> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag
De Voorzitter van de Tweede Kamer Bezoekadres:
der Staten-Generaal Parnassusplein 5
2511 VX Den Haag
Postbus 20018 T 070 340 79 11
2500 EA DEN HAAG F 070 340 78 34
www.minvws.nl
Ons kenmerk
PG/OGZ-2985828
Bijlagen
Datum 17 februari 2010
32 123-XVI, nr. 67 -de motie-Koer Kaya over verlagen van de Uw brief
screeningsleeftijd voor borstkanker
Correspondentie uitsluitend
richten aan het retouradres
met vermelding van de datum
en het kenmerk van deze
Geachte voorzitter, brief.
Op 18 januari 2010 heeft uw Kamer een motie aangenomen over borstkanker.
U vraagt mij te "onderzoeken of de screeningsleeftijd voor borstkanker moet
worden verlaagd om de sterfte aan borstkanker verder te doen afnemen".
Daarnaast verzoekt u mij "met voorstellen te komen om doorverwijzing en
snelheid van handelen bij jonge vrouwen met borstkanker mogelijk te maken".
Borstkanker is een groot gezondheidsprobleem. Eén op de acht vrouwen krijgt ooit
in haar leven te maken met borstkanker en iedereen kent wel iemand in zijn of
haar omgeving die is getroffen door deze ziekte. Nederland kent al twintig jaar
een goed georganiseerd bevolkingsonderzoek en daar ben ik trots op. Het doel
van het bevolkingsonderzoek naar borstkanker is de verlaging van de
borstkankersterfte door borstkanker in een vroegtijdig stadium op te sporen,
voordat de vrouwen klachten hebben. Mede dankzij dit bevolkingsonderzoek is de
sterfte aan borstkanker in die tijd met zo'n 25% afgenomen.
Maar screening kent ook nadelen. Vroege opsporing leidt niet altijd tot
gezondheidswinst. Een vrouw kan jaren eerder patiënt worden, zonder dat dit leidt
tot betere overlevingskansen. Ook foute uitslagen zijn een groot nadeel. De
psychische en fysieke belasting door nader onderzoek is (achteraf) onnodig
geweest, wanneer de mammografie ten onrechte als verdacht is beoordeeld (fout-
positieve uitslag). Een screeningsonderzoek waarbij ten onrechte geen verdachte
afwijkingen zijn gevonden (fout-negatieve uitslag) kan vrouwen te veel
geruststellen, zodat ze bij klachten niet tijdig naar de huisarts gaan.
Bij elk bevolkingsonderzoek dat de overheid aanbiedt wordt goed gekeken naar de
balans tussen voor- en nadelen van screening. De leeftijdsgrenzen bij het
bevolkingsonderzoek naar borstkanker zijn op basis van advies van de
Gezondheidsraad vastgesteld, na wetenschappelijk onderzoek. Een reden dat het
bevolkingsonderzoek naar borstkanker pas bij vijftig jaar begint, is dat de ziekte
bij 75 procent van de vrouwen pas na die leeftijd voorkomt. Bovendien is de
screeningsmethode met mammografie minder geschikt voor jongere vrouwen. Dit
heeft ermee te maken dat de borsten bij jongere vrouwen (voor de menopauze)
meer klierweefsel bevatten, waardoor een tumor lastiger is op te sporen met dit
onderzoek. De nadelen van het bevolkingsonderzoek zouden voor deze
leeftijdsgroep groter zijn dan de te behalen gezondheidswinst. Pagina 1 van 2
Ons kenmerk
Vanuit de maatschappij is er een sterke roep om de leeftijdsgrenzen van het PG/OGZ-2985828
bevolkingsonderzoek te verruimen. Zo hebben al ruim 300.000 vrouwen de petitie
ondertekend om het bevolkingsonderzoek vanaf 30 jaar te laten plaatsvinden
(www.petities.nl/petitie/borstkankeronderzoek_vervroegen/ ). Hoewel ik begrip
heb voor de gevoelens van deze vrouwen, kan ik om bovenstaande redenen
vooralsnog niet aan hun wens tegemoet komen. Zowel KWF Kankerbestrijding als
de Borstkankervereniging Nederland heeft het standpunt kenbaar gemaakt dat
een dergelijke verlaging van de screeningsleeftijd niet zinvol is. Ook in het
buitenland wordt de grens van 50 jaar aangehouden, conform de aanbeveling van
de Raad van de Europese Unie van 2 december 2003. De Verenigde Staten
hebben recent de Nederlandse richtlijnen voor mammografiescreening
overgenomen.
Aan uw vraag om onderzoek te doen, kom ik graag tegemoet. Vanzelfsprekend
laat ik - via het Centrum voor Bevolkingsonderzoek (CvB) bij het RIVM - continu
onderzoek doen naar mogelijkheden voor verbetering van het
bevolkingsonderzoek naar borstkanker. De afronding van het project `DigiBob' dit
jaar biedt nieuwe mogelijkheden, omdat de borstfoto's niet meer analoog, maar
digitaal worden gemaakt en beoordeeld. Het CvB heeft het Landelijk
Referentiecentrum Bevolkingsonderzoek Borstkanker (LRCB) gevraagd naar de
mogelijkheden die de digitalisering van de mammografie biedt voor
leeftijdsverlaging. Dit advies op basis van literatuuronderzoek heb ik recent
ontvangen. Digitale mammografie zou bij vrouwen tussen de 45 en 50 jaar
mogelijk beter werken dan analoge. Of dit ook leidt tot minder sterfte aan
borstkanker is nog niet wetenschappelijk bewezen. Daarvoor is nader onderzoek
nodig. Ik zie de digitalisering als een mooie kans voor leeftijdsverlaging en ga in
overleg met het CvB en de Gezondheidsraad over het nut en de mogelijkheden
van een proefbevolkingsonderzoek.
U verzoekt de regering tevens met voorstellen te komen om doorverwijzing en
snelheid van handelen bij jonge vrouwen met borstkanker te verbeteren. Mijn
inzet is dat er voor vrouwen van alle leeftijden een zodanig zorgaanbod is
gerealiseerd dat de diagnostiek en behandeling snel en adequaat kunnen
plaatsvinden. Via het traject Zichtbare Zorg (www.zichtbarezorg.nl) bevorder ik
dat gegevens worden verzameld over de tijd die in een ziekenhuis verstrijkt
tussen het stellen van de diagnose (via pathologisch-anatomische (PA) analyse
van het tumorweefsel) en het tijdstip van de primaire ingreep. Patiënten kunnen
kennis gaan nemen van deze cijfers, en het stimuleert ziekenhuizen om zichzelf
met andere instellingen te vergelijken.
Ik hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
Hoogachtend,
de Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
Pagina 2 van 2
---- --
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport