Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Hechte relatie tussen leerkrachten belangrijk voor scholen
2 juni 2010
In scholen met hechte lerarenteams is er meer onderling vertrouwen en
meer gezamenlijke besluitvorming dan in scholen met minder hecht
verbonden leraren. Dit is niet alleen gunstig voor de leerkrachten,
maar ook voor de leerlingen, stelt NWO-onderzoeker Nienke Moolenaar.
Zij promoveerde op 1 juni op dit onderwerp aan de Universiteit van
Amsterdam.
De werkrelaties tussen leerkrachten worden vaak gezien als belangrijke
bouwstenen van een sterk schoolteam. Wanneer leerkrachten een hecht
sociaal netwerk vormen en zo steeds informatie, kennis en expertise
uitwisselen, kunnen leerkrachten en leerlingen hier profijt van hebben.
Moolenaar ontdekte bijvoorbeeld dat leerkrachten die sterke onderlinge
relaties hebben, meer bereid zijn om nieuwe dingen te proberen om het
onderwijs te verbeteren. Ook nemen deze leerkrachten vaker samen
beslissingen over de invulling en uitvoering van het onderwijs.
Bovendien ontstaat er een `collectief zelfvertrouwen' dat goed is voor
het onderwijs aan de leerlingen.
Schoolleider als spin in het web
De onderzoekster concludeert dat sociale netwerken een belangrijke rol
spelen bij de invoering van vernieuwingen in het onderwijs, zoals de
introductie van nieuwe lesmethoden. Beleidsmakers, schoolleiders,
leerkrachten en andere onderwijsprofessionals kunnen met deze
wetenschap hun voordeel doen. Zo is het belangrijk om bij het ontwerpen
en invoeren van onderwijsvernieuwingen meer rekening te houden met de
manier waarop een schoolteam gezamenlijk de vernieuwingen ervaart en
doorvoert. De rol van de schoolleiding is hierin natuurlijk ook
belangrijk. Hoe dichter een schoolleider bij de leerkrachten staat, en
hoe centraler de plaats van de schoolleider in het sociale netwerk, hoe
beter een school in staat is om goed om te gaan met
onderwijsvernieuwing, stelt Moolenaar.
Resultaten in Nederland en USA vergelijkbaar
Onderzoek naar sociale netwerken onder leerkrachten was tot nu toe
schaars. Nienke Moolenaar onderzocht de rol van sociale relaties tussen
leerkrachten bij het functioneren van scholen. Zij bracht daarvoor
sociale netwerken van schoolteams in het basisonderwijs in kaart. In
totaal deden 775 leerkrachten van 53 verschillende scholen mee. Om de
bevindingen uit de Nederlandse deelstudies te toetsen in een andere
omgeving, werd de laatste deelstudie uitgevoerd op vijf basisscholen in
Californië, Verenigde Staten. Het Amerikaanse deel van het onderzoek
bevestigde de Nederlandse conclusies.
Nienke Moolenaar promoveert aan de Universiteit van Amsterdam op het
proefschrift
`Ties with Potential: Nature, antecedents, and consequences of social
networks in school teams'. Promotoren zijn prof. dr. S. Karsten en
prof. dr. P.J.C. Sleegers. Het onderzoek is gefinancierd door de
Programmaraad voor het Onderwijsonderzoek, onderdeel van NWO.
Over NWO
NWO is dé nationale wetenschapsfinancier en heeft tot taak het
wetenschappelijke onderzoek in Nederland te laten excelleren via
nationale competitie. Jaarlijks geeft NWO ruim 700 miljoen euro uit aan
subsidies voor toponderzoek en toponderzoekers, vernieuwende
instrumenten en apparatuur, en aan instituten waar toponderzoek wordt
bedreven. NWO financiert het onderzoek van ruim 5300 getalenteerde
wetenschappers aan universiteiten en instellingen. Selectie door middel
van peer review is in handen van onafhankelijke deskundigen. NWO
bevordert de overdracht van kennis naar de maatschappij.
..............................