Gemeente Hoorn
Fraaie vondsten uit de Westerdijk onder steenhouwerij Vogelpoel
De afgelopen twee weken heeft Archeologie Hoorn onderzoek uitgevoerd op
de locatie van de Vogelpoelpanden aan de Westerdijk 13-17 in Hoorn.
Aanleiding was de bouw van panden op deze plaats door
IntermarisHoeksteen. Een deel van de Westfriese Omringdijk, talrijke
ophogingslagen uit de periode 1400-1600 en de resten van huizen uit
1600-1900 zijn opgegraven. Het blijkt dat de bewoners van dit armere
deel van het welvarende Hoorn uit de Gouden Eeuw, toch veel rijke
spullen gebruikten. Achter het Achterom was het niet zo arm als
gedacht. De meest bijzondere vondst is een grote zilveren munt uit 1562
van de Zweedse koning Erik de 14de (1560-1568).
Funderingen steenhouwerij Vogelpoel De dijk
De Westfriese Omringdijk loopt langs Hoorn en vormt nog steeds de
scheiding tussen land en water. De opgraving toonde aan dat de voet van
de landzijde in de achtertuinen van het Achterom en de Gortsteeg moet
hebben gelegen. De waterzijde van de dijk ligt nu ergens onder het
parkeerterrein. De dijk was volledig opgebouwd uit compact veen. Door
de inklinking en de druk van de grond werden dit harde turven. De
huidige dijk steekt ongeveer 1 meter boven het NAP uit maar zal
oorspronkelijk veel hoger zijn geweest. De onderkant van de dijk werd
gevonden op 3 meter onder NAP en lag op een laag van grijze zeeklei.
Van de oorspronkelijke veendijk is nu nog 2,5 meter over. Hoe oud de
dijk is, kon niet worden vastgesteld, wel dat deze rond 1350 was
voltooid.
Versterking van de dijk
Vanaf 1550 werd de dijk aan de landzijde verder verstevigd met lagen
grond en afval van de lokale industrie. In de gestorte afvallagen
werden bijna honderd verschillende munten gevonden. De mooiste hiervan
is een zilveren munt van 12 gram, met een doorsnede van 37 mm. Aan de
voorzijde valt de naam van Erik de 14de te zien en het Zweedse
familiewapen. Aan de keerzijde is een soort stad te zien. De overige
munten zijn nog niet bestudeerd. Ander afval uit deze lagen kwam van de
Hoornse grofkeramische industrie. Het zijn stukken en brokken van
dakpannen en bakstenen. Deze werden al vaker aangetroffen onder andere
aan de Italiaanse Zeedijk.
De eerste woningen
De eerste huizen op de dijk stammen uit de 17de eeuw. Deze werden al in
baksteen en niet meer in hout gebouwd, maar waren toch vrij eenvoudig
van opzet. Één huis was 5 meter breed en 9 meter lang. Niettemin zijn
aanwijzingen voor plavuizen vloeren en niet voor lemen vloeren
gevonden. Ook zijn er resten van een schouw gevonden en niet meer van
een open haardvuur. Uit de afvallagen achter de huizen zijn scherven
van luxe aardewerk uit Portugal (Lissabon) en Italië (Genua, Pisa,
Faenza) teruggevonden. Dit zou eerder worden verwacht bij de bewoners
van de chiquere straten in Hoorn, maar blijkt ook hier frequent te zijn
gebruikt.
Zweedse munt Verzakking en steenhouwerij
De eenvoudige baksteen huizen verzakten door de inklinking van de dijk
aan het eind van de 18de eeuw zo hevig, dat deze werden afgebroken en
er steviger nieuwbouw voor in de plaats kwam. De bekende Hoornse
familie Vogelpoel vestigde hier in 1911 een steenhouwerij. Deze
specialiseerde zich in grafzerken, waarvan er nu nog maar enkele over
zijn gebleven. In het midden van de 20ste eeuw werden de grote panden
van steenhouwerij Vogelpoel gebouwd. Op het terrein is vanzelfsprekend
veel natuursteen van het bedrijf opgegraven. De panden werden in 2008
afgebroken. Op de locatie zal IntermarisHoeksteen over enige tijd
starten met de bouw.
De vondsten worden eerst schoongemaakt. Daarna worden ze in het
archeologiedepot van de gemeente Hoorn bewaard.