Ingezonden persbericht
Het lelijke jonge eendje van Theo van Hoijtema
t/m 15 augustus 2010
Gemeentemuseum Den Haag
In de kindermuseumzaal van het Gemeentemuseum zijn nu de originele tekeningen en litho's te zien die Theo van Hoijtema in 1893 maakte naar het aandoenlijke sprookje Het lelijke jonge eendje van H. Andersen. Kinderen kunnen in deze zaal niet alleen naar de illustraties kijken, maar er is ook van alles te doen. Er zijn prachtige prentenboeken om in te kijken en te lezen en ze kunnen geïnspireerd door de eenden om hen heen zelf een eend tekenen. Deze mag later een mooi plaatsje zoeken in de museumvijver die op een van de wanden is afgebeeld.
De Haagse kunstenaar Theo van Hoytema (1863-1917) wordt tot de belangrijkste vertegenwoordigers van de Nederlandse prentkunst van rond 1900 gerekend. Al tijdens zijn leven was de waardering voor zijn werk groot. Zijn liefde voor de natuur en speciaal de dierenwereld stond altijd voorop en vormde zijn belangrijkste inspiratiebron.
Na vier jaar gymnasium verliet Van Hoytema school om te gaan werken bij het bankierskantoor van zijn twee oudste broers. Hij bleek met zijn kunstzinnige aanleg en hang naar buiten echter niet geschikt voor kantoorwerk. Zodra hij meerderjarig was vertrok hij. Van Hoytema volgde cursussen in tekenen en schilderen aan de Haagse Academie voor Beeldende Kunsten en tekende naar opgezette dieren in het Zoölogisch Museum. Zijn eerste opdrachten waren illustraties in wetenschappelijke biologische werken.
In 1890 vestigde Van Hoytema als zelfstandig kunstenaar zijn atelier in een tuinmanshuis bij het kasteeltje De Binckhorst, tussen Den Haag en Rijswijk. Daar ontstond in 1893 het in kleurenlitho uitgevoerde prentenboek Het leelijke jonge eendje. Het is vooral dit tweede prentenboek, naar een sprookje van Hans Christian Andersen, geweest dat hem bekendheid bracht. Het sprookje vertelt het verhaal van een lelijk jong eendje dat na een moeilijke start een mooie witte zwaan wordt. Het boek valt op door de prominente rol die de illustratie speelt en door het bijzondere samengaan van tekst en beeld. De composities en afsnijdingen van de voorstellingen - bijna in close-up - zijn zeer origineel voor de tijd. De zwierige lijnen wijzen vooruit naar de Nieuwe Kunst. Van Hoytema tekende de illustraties zelf op de steen en liet dat niet aan een vaklithograaf over. Afwisselend tekende hij met krijt, pen en penseel op de steen en kraste soms details uit met een mes. In totaal heeft Van Hoytema vi
jf prentenboeken voor kinderen gemaakt, waarin dieren, vooral vogels, de hoofdrol spelen.
Dat het Gemeentemuseum Den Haag een belangrijke collectie van Van Hoytema's werk bezit, is te danken aan H.E. van Gelder, de eerste directeur van het museum. In deze zaal worden alle illustraties - kleurenlitho's - getoond uit Het lelijke jonge eendje samen met de tekeningen die hieraan vooraf gingen.e rest van het verhaal mag niet-vet
Ingezonden persbericht