Vrije Universiteit Amsterdam

'Want ik verlang zeer naar de school'


* Startdatum: 11-06-2010


* Tijd: 13.45


* Locatie: Aula


* Titel: Want ik verlang zeer naar de school. Twee schoolhoofden en de dagelijkse gang van zaken bij het openbaar lager onderwijs in Schoonhoven in de tweede helft van de negentiende eeuw


* Spreker: H.J.C. van Rijlaarsdam


* Promotor: prof.dr. W.Th.M. Frijhoff


* Onderdeel: Faculteit der Letteren


* Wetenschapsgebied: Letteren


* Evenementtype: Promotie

Jet Rijlaarsdam beschrijft in haar proefschrift het leven van twee schoolhoofden en de dagelijkse gang van zaken bij het openbaar lager onderwijs in Schoonhoven in de tweede helft van de negentiende eeuw.

De onderwijswetten van 1857, 1878 en 1889 waren ingrijpend voor het onderwijs van de kostschoolhouder Gerrit Hermanus Westbroek (1823-1899), hoofd van het ULO, en Leendert Akkerhuijs (1837-1919) hoofd van het LO te Schoonhoven. De gemeente, die financieel verantwoordelijk was, controleerde met de door haar ingestelde Commissie van Toezicht de onderwijzers, als gevolg van de wet van 1857 waarbij ambtenaren in dienst van de gemeente zijn. De districtsschoolopziener en de provincie controleerden namens de landelijke overheid. Vanaf 1866 kregen alle leerlingen les in een nieuw gebouw. Er kwamen nieuwe boeken voor meer vakken volgens nieuwe methoden. Het lesrooster had sinds 1878 een verplichte urentabel en een boekenlijst.

De meisjes kregen verplicht handwerken, wat ertoe bijdroeg dat onderwijzeressen een vaste plek kregen. Het toelatingsexamen, verplicht vanaf 1878, bewerkstelligde een eindniveau op de lagere school. De kostschool verdween, de groeiende middenklasse leverde nu leerlingen aan de kleine school. Ook als bestuurders van het Nut, dirigent en organisatoren van vaderlandslievende en Oranje- festiviteiten droegen de hoofden aan de volksontwikkeling bij. De onderwijzers werden in de jaren negentig mondiger, zij stelden de onderwijsinhoud ter discussie. In Ammerstol en Bergambacht, vlakbij Schoonhoven gelegen, was eveneens een toename van leerlingen en de onderwijsinhoudelijke verandering waarbij het verwerven van kennis centraal stond was daar ook toonaangevend.

© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam