Nederlandse Vereniging van Journalisten
`We zijn een huisvriend van de lezer'
zaterdag 12 juni 2010 | Journalisten zijn specialisten in het
detecteren van informatie, zijn in staat achtergronden en commentaren
te brengen en informatie onafhankelijk aan te bieden. Journalistieke
principes zijn geld waard. Aldus Arendo Joustra, hoofdredacteur
Elsevier, tijdens de NVJ-jaarvergadering op vrijdag 11 juni.
Nederlandse journalisten houden niet van journalistiek, is de titel van
een bundel van Jan Blokker waarin hij zich afvraagt of de dagbladcrisis
niet beter als een journalistencrisis kan worden getypeerd. Arendo
Joustra, niet uit op polemiek, vindt dat we met z'n allen weer van het
vak moeten houden. `Dus laten we Blokkers titel logenstraffen.'
Maar dan moeten journalisten zich wel onderscheiden van
niet-journalisten en hun journalistieke ambacht oppakken, want sinds de
de Grolsch-leus Vakmanschap is Meesterschap is er veel veranderd, ook
in de journalistiek. Het vak wordt niet meer beschouwd als ambacht.
Journalisten zijn niet meer nodig om het nieuws te verspreiden,
bedrijven en burgers zijn daar net zo handig in. De rol als
poortwachter lijkt te zijn uitgeschakeld.
Waar hebben we dat eerder gehoord? Joustra gaat daarvoor helemaal terug
naar de vijftiende eeuw, toen de boekdrukkunst werd uitgevonden. Daarna
zou alles anders worden. Monniken waren niet meer nodig, monniken
konden worden overgeslagen. `Het goede nieuws is dat monniken nog
steeds bestaan. Het ambacht overstijgt de technologische
mogelijkheden.'
Maar binnen de journalistiek is er wel paniek, een onzekerheid die
wordt veroorzaak door een driedubbele crisis, teweeg gebracht door
internet, de economische crisis, en de kritiek waaraan de journalist
blootstaat. `Geen paniek, zegt Joustra, `denk aan de monniken.
Journalisten zijn specialisten in het detecteren van informatie, zijn
in staat achtergronden en commentaren te brengen en informatie
onafhankelijk aan te bieden. Journalistieke principes zijn geld waard.'
Zoals bij Elsevier. `We maken scherpe selecties, scherpe commentaren en
bieden service. Het blad is een huisvriend voor de lezer, een TomTom in
het informatiegeweld.'
De oude waarden die in 1891 golden voor het toen piepjonge Elsevier,
gelden nu nog steeds. Betrouwbaarheid, gedegenheid en geëngageerdheid.
`De intenties van toen houden we nog steeds in stand. ` Naast het
weekblad Elsevier verschijnen ook specials, boeken en de website. `We
blijven dicht bij wat Elsevier is, we zullen niet snel een Elsevier
Gala organiseren omdat dat niet bij ons past.' De kernwaarden worden
goed bewaakt, ook waar het gaat om internet. `Daar gelden dezelfde
waarden.' Maar, waarschuwt hij, internet dreigt een gevaar te worden
als we ons niet onderscheiden van de amateurs.
Betrouwbare journalistiek, hoor en wederhoor, pluriformiteit. `Dat
soort journalistieke waarden zijn er niet alleen vanwege het fatsoen,
soms moeten we zelfs onfatsoenlijk zijn. Waar het uiteindelijk om gaat
is dat we ons onderscheiden door kwaliteit. De krachten moeten we
zoeken in ons journalistieke ambacht, dat beheersen we, en
tegelijkertijd kunnen we dat speelveld groter maken.'