Rijksvoorlichtingsdienst
Kernkabinet nodig voor betere dialoog met samenleving en parlement
Het komende kabinet moet een kernkabinet zijn. Naast de minister-president en de minister van Financiën telt dat zes tot zeven ministers. Zij richten zich op de strategische hoofdlijnen van beleid en de dialoog met de samenleving. Het tegelijkertijd verminderen van het aantal departementen door samenvoeging, is onwenselijk. 'Superministeries' zijn inflexibel en leveren geen besparing op. Met departementsoverstijgende programma's en de vorming van één rijksdienst kan meer worden bereikt. Dat schrijft de Raad voor het openbaar bestuur in zijn briefadvies 'Pleidooi voor een kernkabinet en één rijksdienst' gericht aan de informateur.
Kernkabinet
In een kernkabinet dragen de ministers de verantwoordelijkheid voor twee of meer departementen. Zij worden bijgestaan door staatssecretarissen die op elk afzonderlijk departement het feitelijk beheer voeren, maar overigens ook een eigen inhoudelijke portefeuille hebben. De ministers kunnen zich daardoor richten op hun bredere portefeuille, gevuld met de strategische prioriteiten, op de samenhang in beleid, de inhoudelijke discussie in de ministerraad en de dialoog met de samenleving. Essentieel is dat een kernkabinet start met een globaal regeerakkoord. Daarin staan de strategische prioriteiten, die het kabinet in samenspraak met de samenleving en het parlement omzet in uitvoerbare en breed gedragen programma's.
Ambtelijke ondersteuning: departementale herindeling niet wenselijk
Nederland telt nu 13 departementen. Dat is weinig in vergelijking met de andere EU-landen. Alleen Finland, Cyprus en Malta tellen er minder. De huidige departementale indeling is bovendien geen beletsel voor het goed uitvoeren van departementsoverstijgende programma's, zo blijkt uit recent onderzoek. Pleidooien voor samenvoeging van departementen overschatten de voordelen en miskennen de nadelen. Samenvoeging houdt het risico in van ambtelijk overwicht en grote bureaucratische molochs. Kleine organisaties zijn wendbaarder. Samenvoeging levert waarschijnlijk ook financieel niets op. De reorganisatiekosten zijn groot en het zijn energieverslindende operaties. Grote besparingen op de rijksuitgaven zijn volgens de Raad voor het openbaar bestuur alléén mogelijk als het rijk zijn ambities verlaagt en substantieel taken afstoot. Dat zal dan mogelijk wel ten koste gaan van de uitvoering, want 80% van de rijksambtenaren heeft uitvoerend werk (Rijkswaterstaat, Politie, Gevangeniswezen, Bela
stingdienst bijvoorbeeld).
Op weg naar één rijksdienst
De Raad pleit voor een veel flexibelere rijksdienst. Alle departementsambtenaren zouden in dienst moeten komen van 'het rijk'. Binnen het rijk kan de interne dienstverlening worden gecentraliseerd en gestandaardiseerd. Qua werkwijze moeten de maatschappelijke thema's het uitgangspunt zijn: organiseer de mensen daaromheen.
RVD Mediafeed