Wageningen Universiteit en Researchcentrum
24 jun 2010
Nummer: R
Hommels zien welke kievitsbloem de meeste nectar heeft
Bevruchting beschermt plant tegen schimmel
Hommel-koninginnen vinden in een veld vol kievitsbloemen feilloos hun
weg naar de bloem met de meeste nectar. Ze zien bovendien of er nog wel
nectar is, of een ander ze niet is voor geweest. âEn er staat echt geen
kruisje op de buitenkantâ, grapt onderzoeker Albert Corporaal van
Alterra, onderdeel van Wageningen UR. Hij is bezig met een proefschrift
over de kievitsbloem in het veranderende rivierenlandschap.
Corporaal ontrafelde hoe hommels dat flikken. Alleen opvallende
kievitsbloemen krijgen een bezoekje. En dat opvallen vindt plaats in
het ultraviolet en infrarood, net buiten het voor ons zichtbare
lichtspectrum. âDe mate van reflectie is informatief voor de hommelâ,
legt hij uit. âHoe intenser de buitenkant van de bloem infrarood
weerkaatst, hoe interessanter die is voor de hommel. De hommel ziet dat
als een helder wit object in een verder grijze massa. Die helderheid
zegt haar: je moet bij mij zijn.â
Log lijf
En dat is niet alles. Het blokjespatroon op de bloemblaadjes bevestigt
die boodschap als de hommel dichterbij komt. De hommel ziet waar ze
zijn moet. Landingsinformatieâ, noemt Corporaal dat. Aan het uiteinde
van elk bloemblad zit een soort haakje dat fungeert als landingsplaats.
De hommel klampt zich eraan vast en slingert haar logge lijf naar
binnen. Daar wijst weerkaatst ultraviolet licht als âeen soort
bouwlampâ de weg naar de nectar. Hommelbezoek is volgens Corporaal
letterlijk van levensbelang voor kievitsbloemen. Hommels zorgen voor
bevruchting én een langere levensduur. âBevruchte bloemen leven wel
een maand langer bovengronds. Door die bevruchting krijgt de plant
bescherming tegen levensbedreigende schimmelinfecties. Die zouden
anders de zaadzetting verhinderen.â
De hommel heeft geen weet van die ingewikkelde en door co-evolutie
ontstane relatie. Maar die relatie is wel debet aan de teloorgang van
de kievitsbloem. Er zijn namelijk steeds minder hommels in ons land.
Dat komt volgens Corporaal onder meer door het verkeer. âDat is iets
van de laatste jaren. Druk bereden wegen eisen een hoge tol. En minder
hommels betekent minder bevruchting en dus minder kievitsbloemen die de
schimmels overleven.â | Roelof Kleis
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
blad voor Wageningen UR (University & Research centre). Meer informatie
bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail:
pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@wur.nl. Zie ook www.resource.wur.nl.