Erasmus Universiteit Rotterdam

Promotie J.L.W. van Kippersluis

Titel proefschrift
Understanding Socioeconomic Differences in Health
---

Promotors:
Prof.dr. E.K.A. van Doorslaer
Dr. O.A. O'Donnell

---

Datum
29 april 2010 13:30

---

Locatie:
Woudestein, senaatszaal

---

Faculteit
Erasmus School of Economics (ESE)

Lager opgeleiden vatbaarder voor gezondheidsproblemen

Korter leven en verlies relatief groot deel van inkomsten

Lager opgeleiden zijn vatbaarder voor gezondheidsproblemen. Dat stelt Hans van Kippersluis is zijn proefschrift 'Sociaaleconomische verschillen in de gezondheid: een economische analyse'. Lager opgeleiden verliezen daardoor een relatief groter deel van hun inkomsten, aldus de promovendus, en leven gemiddeld korter. Van Kippersluis promoveert op donderdag 29 april 2010 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Er bestaan enorme verschillen in gezondheid en levensverwachting naar sociaaleconomische status. Zo bestempelt één op de drie 55-jarigen in de laagste inkomensgroepen zijn of haar gezondheid als slecht, tegen één op de twintig in de hoogste inkomensgroepen. Ook blijkt dat het verschil in levensverwachting tussen de hoogste en laagste inkomensgroepen gemiddeld maar liefst vijf jaar is. Het terugdringen van de ongelijkheden in gezondheid is één van de voornaamste doelstellingen van het ministerie van VWS. Echter, ondanks de gestegen levensverwachting ervaart de huidige generatie Nederlanders haar gezondheid niet beter dan vroeger en over de laatste generaties zijn de verschillen in gezondheid en levensverwachting tussen inkomensgroepen niet kleiner geworden.

In zijn proefschrift paste Van Kippersluis econometrische analyses toe op de oorsprong van deze ongelijkheden in gezondheid. Het blijkt dat verschillen in gezondheid en levensverwachting naar sociaaleconomische status grotendeels worden veroorzaakt door twee effecten: dat van gezondheid op inkomen, en dat van opleiding op gezondheid en levensverwachting.
Het effect van gezondheid op inkomen is het belangrijkst. Een slechte of afnemende gezondheid leidt tot verminderde arbeidsparticipatie en een permanent inkomensverlies. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is het tegenovergestelde effect van inkomen op gezondheid bij volwassenen maar zeer beperkt. Een slechte gezondheid veroordeelt dus tot een lager inkomen, terwijl een hoger inkomen niet automatisch tot een betere gezondheid leidt.
Een interessante bevinding daarbij is dat
arbeidsongeschiktheidsverzekeringen gemiddeld genomen het verlies aan persoonlijk inkomen redelijk weten te beperken, maar dat het verlies aan inkomen voor het huishouden groter is dan voor het zieke individu. Vaak moet namelijk de partner van de arbeidsongeschikte stoppen met werken om de verzorging op zich te nemen, iets wat niet is verzekerd.

De tweede belangrijke oorzaak van sociaaleconomische verschillen in gezondheid is het effect van opleiding op gezondheid en levensverwachting. Dit is de eerste studie die aantoont dat een extra jaar opleiding de kans op vroegtijdig overlijden verlaagt - en dat dit effect zelfs tot na de leeftijd van 80 jaar doorwerkt. Van Kippersluis schetst een beeld van cumulatief nadeel voor de lagere sociaaleconomische groepen. Het blijkt dat de meest kwetsbare groepen in de samenleving - de lager opgeleiden en de laagste inkomensgroepen - de grootste risicogroepen zijn voor gezondheidsproblemen. Daarnaast dragen ze relatief gezien ook het grootste inkomensverlies na zulke problemen.