Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
16 februari 2010
Moet de overheid ingrijpen bij stedelijke groei?
De 'compacte stad' met dichte bebouwing in de stad en veel groen tussen de steden is het gevolg van bewust overheidsbeleid. Wonen in de stad is door dit beleid echter onaantrekkelijker geworden. In zijn onderzoek constateert NWO-onderzoeker Jasper Dekkers dat beleidsmakers hun doelstellingen halen, maar weinig oog hebben voor de negatieve neveneffecten. Hij promoveert 19 februari aan de Vrije Universiteit.
Het Groene Hart- en Rijksbufferzonebeleid en het Compacte stadbeleid zijn effectief, zo laten beleidsevaluaties zien. Maar is een dergelijke inrichting van de Randstad wel optimaal vanuit welvaartseconomisch oogpunt bekeken? Is het niet verstandiger om een meer parkachtig landschap te ontwikkelen waarbij het rurale gebied verweven raakt met het stedelijk gebied en meer een recreatieve functie krijgt? Dit vraagt promovendus Jasper Dekkers zich af na zijn analyse van de relatie tussen marktprijzen op de grondmarkt, het ruimtegebruik en ruimtelijke beleid.
Huizenprijzen omlaag door verschillende ontwikkelingen
Een effect van het huidige ruimtelijk beleid is dichtere bebouwing. Dit gaat ten koste van het groen in de stad. Uit Dekkers' onderzoek blijkt dat huizen met groen in de buurt aantrekkelijker gevonden worden en men bereid is er meer voor te betalen. Er is echter geen eenduidige invloed op de prijzen van huizen met grotere open ruimten op afstand. Verder heeft geluidshinder altijd een negatief effect op huizenprijzen; vliegverkeer heeft bij de gehanteerde drempelwaarden de grootste invloed op de huizenprijzen, daarna treinverkeer en als laatste wegverkeer.
Verschil in grondprijzen
De strikte scheiding tussen landelijk en stedelijk gebied leidt tot een groot verschil in marktprijzen voor grond, wat speculatie in de hand werkt. Vanuit een economisch perspectief mag het gedrag van de speculanten te verdedigen zijn, vanuit een sociaal perspectief veroorzaken de grote winsten van private partijen vaak veel beroering. Speculatie zorgt voor stijgende grondprijzen. Het is de taak van de beleidsmakers en het publiek om een afweging te maken in de mate waarin de overheid moet ingrijpen in deze imperfecte grondmarkt, stelt Dekkers.
Agrarische pijler blijft achter
Dekkers concludeert dat de Midden-Delfland reconstructiewet, een unieke beleidsconstructie, inderdaad leidde tot het beschermen van de open ruimte en het ontwikkelen van de recreatieve functie. De derde doelstelling van het beleid in dit gebied - verbetering van de agrarische omstandigheden voor met name veeteelt - werd echter niet gehaald.
Dekkers' studie toont aan dat de combinatie van methoden en technieken uit de Geo-ICT en uit de ruimtelijke-econometrie in allerlei opzichten toegevoegde waarde biedt voor het beleids- en beslissingsondersteunende proces.
Het promotieonderzoek 'Externalities, land use planning and urban expansion ' werd uitgevoerd bij Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde van de Vrije Universiteit Amsterdam in het kader van het NWO-programma Gamma-Onderzoek Milieu, Omgeving, Natuur (GaMON).
Over NWO
NWO is dé nationale wetenschapsfinancier en heeft tot taak het wetenschappelijke onderzoek in Nederland te laten excelleren via nationale competitie. Jaarlijks geeft NWO ruim 700 miljoen euro uit aan subsidies voor toponderzoek en toponderzoekers, vernieuwende instrumenten en apparatuur, en aan instituten waar toponderzoek wordt bedreven. NWO financiert het onderzoek van ruim 5300 getalenteerde wetenschappers aan universiteiten en instellingen. Selectie door middel van peer review is in handen van onafhankelijke deskundigen. NWO bevordert de overdracht van kennis naar de maatschappij.