Persbericht
Universiteitsmuseum Groningen / nummer 1 / 9 februari 2010
Binnenste Buiten - De mens ontleed
Anatomische expositie in Universiteitsmuseum Groningen
12 februari 2010 tot 24 januari 2011
In het Universiteitsmuseum Groningen - museum voor mens, natuur en wetenschap - is vanaf 12 februari 2010 een anatomische tentoonstelling te zien. Centraal in deze tentoonstelling staan de mens en een aantal processen van het menselijk lichaam.
Met unieke preparaten en modellen worden onder meer de bloedsomloop, spijsvertering en het zenuwstelsel inzichtelijk gemaakt. De tentoonstelling verbeeldt een reis door de tijd: van Galenus in de tweede eeuw na Christus naar het anatomisch theater, oude preparaten en wasmodellen tot aan de moderne 'plastinaten', d.w.z. biologisch materiaal dat dankzij de nieuwste fixeertechnieken bewaard kan worden.
Anatomie in Groningen
De tentoonstelling omvat bijna honderd objecten uit het anatomisch wetenschappelijk erfgoed van de Groningse universiteit. In Groningen vond de eerste anatomische les plaats in 1615 op de plaats waar nu het ontvangstpaviljoen van het Universiteitsmuseum staat. Geleidelijk ontstond een wereldwijd unieke collectie, bijeengebracht door onder anderen de beroemde 18e eeuwse verzamelaars Petrus Camper en Pieter de Riemer.
Binnen de geneeskunde ontstonden halverwege de 19e eeuw verschillende richtingen. Meest in het oog springend daarbij was de anatomie van de zieke mens, de pathologische anatomie. Dit specialisme veroverde in sneltreinvaart een eigen plaats, met eigen hoogleraren, assistenten en werkruimten.
De consequenties waren voor de anatomische verzamelingen niet mis: vaak werden ze opgesplitst in diverse kleinere collecties, die op verschillende plaatsen werden gehuisvest. Voorwerpen die soms meer dan een eeuw tot dezelfde verzameling hadden behoord, raakten zo ver van elkaar verwijderd.
Door de intrede van microscopen veranderde ook de manier van kijken. Anatomen van de 20e eeuw zaten gebogen over preparaten die zich slechts met de microscoop lieten bestuderen. In lijn hiermee veranderden de inhoud en lesmethoden van het academisch onderwijs, en de oude objecten - die slechts kennis verschaften op het niveau van het blote oog - deden er nauwelijks nog toe.
Door de opheffing van onderzoekslijnen bleven de anatomische collecties uiteindelijk 'verweesd' achter. Objecten werden verwaarloosd, raakten in verval en werden soms weggegooid. De redding kwam rond 2000 uit historische hoek. Bestempeld als academisch erfgoed werden veel oude stukken opgeknapt en ondergebracht in de universiteitsmusea. Ongemerkt kregen ze hier ook een nieuwe functie. Waren ze ooit slechts verbonden met de identiteit van de mens, nu worden ze mede bepalend geacht voor de identiteit van een instelling.
Rijksuniversiteit Groningen
Rijksuniversiteit Groningen