Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Ammoniak en zwavelwaterstof boosdoeners Heemtmeer
Publicatiedatum : 4 juni 2010
Vanaf woensdag 26 mei werden grote aantallen dode vissen gevonden in
het Heemtmeertje in Tuitjenhorn. Grote meervallen, karpers en honderden
palingen zijn de afgelopen dagen verwijderd door de medewerkers van de
gemeente. Ondertussen onderzocht het hoogheemraadschap het water om de
oorzaak van de vissterfte te achterhalen. Na het testen van meerdere
monsters blijkt dat een mix van toxische stoffen zoals ammoniak en
zwavelwaterstof de acute sterfte hebben veroorzaakt.
Met name ammoniak is zeer toxisch voor de paling. Als gevolg van
natuurlijke omstandigheden of een illegale lozing (nader onderzoek
daarnaar vindt nog plaats) is er in een korte tijd een forse daling in
het zuurstofgehalte nabij de bodem geweest. Door die zuurstofdaling is
het chemische evenwicht in de diepere delen van de plas dusdanig
verstoord (geweest) dat daardoor de toxische stoffen als ammoniak (gas)
en zwavelwaterstof ontstaan zijn. Van ammoniak is bekend dat vissen dat
tot 300 maal sneller in hun bloed opnemen dan zuurstof. Door het hoge
ammoniak gehalte raken vissen buiten bewustzijn. De vissen, die
feitelijk opgesloten zitten in de plas, konden de stoffen niet
ontwijken en dat heeft tot de dood van zeer vele vissen geleid. Een
vergelijkbaar effect is er bij mensen bij een koolmonoxide
vergiftiging. Koolmonoxide neem je als mens veel eenvoudiger op dan
zuurstof.
Geen natuurlijke oorzaak
Zoals gezegd heeft de sterfte zeer waarschijnlijk geen natuurlijke
oorzaak. Dit wordt nog verder onderzocht. Het kan zijn dat de exacte
oorzaak niet meer te achterhalen is.
Mede door de grote sterfte nemen wij als waterkwaliteitsbeheerder het
initiatief om samen met de eigenaar van het water, de gemeente
Harenkarspel, en de visrechthebbende een overleg op te starten om het
visstandbeheer af te stemmen en in de toekomst dergelijke grote
calamiteiten te voorkomen.
Niet vissen of zwemmen
Op dit moment is er voor de omgeving vanaf het land geen gevaar voor
besmetting. Wel wordt ontraden om er te gaan vissen, zwemmen of te
duiken. Onderzoek naar toxische algen sluiten uit dat er een
'besmetting' is. Daarnaast is er geen sprake van botulisme, maar als
gevolg van de vele kadavers kan wel een secondaire besmetting optreden.
Door het verwijderen van de kadevers door de gemeente is de kans daarop
zeer klein.