Wageningen Universiteit en Researchcentrum
verklaart tropisch bos
Droogtetolerantie verklaart tropisch bos
25 feb 2010
Nummer: R
De samenstelling van tropisch bos hangt vooral af van hoe goed bomen
tegen droogte kunnen. Tot die conclusie komt promovendus Lars
Markesteijn van Wageningen University.
Voldoende licht en water zijn voor bomen in tropische bossen de
belangrijkste voorwaarden om te groeien. Markesteijn, van de groep
Bosecologie en bosbeheer, onderzocht tropische bossen in Bolivia om er
achter te komen of de verspreiding van boomsoorten verklaard kan
worden uit hoe ze omgaan met de beschikbaarheid van licht en water. Om
het wetenschappelijk te zeggen: of er een trade-off bestaat tussen
tolerantie voor droogte en schaduw.
Zaailingen
Markesteijn vergeleek zo'n zestig dominante soorten in droog en nat
tropisch bos met elkaar. Daarbij keek hij onder meer naar de
functionele en morfologische kenmerken van het wortel- en
bladerstelsel en het hydraulisch transport in de plant. Daarnaast deed
hij ook kasexperimenten om te zien hoe zaailingen van verschillende
soorten reageren op droogte. 'Om goed met droogte om te gaan, wordt
algemeen aangenomen dat een boom meer investeert in het
wortelstelsel', legt de promovendus uit. 'De plant stopt veel biomassa
onder de grond en minder boven de grond. Om goed met schaduw om te
gaan, zou dit precies andersom zijn.'
Goedkope bladeren
Maar in de praktijk gaat die directe trade-off niet of nauwelijks op,
heeft Markesteijn ontdekt. 'Zo simpel is het leven kennelijk niet',
concludeert hij opgewekt. Bomen hebben manieren gevonden om aan de
trade-off te ontsnappen. Ze maken dunnere en efficiëntere wortels of
'goedkopere bladeren'. 'Meer opbrengst met minder investering in
biomassa. Dus eigenlijk bladeren met een betere
prijs/kwaliteit-verhouding.' Het gevolg van dat alles is dat op grote
schaal de verspreiding van (groenblijvende) soorten voornamelijk
afhangt van de droogtetolerantie. Die wetenschap komt goed van pas om
voorspellingen te doen over de gevolgen van klimaatverandering op
tropisch bos.
Heel anders
Op kleinere schaal, dus binnen één bos, ligt het heel anders. 'Daar
kunnen droogte- en schaduwtolerantie juist samen op gaan', legt
Markesteijn uit. 'En dat is precies het tegenovergestelde van een
trade-off. Soorten die aangepast zijn om bij veel licht op te groeien,
komen alleen voor op plekken waar ook veel water is.' Dat is volgens
Markesteijn overigens bij nader inzien minder vreemd dan het lijkt. Om
snel te groeien, dus voor een hoge fotosynthese, zijn licht én water
nodig. | Roelof Kleis
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het
blad voor Wageningen UR (University & Research centre). Meer
informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR,
e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail:
resource@wur.nl.
Informatie over Lars Markesteijn
Abstract en proefschrift Lars Markesteijn
IBIF Bolivia