Oppositie oostblok was ook kritisch over het westen
Het revolutiejaar 1989 wordt vaak herdacht als de âterugkeer naar
Europaâ van de van het communisme bevrijde landen van Midden- en
Oost-Europa. Filip Bloem laat in zijn proefschrift zien dat de
oppositie ook de gevaren van de westerse maatschappij zag. Promotie op
10 juni.
Niet uniek
In het proefschrift Bedachtzame revolutionairen wordt het gedachtegoed
van de Oost-Duitse en Tsjechische oppositie in jaren 1975-1990 met
elkaar vergeleken. Daaruit blijkt dat, in tegenstelling tot wat veel
bestaande literatuur beweert, de oppositiebewegingen in die landen niet
zo pro-westers waren als vaak wordt gedacht; socialistische ideeën,
beschavingskritiek en een kritische houding ten opzichte van de
westerse consumptiemaatschappij en partijendemocratie bleken ook een
belangrijke onderstroom in het denken van de Tsjechische oppositie. Dit
gedachtegoed is dus niet uniek voor de Oost-Duitse dissidenten.
Perspectief
Wel werd de oppositie in Oost-Duitsland â als gevolg van de Duitse
deling en de daarmee samenhangende emigratie â sterker dan elders in
het Oostblok gedomineerd door mensen die nog in de perspectieven van
een hervormd socialisme geloofden. Het ging de oppositiebewegingen in
beide landen echter om meer dan politiek. Behalve tegen politieke
onderdrukking streden ze ook tegen de gevaren van de moderne
industriële maatschappij.
Links
* Samenvatting van Bedachtzame rellen (pdf, Engels)
* Geschiedenis studeren in Leiden
* Politicologie studeren in Leiden
Universiteit Leiden