PH.Nieuwsbrief 385

Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht


WIJKVERPLEEGKUNDIGE UIT AWBZ, JA OF NEE?


Het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) werkt aan een advies over verpleging in het kader van geneeskundige zorg. Dat kan er toe leiden dat (wijk)verpleegkundige zorg (en een deel van de functie persoonlijke verzorging) die nu nog onder de AWBZ valt, wordt overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet (Zvw). Nu geldt dat alleen nog voor verpleegkundige zorg in het kader van medisch specialistische hulpverlening. Als de verpleegkundige zorg in het kader van geneeskundige zorg onder de Zvw valt, heeft dat gevolgen voor de inhoud en organisatie van de thuiszorg en voor de indicatiestelling van de zorg. Want dan zou de wijkverpleegkundige financieel weer onderdeel kunnen worden van eerstelijnsorganisaties en multidisciplinaire zorggroepen voor chronische zieken. Dit onderwerp staat centraal op een workshop die Bart Boksteijn voorzit tijdens het congres Recente Ontwikkelingen in de AWBZ, Wmo en de indicatiestelling. Boksteijn is arts Maatschappij en Gezondheid en medisch adviseur bij het CVZ. Het genoemde congres vindt plaats op vrijdag 26 maart op de Universiteit Utrecht. In de workshop legt het CVZ uit hoe het aanstaande advies er op hoofdlijnen uitziet en schetst het de consequenties voor de uitvoering. In de workshop staat de indicatiestelling in de nieuwe setting centraal. Vertegenwoordigers van CIZ, (wijk)verpleegkundigen/thuiszorg en zorgverzekeraars zullen daarop reageren waarna de deelnemers met elkaar en de sprekers in discussie gaan. Wil jij naar dit congres en deze workshop? Klik dan hier. Reeds driehonderd deelnemers meldden zich aan. Er is nog plaats voor honderd inschrijvers. De genoemde workshop wordt tweemaal in een grote zaal gegeven. De arts dr Bert Boer is lid van de Raad van Bestuur van het CVZ. Hij opent het congres met een rede over de vraag, wat op termijn wel en niet onder de Awbz zou moeten vallen.


TRIAGE SYTEEM OVERHAAST INGEVOERD IN DE SPOEDZORG


In 2004 is een triage richtlijn aangenomen en ingevoerd door diverse beroepsgroepen zonder voorafgaand onderzoek en experimenten in Nederland. De richtlijn betrof de invoering van het Manchester Triage Systeem (MTS), dat nu in vele ziekenhuizen wordt gebruikt. De invoering werd gepushed door een commissie met leden die belangen hadden in dit systeem. Tot deze conclusie kwamen promovendus Ineke van der Wulp en een van haar opponenten tijdens haar promotieplechtigheid op donderdag 25 februari. De opponent was de Utrechtse hoogleraar traumatologie Loek Leenen. Ondergetekende was de promotor van Van der Wulp en Julius onderzoeker dr. Henk van Stel de co-promotor. Gevraagd door een andere opponent, of het MTS nu snel moet worden ingetrokken, antwoordde de promovendus, dat het MTS beter werkt dan helemaal geen systeem. Ook andere systemen zoals de Emergency Severity Index zijn niet volmaakt. Wel merkte Van der Wulp op, dat het MTS zo snel mogelijk de pijnmeting bij spoedpatiënten moet verbeteren. Wil jij zelf het proefschrift van Van der Wulp lezen? Het heet Reliability and Validity of emergency department triage systems. Als je hier klikt, heb je de digitale tekst op je scherm.


NICE IS NIET ZO NICE EN TOCH


In de Engelse gezondheidszorg functioneert het onafhankelijke National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE). Het heeft als taak mono- en multidisciplinaire richtlijnen te ontwikkelen. NICE-richtlijnen zijn internationaal bekend en worden niet alleen in Engeland gebruikt. Een concept-richtlijn van het Nederlands Huisartsen Genootschap of voor een medisch specialisme wordt altijd wel vergeleken met die van NICE, voordat deze in Nederland gaat gelden. Voordat ik verder ga met dit verhaal: de prachtige NICE website www.nice.org.uk bevat uitstekende informatie. In Engeland heeft het NICE een status die te vergelijken is met de Nederlandse Gezondheidsraad: gedegen, wetenschappelijk en onafhankelijk. In Nederland ligt de verantwoordelijkheid voor het maken van richtlijnen niet bij een instituut als NICE maar bij de beroepsgroepen. Zo ontvangt de Orde van Specialisten van elke DBC vijftig cent voor richtlijnontwikkeling. Die halve euro levert in totaal een bedrag van tien miljoen euro op, die wordt versleuteld over de wetenschappelijke verenigingen. Ook het NHG ontvangt zo'n bedrag voor het maken en aanpassen van huisartsgeneeskundige standaarden. Vanuit wetenschappelijke kring is in het verleden vaker getracht om ook in Nederland een NICE op te richten. Jaren terug maakte het CBO richtlijnen voor de medisch specialisten. Maar de Orde heeft dat werk naar zich toegetrokken. De laatste weken signaleer ik in een serie gesprekken vier bezwaren tegen de Nederlandse manier van richtlijnontwikkeling. Het zijn in telegramstijl de volgende: 1. Er is nauwelijks geld voor verpleegkundige richtlijnontwikkeling 2. Multidisciplinaire richtlijnen voor huisartsen en specialisten tezamen, voor verschillende specialismen en voor de zorg aan chronische zieken komen moeizaam tot stand 3. Richtlijnen voor taakherschikking van artsen naar disciplines op HBO niveau komen nauwelijks tot stand, omdat ze het aanzien van het medisch beroep zouden verlagen 4. Snelle aanpassingen van bestaande richtlijnen aan de stand van de wetenschap zijn niet goed mogelijk. Het voordeel van de Nederlandse (en tegelijk het bezwaar van de onafhankelijke NICE) aanpak is dat de kans op implementatie van een nieuwe medische richtlijn door individuele huisartsen en specialisten groter is. Want de eigen beroepsorganisatie is erbij betrokken. Daarom is NICE toch niet zo nice: het kind van de geaccepteerde richtlijn wordt met het badwater weggespoeld. Toch blijven de vijf genoemde bezwaren reëel. Om die kleiner te maken heeft Minister KlInk de Regieraad Kwaliteit van Zorg opgericht. Hij deed dat op 19 mei 2009. In zijn woorden: De Raad zal voorstellen doen op welke terreinen nieuwe richtlijnen ontwikkeld of geïmplementeerd moeten worden. Ook zal de relatie met doelmatigheid nadrukkelijk worden gelegd. Voor de totale installatierede van Klink klik hier De hierboven genoemde vijf bezwaren zijn onderwerpen die leven in wetenschappelijke kring. Misschien zijn ze niet terecht of vallen ze wel mee. De Regieraad, het NHG en de Orde van Specialisten zouden aan de slag kunnen om de omvang van de bezwaren te inventariseren. Op 2 juli 2010 organiseert het Julius Centrum een congres over recente ontwikkelingen in de ketenzorg. Ook dan komen de vijf bezwaren aan de orde. Want juist in de ketenzorg dient zich de noodzaak van multidisciplinaire richtlijnen en taakherschikking aan. Noteer alvast die datum van twee zeven.


JONGEREN KIEZEN OP 16 MAART GEZOND


Dat jongeren tegenwoordig zoveel keuzemogelijkheden hebben, brengt zowel voor- als nadelen met zich mee. Hun leven wordt door meer keuzes verrijkt, maar het wordt ook ingewikkelder. Keuzes mogen maken impliceert ook keuzes móeten maken. Daarbij komt dat de verantwoordelijkheid voor het maken van de juiste keuze steeds meer bij het individu komt te liggen. We hebben zo een soort keuzevrijheid in deze maatschappij waarbij we onze eigen identiteit grotendeels kunnen kiezen. Het lijkt er soms op dat alles kan! Maar hoe maak je dan je keuzes? Welke factoren spelen daarbij een rol? En hoe maak je keuzes die bij je passen en je niet schaden?

Om op dit soort vragen een antwoord te vinden heeft ELIGO Leren Kiezen ontwikkeld, op onder meer de Werkplaats Kindergemeenschap Kees Boeke te Bilthoven. Dit is een lessenserie ontwikkeld voor klas 1 t/m 3 van het middelbaar onderwijs. Met de lessen van Kies Vaardig! kunnen de leerlingen de vaardigheden ontwikkelen om op een voor hen passende manier gezondheidskeuzes te maken. Deze aanpak komt aan de orde op het congres Recente Ontwikkelingen in het gezondheidsonderwijs en jeugdgezondheidszorg op middelbare scholen en ROC's. Gundalyn Hemmink van de genoemde stichting ELIGO geeft dan een workshop over gezond kiezen. Workshopdeelnemers maken kennis met de lessen keuzevaardigheden, de manier waarop leerlingen om gaan met de keuzes waar ze voor staan en de vragen die de lessen oproepen. Wil je naar dat congres en die workshop, klik dan hier, lees de beschrijvingen van inhoud van plenaire inleidingen en de beschrijving van de vele workshops en meld je aan. Wil je nu al weten wat gezond kiezen betekent voor een puber? Surf dan alvast naar www.lerenkiezen.nl


KINDERMISHANDELING MELDEN BIJ CJG IS NIET ALTIJD EENVOUDIG


Sinds enige tijd bestaat er een nieuw protocol om huiselijk geweld en kindermishandeling te melden (zie bijvoorbeeld www.huiselijkgeweld.nl). Het blijkt niet eenvoudig om een centrum voor jeugd en gezin (CJG) een plaats te geven binnen dit protocol. In de studeerkamer zouden meldingen eerst binnen moeten komen bij het CJG en daarna eventueel doorgegeven worden aan het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) of aan andere afdelingen van een Bureau jeugdzorg. Een van de nieuwsbrieflezers komt er niet uit. Zij mailde aan ondergetekende: In onze regio bestaat er behoefte om een beslisschema/routekaart te maken die het protocol meldcode huiselijk geweld/kindermishandeling en CJG (opschalingsmodel) met elkaar verbindt. Helaas blijkt dat toch ingewikkeld. De behoefte is er wel om het voor professionals inzichtelijk te maken. Wellicht kunt u mij op weg helpen: wordt daar al vanuit UMC Utrecht, of een expertisegroep of in een andere regio aan gewerkt? Bij mijn diverse informatiebronnen in andere regio's heb ik dit nog niet vernomen. Het verbaast mij eigenlijk dat die er nog niet is of zijn we aan het doorslaan door dit dicht te willen timmeren? Wie van de Nieuwsbrieflezers werkt op een CJG? Wie heeft het ei van Columbus al uitgevonden? Bij wie loopt een goed draaiend zorgpad op basis van het genoemde protocol? Als jij deze medelezer kunt helpen, stuur dan een mail naar de secretaresse van ondergetekende Annet Esser. Zij heeft als emailadres A.F.Esser@umcutrecht.nl


TRIMBOS INSTITUUT VERGELIJKT OP 17 JUNI NEDERLAND MET FINLAND


Finland heeft een sterk ontwikkelde eerstelijns geestelijke gezondheidszorg met vele ambulante en kleinschalige residentiële voorzieningen. De eerstelijns GGz aldaar is geïntegreerd in de algemene eerstelijnszorg. Op 17 en 18 juni presenteert dit land haar eerstelijns GGz via site visits, plenaire lezingen en workshops. Dat gebeurt tijdens het tiende congres van het International Network on Integrated Care (INIC) in Finlands tweede stad Tampere. Peter van Splunteren is leidinggevend onderzoeker van het Trimbos Instituut. Hij presenteert de Nederlandse eerstelijns GGz op dat congres en vergelijkt deze met de Finse die eerder op het congres aan bod komt. Tevens besteedt hij aandacht aan de, inmiddels internationaal befaamde, Nederlandse disease management programma's voor mensen met een depressie, angststoornis of schizofrene aandoeningen. Ben jij geïnteresseerd in de Finse, Nederlandse en (de Engelse die ook aan de orde komt) eerstelijns GGz? Wil jij je laten inspireren door buitenlandse voorbeelden en reflecteren op je eigen zorginnovaties? Klik dan hier, lees de uitvoerige congresbrochure, meld je aan en zie het licht in Tampere bijna 24 uur per etmaal op 16, 17 en 18 juni.


TIEN KENMERKEN MAKEN CHRONISCHE ZORG SUBLIEM


Chris Ham is hoogleraar gezondheidsbeleid aan de Universiteit van Birmingham en kritisch voorstander van geïntegreerde zorg voor chronische zieken. Dezer dagen verruilt hij zijn Birminghamse leerstoel voor de baan van bestuursvoorzitter van het Londense, onafhankelijke instituut voor zorgonderzoek King's Fund Centre. Twee weken geleden publiceerde hij een literatuurstudie naar goed functionerende zorgverlening aan chronische zieken in Engeland, USA en Nieuw Zeeland. Hij onderbouwt zijn betoog met vooral empirische studies. Aan het einde van zijn artikel komt Ham tot tien kenmerken van een organisatie die sublieme zorg aan chronische zieken verleent. Deze zijn 1. Volledige dekking van de chronische zorg uit belastinggeld of sociale premies 2. De zorg is gratis op het moment van het gebruiken 3. De nadruk van de chronische zorg ligt op preventie van complicaties en acute zorg 4. Prioriteit bestaat voor self management door de patiënt en voor ondersteuning van mantelzorgers en familie 5. De nadruk ligt op eerstelijnszorg 6. De nadruk ligt op populatie management met actieve opsporing van patiënten met een hoog risico van zorggebruik nu en later 7. Een snelle toegang tot de kennis van de tweedelijn voor de eerstelijn. Op elk uur van de dag zou een eerstelijns professional een specialist moeten kunnen raadplegen per mail of telefoon. 8. De chronische zorg wordt uitgebreid ondersteund met een gemeenschappelijk elektronisch dossier voor de professionals en met telezorg voor de patiënten 9. De chronische zorg wordt effectief gecoördineerd per patiënt en 10. De hier genoemde negen kenmerken vormen een coherent geheel in het overheidsbeleid. De bibliografische kenmerken van Ham's artikelen zijn: Ham C, the ten characteristics of high performing chronic care systems, Health Economics, Policy and Law (2010), 5, pp 71-90. Binnenkort staat het volledige artikel op onze website www.integratedcare.org/topical. Graag beveel ik dit overzichtartikel aan bij docenten en beleidsnota makers.


PRAKTIJK VAN HUISARTS TE KORT OPEN


Veel mensen vinden dat praktijken van huisartsen niet lang genoeg open zijn. Dat blijkt uit een peiling van NPCF en de Zorgbelangorganisaties. Bijna tweederde van de 4000 mensen die een vragenlijst invulden vindt de openingstijden van de artsen niet altijd toereikend. Verder had de helft 's ochtends problemen om de huisarts telefonisch te bereiken. Het beeld is vergelijkbaar met dat van twee jaar geleden, meldden de twee organisaties. Klik hier als je het rapport wilt lezen. Tot zover dit bericht. Wellicht biedt een verlengde openingstijd van huisartsenpraktijken tot bijvoorbeeld 's avonds acht uur uitkomst. Dat zou ook de druk op huisartsenposten die om 1700 uur opengaan verlichten. In Nederland zijn thans zo'n veertig praktijken 's avonds open tot groot genoegen van patiënten en van huisartsen, die dan ook eens doordeweeks een ochtend of een middag vrij zijn. In mijn boek Atlas en scenario's van spoedzorg uit 2008 komt deze variant uitvoerig aan de orde.


INSCHRIJVING GEOPEND VOOR MASTERCLASS SPOEDZORG


Het Julius Centrum organiseert voor de vierde keer een masterclass Geïntegreerde Spoedzorg voor professionals die kennis en instrumenten aangereikt willen krijgen om in de integratie van de acute zorg van huisartsen, ziekenhuizen, ambulancezorg, acute obstetrie en crisisdiensten GGZ succesvoller te kunnen handelen. De Masterclass bestaat uit twaalf bijeenkomsten en een terugkommiddag. De colleges vallen steeds op dinsdag van 15.00 - 19.00 uur. De Masterclass start op dinsdag 31 augustus 2010, met een interval van in principe twee weken. De opleiding eindigt op dinsdag 15 februari 2011. De leiding van de masterclass is in handen van Dr. Henk. J. van der Steeg, arts en Julius docent en leidinggevend spoedzorgonderzoeker dr. Henk van Stel. Ondergetekende komt op acht van de twaalf bijeenkomsten college geven. Er is plaats voor 16 leidinggevenden bij ambulancediensten, ambulance meldkamers, huisartsenposten, Spoedeisende Hulpafdelingen, afdelingen verloskunde van ziekenhuizen, eerstelijns verloskundigen, spoedposten, crisisdiensten van de geestelijke gezondheidszorg, zorgverzekeraars, onderzoeksinstituten, beleidsinstanties en adviesbureau's. Geef jij leiding in de spoedzorg. Ben jij een ervaren verlener van spoedeisende zorg en wil jij je scope verbreden? Ben jij adviseur bij een spoedzorg instantie of zorgverzekeraar? Wil jij deelnemen aan deze Masterclass? Klik dan hier, lees de uitvoerige brochure en meld je aan.


GEFILMD INTERVIEW OVER ONCOLOGISCH ZORGPAD BESCHIKBAAR


Op het congres over zorgstraten heeft de Liverpoolse hoogleraar John Ellershaw een geweldig college gegeven over het door hem ontwikkelde, palliatieve zorgpad, dat overal ter wereld en ook in Nederland wordt gebruikt. Kort voor zijn lezing heeft ondergetekende hem geïnterviewd in de onderwijs-TV studio van het UMC Utrecht. Het interview is opgesplitst in vier gedeelten: 1. Wie is John Ellershaw 2. Wat is het Liverpoolse palliatieve zorgpad 3. Wat zijn de resultaten van dit zorgpad en 4. Wat zijn de toekomstplannen voor dit zorgpad? Graag beveel ik alle Nieuwsbrieflezer om gedurende vier maal zes minuten kennis te nemen van het baanbrekende werk van Ellershaw. Klik hier, kijk en luister.


INTERNATIONALE MASTERCLASS EERSTE LIJN IN LONDEN, 18-21 MEI 2010


Voor maximaal 40 leidinggevenden en ervaren professionals organiseert het Julius Centrum van het UMC Utrecht van 18 - 21 mei 2010 in Londen een Masterclass over de Engelse Eerstelijnszorg. Wij organiseren de Masterclass samen met The King's Fund Centre gelegen in het centrum van Londen, nabij Oxford Circus en Regent Street. Dit centrum neemt in de UK een vooraanstaande positie in met betrekking tot onderwijs over en onderzoek naar innovaties in de eerste lijn. De voertaal van de Masterclass is Engels. Op 18 mei 2010, in de middag: heenvlucht naar Londen, transfer naar hotel en op 21 mei 2010, in de middag: terugvlucht naar Amsterdam

De plenaire lezingen vinden plaats in het King's Fund Centre en gaan onder meer over: kleinschalig binnen grootschaligheid, chronische zorg in de eerste lijn, werken in teams, taakherschikking, preventie in de eerste lijn en nieuwe vormen van bekostiging. De site visits vinden plaats in Londen. Bestemmingen kunnen zijn: gezondheidscentra, poliklinieken, samenwerkingsverbanden en patiëntenorganisaties. De site visits vinden plaats in groepjes van 8 tot 10 personen. Deelnemers kunnen aan maximaal 3 site visits deelnemen. We richten het programma zo in dat deelnemers hun eigen traject kunnen samenstellen. Op dit moment zijn twintig aanmeldingen binnen. Wil je mee, kennisnemen van de Engelse aanpak en reflecteren met je groepsgenoten op je eigen eerstelijnswerk? Klik dan hier, lees de Engelstalige brochure onder het kopje Masterclasses en meld je aan.


VACATURE VAN HOOFDREDACTEUR BIJ KETENZORG TIJDSCHRIFT


Sinds 2000 is ondergetekende hoofdredacteur van het gepeerreviewde, digitale wetenschappelijke International Journal of Integrated Care (IJIC). Per 1 januari 2011 stop ik daarmee. Na elf jaar geef ik de fakkel over. De Stichting die het blad uitgeeft, zoekt een nieuwe hoofdredacteur met een groot netwerk in de Europa en hoge wetenschappelijke competenties. De functie kost 15 tot 20 uur per maand en wordt NIET betaald. Mij heeft de functie vele contacten opgeleverd en kennis over disease management en andere vormen van integrated care in binnen- en buitenland. Heb jij ambitie om het IJIC leidend te maken in het onderzoek over integrated care? Surf dan naar www.integratedcare.org en lees de personeelsadvertentie. Je kunt tot 15 mei reageren.

VERANTWOORDING


Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm. Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website www.integratedcare.nl Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.integratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.

Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356