Wageningen Universiteit en Researchcentrum
heeft invloed op verspreiding van malaria
Klimaatverandering heeft invloed op verspreiding van malaria
1 mrt 2010
Nummer: 013
Klimaatverandering is waarschijnlijk een van de belangrijkere redenen
voor de toename van malaria in hooggelegen gebieden in de wereld. Dat
stellen Wageningse en Amerikaanse onderzoekers na bestudering van meer
dan zeventig studies over de toename van malaria in de hooglanden van
met name Oost-Afrika. Maar er zijn ook andere factoren, zoals migratie
en wijze van landgebruik die daarop van invloed zijn. Het onderzoek
staat in het laatste nummer van The Quarterly Review of Biology.
Zowel de malariamug als de malariaparasiet zijn erg gevoelig voor
dagelijkse en seizoensmatige temperatuurfluctuaties. Van origine is de
ziekte zeldzaam in de koelere hooglandgebieden in de tropische landen.
In de laatste veertig jaar heeft malaria zich evenwel kunnen
verspreiden in de hogere gebieden en vonden er regelmatig grote
uitbraken plaats. In veel studies wordt dit geweten aan de opwarming
van de aarde, maar andere studies weerspraken dat juist.
Robuust
Luis Chaves van Emory University (Atlanta, VS) en Sander Koenraadt van
Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, hebben meer dan
zeventig studies onder de loep genomen over malaria in
hooglandgebieden, met name in Oost-Afrika. Zij komen na zorgvuldige
weging van de beschikbare data tot de conclusie dat de rol van
klimaatverandering bij het oprukken van malaria robuust is. Van
studies die invloed van klimaatverandering uitsluiten, vinden zij dat
soms ongeschikte statistische methoden zijn gebruikt.
Niettemin is klimaatopwarming niet de enige verklarende factor voor
verspreiding van malaria naar hooglandgebieden, stellen de
onderzoekers. Er zijn tal van andere factoren die samen met klimaat de
verspreiding beïnvloeden. Zo kan de migratie van mensen vanuit lager
gelegen gebieden de malariaparasiet introduceren. Ook verandering in
de wijze van landgebruik door boeren speelt een rol: irrigatie biedt
bijvoorbeeld gelegenheid voor de mug om te broeden; ook de teelt van
maïs speelt een rol omdat muggenlarven uitstekend gedijen in
waterplassen waar stuifmeel van bloeiende maïsplanten in is beland.
Data
Chaves en Koenraadt pleiten ervoor om in onderzoek naar de invloed van
klimaatfactoren, zeker in een tijd waarin kritisch naar
klimaatonderzoek wordt gekeken, zorgvuldig met de data om te gaan en
deze te onderwerpen aan verschillende toetsen. Op die manier ontstaat
een beter inzicht in de robuustheid van klimaat als verklarende factor
voor de verspreiding van malaria. Ook de koppeling van lokale
factoren, bijvoorbeeld op het niveau van een Afrikaanse hut, aan lange
termijnscenarioâs op continentaal niveau is naar hun mening een andere
belangrijke uitdaging voor het opdoen van kennis over de verspreiding
van de mug en de parasiet.
De kennis van de invloed van klimaat en andere factoren op malaria is
van grote betekenis voor de bestrijding van de ziekte. Malaria is nog
altijd een van de meest ingrijpende ziektes die worden overgebracht
door insecten. Jaarlijks sterven zoân één miljoen mensen aan
malaria, de meesten in Afrika. De onderzoekers stellen dat het
interessant kan zijn de bestrijding vanuit hooglandgebieden te
beginnen om van daaruit de verspreiding te onderbreken en de ziekte in
te perken.