Pensioenfonds PNO Media
Bericht 4e kwartaal 2009
18 februari 2010
- 1 -
1. Hoofdpunten financiële positie
· de dekkingsgraad is in het vierde kwartaal gedaald en uitgekomen op 98,1%. Eind september stond deze nog op 100,9%.
· de daling van de dekkingsgraad wordt met name veroorzaakt door verzwaring van de sterftegrondslagen die in totaal 5 procentpunt heeft gekost.
· het goede rendement op de beleggingen kan de daling van de dekkingsgraad als gevolg van de hogere verplichtingen niet compenseren.
De dekkingsgraad kwam ultimo 2009 uit op 98,1%, een daling van ruim 2 procentpunten ten opzichte van de dekkingsgraad aan het eind van het 3e kwartaal. De technische voorziening is in 2009 ruim 5 % naar boven bijgesteld. Dit heeft ervoor gezorgd dat het positieve effect van het beleggingsrendement en de hogere rente op de dekkingsgraad voor een deel teniet is gedaan.
Aan de bijstelling van 5 % liggen twee oorzaken ten grondslag. De belangrijkste oorzaak hiervan is dat Nederlanders naar verwachting nog langer zullen leven dan tot op heden gedacht. Het Centraal Bureau voor de statistiek (CBS) heeft dit becijferd en een aanzienlijke aanpassing in haar prognoses verwerkt. Het gevolg is dat mensen naar verwachting langer van hun pensioen kunnen genieten. Dit betekent dat wij meer moeten reserveren om pensioenen vandaag en in de toekomst te kunnen uitkeren. De CBS prognose kwam onverwacht en is nog niet in de normale sterftetafels verwerkt. De Nederlandsche Bank (DNB) heeft recent laten weten dat de fondsen hier al in 2009 rekening mee moeten houden omdat de aanpassing groot is. Er is de laatste tijd in het nieuws veel aandacht voor geweest. Het geschatte effect voor PNO Media bedraagt 4%. Daarnaast hebben we de technische voorziening met circa 1 % verhoogd omdat uit onze eigen waarnemingen bleek dat deelnemers met een hoger verzekerd pensioen langer leven dan deelnemers met een lager verzekerd pensioen.
De verzwaring van de technische voorziening doet het positieve effect van het beleggingsrendement teniet. Het laatste kwartaal is deze 3,1% gestegen. Het zijn vooral de aandelen die aan het positieve rendement hebben bijgedragen.
In het vierde kwartaal is de rente marginaal gestegen, waardoor de verplichtingen op basis van de rente enigszins (0,28%) zijn gedaald.
4e kwartaal 2009 2009 Kapitaaldekkingsgraad op basis van marktrente (%) Aanvang periode 100,9 88,1
31 december 2009 98,1 98,1 Ontwikkeling veroorzaakt door (%):
Rendement beleggingen 3,1 17,9 Rendement aandelenderivaten 0,8 0,8 Rendement rentederivaten 0,0 -3,9 Rendement valutaderivaten -0,5 0,8 Rendement verplichtingen -5,2 -3,0 Rendement overige -1,0 -1,2 Fondsrendement -2,8 11,4
- 2 -
2. Rendement beleggingen
rendement benchmark rendement benchmark
4e kwartaal 2009 4e kwartaal 2009 2009 2009 Rendementen voor valuta-afdekking (%)
Aandelen 6,3 6,4 33,8 31,7 Vastrentende waarden 1,4 0,9 14,4 9,6 Alternatieven 1,1 1,5 -0,1 1,1 Rendement voor afdekking 3,1 3.0 17,9 15,1 Rendement na afdekking 2,5 n.v.t. 14,4 n.v.t.
In het vierde kwartaal hebben we een beleggingsrendement voor afdekking behaald van 3,1% en een rendement na afdekking van 2,5%. De afdekportefeuille bestaat uit een valutahedge op de belangrijkste buitenlandse valuta's en een rentehedge. Zowel de beleggingscategorieën aandelen, vastrentende waarden als alternatieve beleggingen droegen positief bij aan het rendement. In het vierde kwartaal behaalde de aandelenportefeuille een rendement van 6,3%. De categorie vastrentende waarden behaalde een rendement van 1,4% terwijl de categorie alternatieve beleggingen een rende- ment laat zien van 1,1%.
Over 2009 is het rendement van de beleggingen uitgekomen op 17,9% en het rendement na afdekking op 14,4%. De beleggingscategorieën aandelen en vastrentende waarden hebben in 2009 een aanzien- lijke performance behaald van respectievelijk 33,8% en 14,4%. De categorie alternatieve beleggingen liet in 2009 met -0,1% een licht negatieve performance zien.
yieldcurve Europese staatsleningen
4,5%
4,0%
3,5%
3,0%
2,5%
2,0%
1,5%
1,0%
0,5%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 20 30
31 december 2008 30 september 2009 31 december 2009
De Europese 30-jarige swaprente is gestegen met circa 17 basispunten. Deze lange rente is voor het fonds belangrijk voor het bepalen van de waarde van de pensioenverplichtingen. Door de gestegen rente zijn de verplichtingen licht gedaald.
- 3 -
De samenstelling van de beleggingsportefeuille per 31 december 2009 luidde als volgt (bedragen in miljoenen euro's):
marktwaarde % strategische
31-12-2009 31-12-2009 Samenstelling portefeuille
Aandelen 1.040 37,0 36,0 Vastrentende waarden 1.152 41,0 39,0 Alternatieven 617 22,0 25,0
2.809 100,0 100,0 Aandelenderivaten 0 Rentederivaten 65 Valutaderivaten -5 Totaal beleggingen 2.869
In het vierde kwartaal van 2009 heeft hebben we geen wijzigingen doorgevoerd in de strategische samenstelling van de beleggingsportefeuille naar categorieën.
In het vierde kwartaal is een manager geselecteerd voor het beheren van een microfinance fonds. Per januari 2010 zal daadwerkelijk in dit fonds worden geïnvesteerd.
IPE (Investment Pensions Europe) heeft PNO Media uitgeroepen tot beste Nederlandse pensioenfonds. De belangrijkste redenen hiervoor waren het risicomanagement en het innovatieve karakter van het verantwoord beleggingsbeleid. Verantwoord beleggen speelt bij PNO Media ook een belangrijke rol in moeilijke tijden. In het onderzoek van de VBDO (Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling) zijn we als derde geëindigd bij de `Benchmark Verantwoord Beleggen 2009'. In de benchmark wordt het verantwoord beleggingsbeleid van 51 pensioenfondsen en verzekeraars onderzocht.
3. Klanten
De aantallen werkgevers en deelnemers per regeling luidden als volgt:
31-12-2009 31-12-2008 Werkgevers 372 375 waarvan in pensioenregeling PNO 1: middelloon 60-65 172 186 PNO 2: middelloon 65 63 60 PNO 3: middelloon 65 risicoregeling 134 129 Minimum producentenregeling 3 0 Deelnemers 14.919 15.573 waarvan in pensioenregeling PNO 1: middelloon 60-65 10.967 11.359 PNO 2: middelloon 65 1.409 1.624 PNO 3: middelloon 65 risicoregeling 2.439 2.590 Minimum 104 0 Producentenpensioenregeling A Gewezen deelnemers met premievrije rechten 14.373 13.186 Ingegane pensioenen 6.610 6.300
- 4 -
Het aantal aangesloten werkgevers heeft zich als volgt ontwikkeld:
4e kwartaal 2009 2009 Beginstand 380 375 Aangesloten 4 29 Deelname beëindigd 12 32 Eindstand 372 372
Het aantal actieve deelnemers heeft zich als volgt ontwikkeld:
4e kwartaal 2009 2009 Beginstand 14.915 15.573 Toegetreden 212 1.658 Uitdiensttreding met premievrije rechten -173 -2.043 Beëindiging zonder aanspraken 4 -48 Pensionering -33 -205 Overlijden -6 -16 Eindstand 14.919 14.919
Het aantal gewezen deelnemers met premievrije rechten heeft zich als volgt ontwikkeld:
4e kwartaal 2009 2009 Beginstand 14.370 13.186 Herindiensttreding -30 -302 Uitdiensttreding 173 2.043 Inkomende waardeoverdracht 0 0 Afkoop en uitgaande waardeoverdracht -173 -674 Pensionering -23 -162 Overlijden -2 -26 Overig 58 308 Eindstand 14.373 14.373
De toename van `overig' bij deelnemers met premievrije rechten wordt veroorzaakt door de toeslagen die worden toegekend op de pensioenen voor ex-medewerkers van een collectieve waardeoverdracht die in 2008 heeft plaatsgevonden.
Het aantal deelnemers met een ingegaan pensioen heeft zich als volgt ontwikkeld:
4e kwartaal 2009 2009 Beginstand 6.573 6.300 Ingang ouderdomspensioen 56 367 Ingang overig pensioen 8 130 Overlijden en afloop -12 -182 Andere oorzaken -15 -5 Eindstand 6.610 6.610
- 5 -
4. Personeelsaantallen
Het personeelsbestand van de gehele PNO Media organisatie heeft zich in het vierde kwartaal van
2009 als volgt ontwikkeld, omgerekend naar voltijd functies (FTE's):
4e kwartaal 2009 2009 Beginstand 76,2 76,6 In dienst getreden 1,0 4,8 Uit dienst getreden 1,9 6,3 Contractaanpassingen 0,0 0,2 Eindstand 75,3 75,3
Gemeten in aantallen medewerkers is het personeelsbestand in het vierde kwartaal van 2009 gedaald van 83 naar 82 medewerkers.
5. Uitvoeringskosten PNO Media
Werkelijk (W) Begroting (B) Werkelijk Verschil t/m Q4 2009 2009 2008 W-B Personeelskosten 3.598 3.669 3.476 -71 Automatiseringskosten 469 514 355 -45 Huisvestingskosten 586 592 602 -6 Communicatiekosten 300 375 151 -75 Algemene kosten 1.368 1.388 1.149 -20 Subtotaal 6.321 6.538 5.733 -217 Project Ontzaffen 298 353 0 Inrichten bestuursbureau 0 86 0 Totale kosten pensioenuitvoering 6.619 6.977 5.733 -217
De oorspronkelijke begroting bedroeg 6.538 K. In 2009 heeft het bestuur ingestemd met een uitbrei- ding van 353 K voor het project Ontzaffen en 86 K voor het inrichten van een bestuursbureau en een Raad van Toezicht.
Uit het overzicht blijkt dat de reguliere uitgaven van de oorspronkelijke begroting 217 K lager uitval- len. Deze onderschrijding wordt met name veroorzaakt door lagere uitgaven voor personeel (71 K), automatiseringskosten (45K) en communicatiekosten (75K).
De personeelskosten zijn lager dan begroot doordat enkele vacatures gedurende 2009 niet direct opgevuld konden worden. Door lagere afschrijvingskosten en aanvullende besparingsmaatregelen zijn de automatiseringskosten lager uitgekomen dan de begroting. De communicatiekosten vallen lager uit dan de begroting doordat de kosten verbonden aan de update van de PNO Media-website geactiveerd zijn. Deze zullen via afschrijvingen de komende jaren ten laste van de uitvoeringskosten gebracht worden.
- 6 -
6. Projecten
Oprichting uitvoeringsorganisatie
Wijzigingen in de Pensioenwet staan samenwerking tussen PNO Ziektekosten en PNO Media in de huidige vorm niet langer toe. Volgens de Pensioenwet mag PNO Media namelijk alleen pensioen- producten voeren. Onze wens is om de mediasector een breder pakket aan diensten en producten te blijven aanbieden Om dit mogelijk te maken wordt naar verwachting vanaf 1 maart 2010 een aparte uitvoeringsorganisatie opgericht in de vorm van een coöperatie. Deze coöperatie verzorgt dan de uit- voering van de pensioenregelingen van PNO Media. Uitgangspunt voor de aangepaste werkvorm is dat (gewezen) deelnemers, pensioengerechtigden en werkgever er zo weinig mogelijk van merken.
Nieuwe website PNO Media
Op dit moment wordt de nieuwe website gebouwd. De website wordt in een nieuw jasje gestoken. Ook krijgt de website enkele nieuwe functionaliteiten. Hierbij ligt het accent op het zoveel mogelijk begrij- pelijk communiceren van informatie. In het vierde kwartaal is alle content voor de website geschreven. De website wordt nu uitgebreid getest. Met de nieuwe website wil het fonds ook het Keurmerk Drem- pelvrij behalen. Dit betekent dat de website toegankelijk moet zijn voor iedereen, inclusief mensen met een functiebeperking en senioren. In het eerste kwartaal van 2010 presenteren wij het resultaat.
Lay out aanpassing Mijn PNO
In het vierde kwartaal is een testversie gebouwd die op hoofdlijnen zo goed mogelijk aansluit op de `look and feel' en de navigatiestructuur van de nieuwe website van PNO Media. Deze layout is in het vierde kwartaal verder getest. De lay out aanpassingen van Mijn PNO zijn nu zo goed als afgerond. In het eerste kwartaal van 2010 presenteren wij het resultaat, tegelijk met de lancering van de nieuwe website.
- 7 -
7. Vergaderingen
In het vierde kwartaal van 2009 hebben de onderstaande vergaderingen plaatsgevonden:
datum Orgaan onderwerp
8 oktober 2009 bestuur en bespreken bevindingen visitatie 2009 visitatiecommissie
8 oktober 2009 bestuur vaststellen adviezen pensioen-, audit- en beleggingsadviescommissie, uitkomsten evaluatie strategisch beleggingsbeleid, diverse concept stukken inzake voorgenomen oprichting eigen uitvoeringsorganisatie, voorgenomen aanpassing klachten- en geschillenregeling, stopzetten bijdragen OSO en Spreekbuis, bespreken reactie DNB inzake herstelplan , actuele financiële positie, beleidscriteria en monitoringproces tegenpartijrisico en adviezen deelnemersraad
28 oktober 2009 auditcommissie adviseren over voorgenomen financiering oprichting eigen uitvoeringsorganisatie, bespreken voorgenomen begroting 2010 en uitkomsten benchmarkstudies
29 oktober 2009 dagelijks bestuur en directie bespreken actuele ontwikkelingen
12 november 2009 bestuur vaststellen adviezen auditcommissie en commissie evaluatie adviserend actuaris, voorgenomen toeslagverlening en premie
2010, handhaving kostenvoorziening en aanpassing ervaringsterftetabel, diverse concept stukken inzake voorgenomen oprichting eigen uitvoeringsorganisatie, werkplan
2010, bespreken CEM-benchmark en actuele financiële positie
12 november 2009 deelnemersraad bespreken financiële positie fonds, ontwikkelingen voorgenomen oprichting eigen uitvoeringsorganisatie, rapport visitatiecommissie en reactie bestuur
18 november 2009 beleggingsadviescommissie adviseren over kwartaalrapportage beleggingen, ontwikkeling financiële markten en beleggen in microfinanciering
18 november 2009 auditcommissie adviseren over kwartaalrapportages inzake uitvoering en voorgenomen begroting 2010
19 november 2009 dagelijks bestuur en directie bespreken actuele ontwikkelingen
3 december 2009 bestuur vaststellen adviezen audit- en beleggingsadviescommissie, voorgenomen begroting 2010, diverse concept stukken inzake voorgenomen oprichting eigen uitvoeringsorganisatie, aanpassing toetsingsmethodiek kostendekkende premie, voorgenomen statutenwijziging en voorgenomen pensioenreglementen 2010, bespreken benchmark financiële positie fonds en CEM-benchmark beleggingkosten
9 december 2009 dagelijks bestuur, presidium bespreken actuele ontwikkelingen deelnemersraad en directie
10 december 2009 deelnemersraad adviseren over toeslagverlening 2010, verantwoord beleggen, pensioenreglementen 2010, bespreken financiële positie fonds en voorgenomen oprichting eigen uitvoeringsorganisatie
10 december 2009 dagelijks bestuur en directie bespreken actuele ontwikkelingen
De volgende plenaire bestuursvergadering is gepland op 11 maart 2010.
- 8 -
8. Verklaring gehanteerde begrippen
benchmark
beleggingsindex waarmee het rendement van een beleggingsportefeuille wordt vergeleken
contant maken
berekenen van de huidige waarde van toekomstige geldstromen met een rente gebaseerd op de looptijd geldend voor elk bijbehorend toekomstig moment
FTK
Financieel Toetsingskader, samenhangend geheel van voorschriften dat DNB met ingang van 1 januari
2007 hanteert voor het toezicht op pensioenfondsen
fondsrendement
rendement van alle bezittingen en verplichtingen van het pensioenfonds
gewezen deelnemers
deelnemers die niet langer bij Pensioenfonds PNO Media pensioenrechten opbouwen
kans op onderdekking
kans dat binnen een korte termijn, meestal een jaar, de financiële positie onder de door de toezichthouder vastgestelde minimumgrens daalt
kapitaaldekkingsgraad
de financiële positie van een pensioenfonds kan worden weergegeven aan de hand van de kapitaaldekkingsgraad. Dat getal wordt berekend door de waarde van de beleggingen te delen door de waarde van de pensioenverplichtingen
kapitaaldekkingsgraad op basis van marktrente
onder het FTK dient de waarde van de pensioenverplichtingen te worden berekend door de pensioenuitkeringen contant te maken tegen de marktrente
kapitaalmarktrente
effectieve rente op tienjarige overheidsleningen
marktwaarde
waarde die bij overdracht tussen onafhankelijke partijen tot stand zou kunnen komen
private equity
beleggingen in aandelen in niet ter beurze genoteerde ondernemingen
rendement
het totaal van de directe beleggingsopbrengsten, de gerealiseerde waardemutaties en de ongerealiseerde waardemutaties gedeeld door het gemiddeld geïnvesteerd vermogen
renterisico
risico dat door een wijziging van de rente een waardevermindering optreedt
- 9 -
renteswap
overeenkomst om rentestromen in dezelfde valutasoort te ruilen zonder uitwisseling van de hoofdsommen
yieldcurve
de rentestand is afhankelijk van de looptijd waarvoor deze geldt; de lijn die rentestanden bij verschillende looptijden in een grafiek met elkaar verbindt wordt een yieldcurve genoemd
- 10 -