Gepubliceerd op 6 april 2010
Zeldzaam `Italiaans' Koock-boeck voor Bijzondere Collecties
Gepubliceerd op 6 april 2010
Antonius Magirus, Koock-boeck oft Familieren Keuken-boeck.
De Vrienden van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam
schenken deze week een uiterst zeldzaam zeventiende-eeuws kookboek aan
de Bijzondere Collecties.
Koock-boeck van Antonius Magirus.
Toerte van campernoellien.
Dit Koock-boeck van Antonius Magirus was tot nu toe in geen enkele
Nederlandse bibliotheek aanwezig. Hoofdconservator Garrelt Verhoeven
is verguld met de schenking: `We weten dat vermaarde Nederlanders als
Jacob Cats en Constantijn Huygens dit kookboekje in hun bezit hadden,
maar in onze rijke gastronomische collectie ontbrak het nog.'
Het Koock-boeck oft Familieren Keuken-boeck werd voor het eerst te
Leuven gedrukt in 1612 en later in Antwerpen opnieuw uitgegeven in
1655 en 1663. Slechts één ander Nederlandstalig kookboek (De
Verstandige Kok) verscheen hier in de zeventiende eeuw.
Het geschonken boek (een exemplaar van de Antwerpse druk uit 1655) is
afkomstig uit de nalatenschap van de Vlaamse volkskundige Hervé
Stalpaert (1914-1981). Enkele jaren geleden verscheen een moderne
uitgave van het kookboek onder de titel Lieve schat, wat vind je
lekker? Het koocboec van Antonius Magirus (1612) en de Italiaanse
keuken uit de Renaissance (Leuven 2007).
Koock-boeck van Antonius Magirus
Hoe dat men ghemeynen deech maeckt voor pasteyen oft taerten.
De Italiaanse keuken in de Lage Landen
Over de identiteit en het leven van Antonius Magirus is weinig bekend.
Hij was geen professionele kok, maar wel een belezen lekkerbek. Hij
baseerde zijn recepten vooral op het belangrijkste kookboek uit de
Italiaanse renaissance; de Opera van Bartolomeo Scappi. Scappi was de
persoonlijke kok van paus Pius V en wordt beschouwd als de
`Michelangelo van de Italiaanse keuken'.
Via Magirus maakten ook de Nederlanders kennis met Parmezaanse kaas,
ricotta, mediterrane groenten en vele groene kruiden. Er werd zelfs al
gebruikgemaakt van de nu zo kostbare truffel. Magirus paste de
Italiaanse recepten aan voor de Nederlandse `juffrouwen' en zijn eigen
culinaire voorkeur bepaalde de keuze van gerechten. Hij hekelde de
behoudende mentaliteit van de Nederlandse huisvrouwen en moedigde ze
aan om eens iets nieuws uit te proberen: `Is het je te zuur, maak het
zoeter: lust je die kaas niet, neem dan een andere, of laat hem weg:
eet je liever zoete specerijen dan hete, het maakt mij niet uit.'
Bron: Redactie BC
Universiteit van Amsterdam