Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Brief aan de Tweede Kamer over evaluatie Jaarwisseling
2009-2010

17 februari 2010

Net als vorig jaar stuurt de minister, mede namens haar ambtgenoten
van Justitie en Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en
Milieubeheer, een evaluatie van de afgelopen jaarwisseling toekomen.
In deze brief, naast een algemeen beeld, een cijfermatig overzicht aan
van het verloop van de jaarwisseling. Daarnaast wordt ingegaan op de
gepleegde inzet en activiteiten voor en tijdens de jaarwisseling, de
cijfers in het kader van een veilige publieke taak, het toepassen van
(super)snelrecht en de (handhavings)inspanningen wat betreft
(illegaal) vuurwerk en de gevolgen van vuurwerk. Ten slotte volgt een
korte vooruitblik op de komende jaarwisseling.

Net als vorig jaar doe ik uw Kamer, mede namens mijn ambtgenoten van Justitie en Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, een evaluatie van de afgelopen jaarwisseling toekomen. In deze brief treft u, naast een algemeen beeld, een cijfermatig overzicht aan van het verloop van de jaarwisseling. Daarnaast wordt ingegaan op de gepleegde inzet en activiteiten voor en tijdens de jaarwisseling, de cijfers in het kader van een veilige publieke taak, het toepassen van (super)snelrecht en de (handhavings)inspanningen wat betreft (illegaal) vuurwerk en de gevolgen van vuurwerk. Ten slotte volgt een korte vooruitblik op de komende jaarwisseling.
1. Algemeen beeld
De afgelopen jaarwisseling is, mede dankzij de inzet van medewerkers van de politie, gemeente, ambulancediensten, brandweer en andere diensten, beheersbaar verlopen. Het aantal meldingen en incidenten is echter nog steeds onacceptabel. Dit geldt ook voor de grote politie-inzet van de afgelopen jaarwisseling. Het is niet acceptabel dat het gedrag van een minderheid een dergelijke omvangrijke politie-inzet bij een feestelijk evenement als Oud en Nieuw noodzakelijk maakt. Echter, een grote inzet is blijkbaar noodzakelijk om te zorgen dat Oud en Nieuw een festiviteit blijft.
1.1 Informatie KLPD
Uit de door het KLPD verzamelde informatie, die gebundeld is in een rapportage van de Dienst IPOL, komt het algemene sfeerbeeld naar voren dat de jaarwisseling iets rustiger is verlopen dan voorgaande jaren. Dit is mede te danken aan een goede voorbereiding in de politieregio's, extra inzet (waaronder van het KLPD en de KMar) en samenwerking met de ketenpartners (brandweer, ambulance en gemeenten). In paragraaf 2 zijn een cijfermatig overzicht, welke dit beeld illustreert, en een toelichting daarop opgenomen. Het aantal geregistreerde incidenten is ten opzichte van vorig jaar afgenomen. Echter, het aantal incidenten gericht tegen werknemers met een publieke taak is toegenomen. Dankzij de grote inzet van gemeenten, politie, brandweer en andere diensten is voorkomen dat de situatie uit de hand heeft kunnen lopen en is de jaarwisseling beheersbaar gebleven.
1.2 Gepleegde inzet en activiteiten
Hieronder volgen de belangrijkste activiteiten, initiatieven en acties die zijn ingezet ter voorbereiding op de jaarwisseling:
In september 2009 heb ik een brief met aandachtspunten voor de voorbereiding op de jaarwisseling aan alle betrokken partijen gezonden (korpsbeheerders, burgemeesters, korpschefs, koepelorganisaties, etc.). Deze aandachtspunten betroffen, de cruciale regierol van het lokaal bestuur voor het slagen van de multidisciplinaire aanpak van de jaarwisseling, het lik-op-stukbeleid tegen agressie en geweld, de inzet van (super)snelrecht tijdens de jaarwisseling en het belang van goede informatievoorziening richting BZK over het verloop van de jaarwisseling.
Net als in 2008 heeft BZK in 2009 gedurende het jaar een multidisciplinaire aanpak van de jaarwisseling door gemeenten en regio's gestimuleerd door informatievoorziening, workshops, etc. Gemeenten en regio's hebben deze aanpak goed overgenomen.
Net als in 2008 is er in de aanloop naar de afgelopen jaarwisseling een landelijke campagne tegen agressie en geweld gestart. De boodschap van de campagne was: "Grijp in bij agressie tijdens Oud en Nieuw. Meer veiligheid op straat. Heb je zelf in de hand". In de campagne werd een beroep gedaan op iedereen die getuige is van agressie en geweld tijdens de jaarwisseling. Ook werden tips aangedragen hoe men in zo'n situatie kan handelen. De boodschap van de campagne was breed, maar was duidelijk geplaatst binnen de context van veilige publieke taak en een veilige feestelijke jaarwisseling.
Ook is er weer een voorlichtingscampagne geweest om vuurwerkgebruikers en omstanders te waarschuwen over de gevaren van het afsteken van vuurwerk, alsmede een campagne om te stimuleren dat het vuurwerkafval snel wordt opgeruimd.
In navolging van de jaarwisseling 2008-2009 heeft het Korps landelijke politiediensten (KLPD) de regiokorpsen weer ondersteuning aangeboden tijdens de jaarwisseling 2009-2010. Deze ondersteuning sluit aan bij de expertises en specialismen van het KLPD. Een twintigtal korpsen heeft gebruik gemaakt van deze ondersteuning en hiertoe zijn 500 KLPD-ers ingezet.
Naast ondersteuning door het KLPD is er aan 6 regio's bijstand geleverd door Defensie. Deze bijstand was vrijwel geheel afkomstig van de Koninklijke Marechaussee. De inzet bestond naast een onbemand vliegtuigje voornamelijk uit ME en inzet voor Basis Politiezorg. De totale bijstand bedroeg 176 personen.
Om congestie voor de mobiele 112-beller tijdens de jaarwisseling te voorkomen, zijn er in 2009 zowel technische als organisatorische maatregelen (waaronder procesverbeteringen in de 112-keten) gerealiseerd. Deze hebben gezamenlijk geleid tot een optimale bereikbaarheid van het alarmnummer en de meldkamers. In de eerste uren van het nieuwe jaar werd ruim 99% van de noodoproepen binnen 10 seconden beantwoord. Ten opzichte van de voorgaande jaarwisseling werd geconstateerd dat het meldingaanbod voor de brandweer aanzienlijk minder was. Tussen 00:00 en 04:00 uur werden 4.647 (2009: 4.843) meldingen bij hulpdiensten aangeboden. Politie 45% (2009: 38%) Brandweer 33% (2009: 48%) Ambulance 22% (2009: 14%).
De operationeel beheerder van C2000 beschikt over drie mobiele opstelpunten (MOP's). Deze zijn tijdens de jaarwisseling ingezet op locaties waar mogelijk onvoldoende dekking was maar waar wel feestelijkheden waren gepland. Op grond van criteria van de DIPP lijst (prioriteitstelling

locaties met dekkingsproblemen) zijn de MOP's toebedeeld aan Rotterdam Zuidland/Spijkenisse, Tilburg Centrum en Haaglanden Pijnacker. Ook C2000 heeft naar behoren gefunctioneerd.
- Ook dit jaar zijn door politie, Openbaar Ministerie (OM) en de Rechtspraak in alle arrondissementen voorbereidingen getroffen voor de toepassing van snelrecht. In de vier grote arrondissementen zijn daarnaast voorbereidingen getroffen voor de toepassing van supersnelrecht. Het College van procureurs-generaal heeft alle arrondissementsparketten daartoe in oktober 2009 per brief geïnformeerd en verzocht de benodigde voorbereidingen te treffen en te komen tot goede afspraken in de regionale driehoek en met de Rechtspraak.
- Met betrekking tot vuurwerk heeft het ministerie van VROM toegezien op de kwaliteit van het aangeboden consumentenvuurwerk en het opsporen van illegaal vuurwerk (niet beperkt tot de periode van de jaarwisseling).

1.3 Ervaringen ambulancezorg
De ambulancezorg heeft geconstateerd dat de jaarwisseling 2009-2010 relatief rustig is verlopen, al was het wel een drukke nacht met vooral veel patiënten met vuurwerkgerelateerde gezondheidsklachten. Er heeft zich een beperkt aantal agressie-incidenten voorgedaan, welke evenals tijdens de jaarwisseling 2008-2009 met name verbaal geweld betrof.
1.4 Ervaringen brandweer en rampenbestrijding
Volgens de Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR) hebben zich op verschillende plekken ongeregeldheden voorgedaan. Van de 303 incidenten tegen werknemers met een publieke taak betrof het 21 keer geweld tegen brandweerpersoneel. In 5 gevallen werd de brandweer geconfronteerd met belediging, in 2 gevallen met bedreiging, en in 12 gevallen met openlijke geweldpleging. In 2 gevallen betrof het mishandeling. De NVBR pleit voor nader onderzoek om het beeld van brandweerincidenten helder te krijgen om de problemen die zich hebben voorgedaan bij de bron aan te pakken. Ze zullen hierover met veiligheidspartners en burgers in gesprek gaan. De NVBR benadrukt dat de jaarwisseling op veel plaatsen goed is verlopen door intensievere samenwerking tussen gemeentebesturen, politie, brandweer en burgers, dat ervaringen gedeeld moeten worden met elkaar en dat uit goede voorbeelden in de samenleving lering getrokken moet worden.
2. Cijfermatig beeld
Net als vorig jaar is er dit jaar door middel van een landelijk uniform format informatie verzameld door het KLPD, waardoor een goede vergelijking gemaakt kan worden met de jaarwisseling van 2008-2009. Met betrekking tot de in deze brief genoemde cijfers worden de volgende kanttekeningen worden geplaatst:
Het betreft hier een overzicht van de geregistreerde incidenten.
De cijfers zijn gebaseerd op de rapportage van de gegevens die door alle politieregio's zijn aangeleverd bij het KLPD, over de periode van donderdag 31-12-2009 00:00 uur tot zaterdag 02-01-2010 08:00 uur. Gebeurtenissen die vlak voor of vlak na deze periode hebben plaatsgevonden zijn niet opgenomen in dit overzicht.
In 2008-2009 was er sprake van een nulmeting. De cijfers van 2009-2010 kunnen daarmee vergeleken worden. De cijfers van de jaarwisseling 2007-2008 zijn niet vergelijkbaar, daar ze zijn ontleend aan een onderzoek van de Politie Academie waarbij een andere methodiek is gebruikt dan de afgelopen twee jaar.
Uit de gegevens van het KLPD is niet af te leiden in welke mate de jaarwisseling tot meer meldingen, incidenten en aanhoudingen heeft geleid ten opzichte van een ander evenement of een weekend.

2.1 Meldingen, incidenten, aanhoudingen
Tabel 1: Aantal jaarwisselinggerelateerde zaken 2009/2010 2008/2009 2007/2008
Aantal incidenten 4329 5412 *
Meldingen 15744 22325 22433
Aangiften 2873 2631 3613
Aanhoudingen 1525 1137 878