrument van buitenlands beleid en ontwikkelingssamenwerking uitzendt naar allerlei gebieden over de hele wereld. Regering en parlement stemmen daarmee in, met alle consequenties van dien.
Vandaag bespreken wij de zesde Veteranennota, over de actief-dienende en gewezen militair -ambtenaar. Er is veel bewerkstelligd de afgelopen jaren, dat verdient respect en complimenten
In 2005 stond het beleid in de kinderschoenen, de weg naar volwassen beleid, met controle op toetsbare doelstellingen is helaas nog ( steeds ) niet bereikt.
We zitten in de puberale fase, waarin openheid en transparantie nog moeizaam verlopen.
Hierbij denk ik ook aan de speciale uitgave van het blad 'de onder officier' over de val van Srebrenica, dat werd verboden. Voorzitter, spreken over waardering en erkenning is één, maar dit omzetten in daden is twee! Uw mensen wilde een speciale uitgave over hun ervaringen, na 15 jaar. Maar het mocht niet.... Hoe denkt u dat deze mannen zich voelen? Hoe denkt u dat de vrouwen uit Srebrenica zich voelen? Graag een reactie!
Na vijf jaar - zo spraken we vorig jaar af - is het goed om eens de balans op te maken, een evaluatie - zo zegde de voormalig Staatssecretaris ( stas ) ons toe - zou er komen.
Want we willen weten of mensen die hulp nodig hebben, dit hoe krijgen en hoe verloopt dit? Vorig jaar constateerde we dat essentiële gegevens niet allemaal bekend zijn!
Hoe kan het dat ik maandag in een krant lees 'dat volgens nooit eerder openbaar gemaakte cijfers van defensie' er ruim 40 Nederlandse militairen zijn met zware en blijvende handicaps en de verwachting is dat zo'n duizend veteranen een psychische stoornis zullen overhouden aan de missie in Uruzgan en....dit alles niet in deze nota is opgenomen?!
Voorzitter voor ons ligt een prima verslag, maar waar is het beleid?
De nota is vooral een opsomming van uitvoeringszaken die we allemaal al heel lang kennen, plus een paar nieuwigheden.
Beleidsdoelstellingen en -maatregelen ontbreken, en voornemens zonder doelstelling zijn niet toetsbaar. Wanneer ik de nota's van de afgelopen jaren ernaast leg, krijg ik volstrekt geen inzicht in welke doelstellingen gehaald zijn, welke niet en wat er beter kan! Wat moet er in de volgende nota staan?
Voorzitter dit is géén evaluatie, maar het afvinken van een actie en afspraken lijst. Kansen gemist!
Dit beleid is deels tot stand gekomen nav de ervaringen in Irak en nu - vanaf augustus 2006 en daarvoor - ook in Afghanistan. Waar zijn de lessons learned nav deze missies in de nota?
Bijvoorbeeld de conferentie van 13 januari jl twee maal noemen, melden dat er een verslag is en dat volgend jaar weer een conferentie komt, is 'niet is wat bereikt is' ( pag.5 ). Wat was het doel en resultaat van de conferentie? Wat wordt overgenomen uit het verslag en wat niet, waarom niet?
De nota geeft veel informatie, maar roept ook dit jaar weer veel vragen op ( vorig jaar 94 vragen ). Door het verkiezingsreces is het niet mogelijk geweest een feitelijke vragenronde te organiseren en daarmee eea opgehelderd te krijgen.
Met deze demissionaire minister - en ook nog eens plaatsvervanger van de Stas! - is het moeizaam debatteren en zal dit Nota overleg niet het inhoudelijke gewenste debat opleveren.
Uiteraard kan deze minister daar niet alles aan doen, eveneens niet aan het feit dat hij op dit dossier nu ook de woordvoerder is.
Sinds de start van de nota 2005 ging het enkele jaren uphill, en die credits geef ik graag aan voormalig stas van de Knaap. Na zijn vertrek december 2007 ging het down hill, heeft de Kamer niet in hetzelfde tempo op inhoud verder kunnen discussiëren. Nee, de opvolger wilde een brief en geen nota. Nee de opvolger was van mening dat ' de militair van vandaag niet de veteraan van morgen is', dus was de actiefdienende uit de nota verdwenen! Nee, de toegezegde wet voor december 2008 die kwam er niet!
Inbreng op thema's
Wat is de visie Veteranenzorg, in welke fase bevinden we ons en welk doel willen bereiken?
Ik zal hier bij de begroting op terugkomen.
Veteranen Registratie Systeem ( VRS )
Jaarlijks wordt met trots gemeld dat er vorderingen zijn met (de vulling van) het Veteranen Registratie Systeem ( VRS ), maar het wordt nog steeds niet duidelijk wanneer het klaar zal zijn. In hoeverre is nu van het VRS gebruik gemaakt, waarvoor en wanneer en met welk resultaat?
Er worden in de nota soms tekortkomingen gesignaleerd waar geen maatregelen aan worden verbonden om daar dan wat tegen te doen/ om het te herstellen. Zo staat bijvoorbeeld onder beleidsvoornemens (pag 37), dat "de huidige initiatieven weinig jonge generatie postactieve veteranen en MOD ( Militaire Oorlogs- en dienstslachtoffers ) aantrekt, terwijl het contact met deze doelgroep zo belangrijk is".
Het beleidsvoornemen ( pag.37) is: momenteel wordt bekeken of het VRS beter gebruikt kan worden voor het actief onderhouden van contact en het aanbeiden van de zorg mogelijk te maken'. Ook wordt gekeken naar het aantrekkelijker maken van regionale activiteiten ' Voorzitter de Kamer heeft hier al jaren om gevraagd! Wat is nu de daadwerkelijke actie en wanneer kunnen mensen hier gebruik van maken? Wat is nu het doel van het VRS vraag ik de minister?
Van zorg van rekruut tot veteraan
De nota laat een kans liggen, als we kijken naar de motie Pechtold ten aanzien van de actief dienende veteranen. Defensie kan van zijn actieve militair 'een veteraan maken' vanaf het moment dat hij terugkeert van een missie.
Deze nota zegt: 'De verruimde motie zal van kracht worden nadat de kaderwet het gehele wetgevingstraject zal hebben doorlopen '( pag. 4 ).
Weer een gemiste kans omdat de nota spreekt 'van zorg van rekruut tot veteraan'.
De problemen bij 'de breuk der werelden' bij de dienstverlating en de intreding in de burgermaatschappij, kunnen juist als doelstelling in dit kader worden aangepakt.
Bij het actief benaderen van deze groep kan juist wel gestreefd worden naar versturing van de Checkpoint etc..
Streven naar de veteraan die weet hoe zijn veteranenwereld er uit ziet op het moment dat hij de dienst verlaat die al jaar en dag de Checkpoint ontvangt en met veteranenspeld en veteranenpas de kazernepoort verlaat. Als een half jaar tot een jaar nodig is om van een burger een militair te maken, dan mag toch ook enige aandacht worden besteed aan de fase waarin de militair weer burger zal worden.
Deze veteraan is dan mogelijk beter in staat zich staande te houden in een wereld waar hij zelf van alles moet regelen t.a.v het dagelijkse leven. Er is een beperkte groep die dit nog nooit heeft moeten doen, jarenlang een prima tankschutter is geweest maar niet thuis is in een huishoudboekje bijhouden. Er moet gericht gezocht worden naar deze individuen en dit moet op tijd bijgestuurd worden en daarna eventueel begeleid worden.
In dit verband mis ik de link met de ROC ( Regionaal Opleiding Centra ), de big fish voor de komende jaren, als het gaat om de werving en instroom. Op welke wijze komt dit terug in de volgende nota?
MIP en WIA - combikeuring
De nota geeft aan dat er veel is bereikt ( pag. 4 ), waaronder "de koppeling tussen zorg en aanspraken is verbeterd" , oh ja op welk gebied dan, want bij postactieven vindt nog steeds geen combikeuring plaats in het geval van WIA ( Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen ) en MIP ( Militair Invaliditeitspensioen ) aanspraken en er vindt geen gezamenlijke betaling plaats van WIA en MIP e.d. . Al jaren vragen veteranen hierom.
Op pag 4 staat als deel van evaluatie dan ook nog 'de koppeling tussen zorg en aanspraken is verbeterd'. Waar blijkt dit concreet uit!
"Veteranen die zorg nodig hebben en te maken hebben met aanvraag- en keuringsprocedures voor het militair invaliditeitspensioen, zijn van mening dat de zorg moeizaam verloopt" (pag 10). In de beleidsvoornemens komt niet terug of en zo ja hoe dit aangepakt gaat worden ( en dat terwijl de Kamer hierover in 2005 de motie Eijsink/Veenendaal aannam ).
De veteranen die ik afgelopen zondag sprak tijdens de jaarlijkse veteranendag in Landgraaf, begrijpen dit niet, ze willen niet van het kastje naar de muur gestuurd worden, maar direct geholpen worden.
Graag reactie.
Op pagina 31 wordt verwezen naar de brief van de minister van defensie d.d. 21 mei 2010, betreffende beoordeling invaliditeit .
Het allergrootste deel van de in de brief genoemde bezwaren is ingediend door BNMO ( Bond voor Nederlandse oorlogs- en Dienstslachtoffers ) namens haar leden.
De juristen van de BNMO hebben inmiddels een aanzienlijk deel van deze zaken beoordeeld op basis van wet- en regelgeving en namens bedoelde leden een zogenaamd Collectief Bezwaar ingediend op 19 april jl waarin gebreken en onrechtmatigheden in de in bezwaar bestreden beslissingen naar voren zijn gebracht.
Het betreft dus beslissingen die genomen zijn op basis van het PTSS Protocol.
Is er al een reactie uit naar de BNMO, over de nadelige gevolgen van invoering van het PTSS Protocol? En nee wanneer gaat die uit en zo ja, wat zijn de uitkomsten?
Thuisfront
Zo staat er ook "de aandacht voor het thuisfront is versterkt", met wie is een evaluatie uitgevoerd, op basis van welke uitgangspunten? ( zie ook pag. 6 ).
Het thuisfront wordt begeleid voor en tijdens de uitzending. Mogelijkheden moeten worden onderzocht naar het begeleiden, ook na de uitzending en na dienstverlating.
De aandacht voor het thuisfront is versterkt ( pag 4).
Uitkeuring militair
"Per 1 mei 2010 zijn extra maatregelen genomen om te waarborgen dat de militair wordt uitgekeurd voordat hij de dienst verlaat" ( pag.5 ), welke maatregelen, wordt iedere militair die nu de dienst verlaat bezien op mogelijke gevolgen van uitzendingen? Wat ging er mis, dat er 'extra' nodig is, waarom en wat waren dan de lessons learned?
( Er dient verslaglegging plaats te vinden en de afzwaaiende militair dient eigenhandig te tekenen op een formulier onder het aangegeven van de bij hem op dat moment bekende klachten van medisch/psychische aard. Ook dient hij een afschrift daarvan te ontvangen, zodat hij weet hetgeen gedocumenteerd is vastgelegd. Sedert de inwerkingtreding van de aangepaste MAW ( 1-1-2008) dient iedere militair uitgekeurd te worden).
Zorgloket
Met geen woord wordt gerept over de naar mijn mening enorm belangrijke taak van het Zorgloket: zorg dragen voor een maximale re-integratie in de burgermaatschappij!! En daarnaast het oplossen van andere problematiek ( bijv. schulden ) die een goede behandeling of re-integratie inde weg staan.
Juist deze taken getuigen van een adequate zorg aan veteranen! ( pgrf 4.4. Materiële zorg ).
Integraal zorgconcept
Het integrale zorgconcept is een goed uitgangspunt. De nota meldt dat "indien het voor de behandeling beter is worden ook actief dienende veteranen doorverwezen naar het LZV" (pag.3). Dat intrigeert! Op geen enkele manier wordt duidelijk wanneer dit aan de orde is en hoe dit praktisch in zijn werk moet gaan.
Met actief dienende veteranen wordt hier bedoeld de actieve militair die uitzendervaring heeft en bij de aangenomen motie van Pechtold straks ook de status van veteraan krijgt. Met het LZV wordt verwezen naar het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen, een civiel-militair samenwerkingsverband waar behalve defensie ook een aantal reguliere zorginstellingen en de Basis succesvol werken aan het welzijn van veteranen.
Het is een zin die onbelangrijk lijkt en verder in de overige
Nationale Ombudsman
Bemiddeling voor veteranen door de Nationale Ombudsman, heeft 1 juni jl geleidt tot effectieve schaderegeling. Er is succesvol bemiddeld tussen vertegenwoordigers van militaire vakbonden en het Ministerie van Defensie.
Een deel van de militairen krijgt als gevolg van ervaringen tijdens missies psychische problemen. Als gevolg daarvan lijden deze mensen vaak ook financiële schade. Voor een vergoeding hiervan kloppen ze dan aan bij hun (vroegere) werkgever het Ministerie van Defensie. De groep 'oude gevallen' voelde zich echter door Defensie in de steek gelaten. Er rezen complexe juridische vragen over verjaring en of Defensie schuld droeg aan die schade. Jarenlange juridische procedures waren daarvan het gevolg: belastend voor deze groep mensen die al kwetsbaar is en voor degenen die voor hun belangen opkomen, maar ook voor het Ministerie van Defensie.
Uitkomst
De Nationale ombudsman hecht eraan dat met deze kwetsbare groep mensen zorgvuldig wordt omgegaan. Daarom vond hij het belangrijk Defensie en de vakbonden te begeleiden bij het zoeken naar een oplossing voor de bestaande knelpunten. De bemiddeling heeft geleid tot een principeovereenkomst over een schaderegeling die enkele knelpunten weg moet nemen voor de gewonde veteranen en die langdurige kostbare juridische procedures moet voorkomen. De regeling zal moeten gelden voor veteranen die voor 1 juli 2007 schade hebben geleden tijdens een uitzending of onder oorlogsomstandigheden die daarmee vergelijkbaar zijn. De invulling van de nieuwe regeling vindt plaats in sectoroverleg tussen het Ministerie van Defensie en de bonden. De Nationale ombudsman benadrukt de noodzaak van een voortvarende aanpak en schrijft " ik wijs op de klemmende noodzaak om voortvarend tot deze uitwerking te komen" en " de financiering van de beoogde regeling heeft daarom grote politieke urgentie ".
In zijn brief van 18 juni nav de regeling geeft de minister aan dat eea spoedig in het sector overleg besproken zal worden en het uiteindelijk aan het nieuwe kabinet is.
Voorzitter, ik zou de minister met klem willen vragen zsm het sectoroverleg te organiseren en met voortvarendheid inzicht te verkrijgen in de tegen de duizend mensen die voor de regeling in aanmerking komen. Zorg dat er bij de formatie een uitgewerkt financieel plan ligt, links om, midden, of rechts om, we kunnen Davey Maat en anderen - die al jaren wachten en lijden - niet nog eens maanden laten wachten! We mogen de oplossing van dit probleem niet vooruit schuiven, dat is vanuit regering en parlement in de richting van de betrokken veteranen onwaardig.
Want de voorgestelde regeling doet recht aan het uitgangspunt van behoorlijkheid: voor deze bijzondere groep mensen wordt een mogelijkheid geschapen om een vergoeding voor letselschade te krijgen, zonder langdurige en belastende juridische procedures. De regeling geeft blijk van erkenning van het grote maatschappelijke belang van de inzet van militairen voor Nederland.
Financiering maatschappelijk werk ( Stichting de Basis) pag 33
Al anderhalf jaar weten we dat het V-Fonds stopt met de financiering van het maatschappelijk werk van de Basis, bij de begrotingsbehandeling is toegezegd dat het opgelost zou worden.
"Defensie is voornemens vanaf 2011 de financiering van het maatschappelijk werk voor veteranen voor haar rekening te nemen ". Wordt het nu een sluitpost op de defensie begroting?
Wanneer valt een besluit te verwachten over de financiering van het maatschappelijk werk vanaf 1-01-2011?
Klachtenregeling
Tijdens het AO op 10 februari jl is de Kamer toegezegd ( de kamer ontvangt nader informatie over de invulling van de Klachtenregeling ).
De klachtenfunctionaris ( pag. 3) is een functie binnen de Personeelsdirectie, wederom de slager die zijn eigen vlees keurt!
Hoeveel klachten zijn er nu binnengekomen en waar?
De (overkoepelende) klachtenregeling (pag 3 en pag 33) is verwarrend en onoverzichtelijk geformuleerd. Ik probeer me voor te stellen hoe dit in praktijk gaat werken:
Ik heb een klacht, dat is al een probleem .. dan ben ik eindelijk zover dat ik naar de klachtencommissie ga en dan verwijst hij mij. Tja, dáár zit op te wachten! Vervolgens wordt de klacht niet naar tevredenheid opgelost dan mag ik weer naar de klachtencommissie en nogmaals de klacht neer te leggen en nee de klachtenfunctionaris is niet onafhankelijk, bereikbaar via
Raad voor civiel militair Zorg en Onderzoek
Wat is de inhoud van RZO-advies nr. 12 met betrekking tot het convenant LZV?
Tot slot:
Daar waar in 2005 tm 2007 goede stappen gezet zijn, is duidelijk - in mijn evaluatie - te zien dat eea stagneerde begin 2008.
De laatste twee nota's zijn 'beleidsarm', niet meetbaar.
Veel grafieken en tabellen, veel plaatjes zonder praatjes.
Het grote manco van de nota is dat deze beleidsarm is en een visie naar de toekomst ontbreekt.
Kansen gemist, voorzitter, maar nieuwe mogelijkheden dienen zich naar ik hoop spoedig aan!
Dank u wel voorzitter!
Partij van de Arbeid