Het Koninklijk Huis
Toespraak van de Koningin bij het staatsbanket ter gelegenheid van het
staatsbezoek aan Noorwegen, 1 juni 2010
De toespraak is uitgesproken in het Engels.
Majesteit,
Het is voor mij een groot genoegen voor de tweede maal een staatsbezoek
aan Noorwegen te mogen brengen. Al eerder, in 1986, heb ik samen met
Prins Claus een staatsbezoek aan Koning Olaf gebracht. Bij veel andere
gelegenheden hebben U en Koningin Sonja mij en mijn familie gastvrij
ontvangen en ons laten genieten van de vele boeiende facetten van dit
mooie en gevarieerde land. Bij deze bezoeken hebben wij de
overweldigende schoonheid van de natuur en de zelfbewuste vitaliteit
van Uw landgenoten leren kennen. De banden tussen onze beide families
strekken zich inmiddels uit over vijf generaties, van mijn grootmoeder
Wilhelmina tot ons beider kinderen en kleinkinderen. Het is een
waardevolle vriendschap, die wij koesteren.
Noorwegen is een land van paradoxen. Uw grondgebied is zeer
uitgestrekt, maar de bevolking is beperkt in aantal. Al meer dan een
millennium geleden was Uw land een koninkrijk, maar de huidige
onafhankelijke staat Noorwegen bestaat pas sinds 1905. In die korte
tijd van nauwelijks meer dan een eeuw is er ongelooflijk veel gebeurd.
De welvaart is spectaculair gegroeid. Van een betrekkelijk arm, naar
binnen gekeerd land aan de rand van Europa is Noorwegen veranderd in
een moderne welvaartstaat, die een belangrijke plaats inneemt in Europa
en in de wereld en een voorbeeldige democratie kent.
Noorwegen hecht in het bijzonder belang aan de sociale aspecten van de
welvaart en aan de deelname van alle geledingen van de bevolking aan
het arbeidsproces. Hierbij speelt de bevordering van de
arbeidsparticipatie van vrouwen een bijzondere rol. Dit beleid heeft
terecht veel internationale aandacht gekregen. Tijdens mijn bezoek zal
ik ook de gelegenheid krijgen er meer over te horen.
Al vele eeuwen heeft Noorwegen zich, evenals ons land, sterk toegelegd
op scheepvaart, visserij en zeehandel. De Vikingen verschenen al in de
Middeleeuwen aan onze kusten. In de tijd van de Hanze ontstonden daarna
vreedzame, omvangrijke handelscontacten, die tot verdere bloei kwamen
in de zeventiende eeuw, toen tienduizenden Noren zich in ons land
vestigden. De visserij is ook in later eeuwen een belangrijke Noorse
bedrijfstak gebleven en is dat nog steeds. Wel geeft sinds enige tijd
de huidige situatie aanleiding tot zorg. De noodzaak tot een duurzaam
beheer van de visbestanden te komen, dringt gelukkig meer en meer tot
alle betrokkenen door. Ook in Noorwegen is daar veel aandacht voor. De
traditionele gerichtheid op de zee heeft er bovendien toe geleid dat
Noorwegen op het gebied van de mariene biologie en het behoud van de
biodiversiteit wereldwijd een grote reputatie geniet.
In het recente verleden is in Noorwegen een belangrijke nieuwe
activiteit ontwikkeld: de winning van olie en aardgas. Hiermee is de
rol van steenkool sterk teruggedrongen en is een aanzienlijke reductie
van de uitstoot van CO2 bereikt. Een indrukwekkend initiatief in de
energiesector was de aanleg van de langste onderzeese
elektriciteitskabel ter wereld, NorNed, die nu Noorwegen met Nederland
verbindt. De schone energie die hiermee ter beschikking komt, speelt
een belangrijke rol in ons gezamenlijke streven naar duurzaamheid. Ik
gebruik de term 'duurzaamheid' met opzet, want met het rapport van Uw
oud-premier Mevrouw Brundtland, de auctor intellectualis van dit
begrip, stelde Noorwegen de wereld een nieuw en belangrijk
gemeenschappelijk doel voor ogen dat voor goed verbonden is met Uw
land.
Dit beginsel, dat zijn weg in de wereld heeft gevonden, hanteert U ook
in eigen land. Een van de voorbeelden daarvan zien wij in Uw nabije
omgeving, het gebied ten noorden van de poolcirkel. Het is de plek waar
Noren en Nederlanders elkaar al eeuwen geleden hebben ontmoet, toen
onze landgenoot Willem Barents in 1596 Spitsbergen ontdekte en
Nederlandse zeelieden en walvisjagers in deze zeeën actief werden. De
soevereiniteit over dit gebied is in de vorige eeuw aan Noorwegen
gekomen. Het is goed te constateren dat Uw land zich sterk bewust is
van de verantwoordelijkheid die het beheer van dit kwetsbare gebied met
zich brengt - en daarnaar handelt. In het International Polar Year
2007-2008 is in vele landen aandacht besteed aan wetenschappelijk
onderzoek naar de Poolregio's.
De biodiversiteit wordt er bedreigd en de stijging van de temperatuur
maakt zelfs de doorvaart van schepen en de exploitatie van natuurlijke
hulpbronnen mogelijk. Het grote gevaar dat dit inhoudt voor het behoud
van de natuurlijke omgeving, is evident. Dit is een zaak die niet
alleen Noorwegen, maar ons allen aangaat!
Majesteit,
Noorwegen bleef, evenals ons land, neutraal tijdens de Eerste
Wereldoorlog, maar in de Tweede Wereldoorlog werden wij beiden
overrompeld en bezet. Wij trokken uit deze ervaringen dezelfde les,
gaven onze neutraliteit op en sloten ons aan bij de NAVO. Beiden
werkten wij aan de welvaart in Europa, al verschilden wij in visie op
de vormgeving van de Europese samenwerking. Onze beide landen streven
er naar een constructieve rol te spelen in de internationale
gemeenschap. Noorwegen heeft met zijn informele vredesdiplomatie,
gericht op beslechting van conflicten, een indrukwekkend voorbeeld
gegeven.
Majesteit,
De sterkste man ter wereld, zei Henrik Ibsen, is hij die het meest
alleen staat (The strongest man in the world is he who stands most
alone). Voor landen geldt het tegenovergestelde. Alleen gezamenlijk en
in hechte samenwerking zullen wij de toekomst tegemoet kunnen treden en
de grote problemen die zich in de wereld voordoen, het hoofd kunnen
bieden. Noorwegen is daarvan overtuigd en speelt in de vele
internationale verbanden waarbij Uw land is betrokken, een verbindende
en stimulerende rol, waarvoor alom groot respect bestaat.
Gaarne nodig ik alle aanwezigen uit met mij het glas te heffen op Uw
gezondheid, Majesteit, op die van Koningin Sonja, en op de gelukkige
voortzetting van de vriendschap tussen onze families en tussen het
Noorse en het Nederlandse volk.
* © RVD