NIOD
5.2.2010
In memoriam: Dick van Galen Last (1952-2010)
Op 2 februari overleed in zijn woning in Amsterdam NIOD-medewerker dr. Dick van Galen Last. Op 21 januari was hij cum laude gepromoveerd aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift De zwarte schande: het debat over de inzet van zwarte soldaten in Europa, 1914-1922.
Dick van Galen Last studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en was sinds 1977 werkzaam in de bibliotheek van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie. Hier werden hem de fijne kneepjes van het vak bijgebracht door de illustere bibliothecaris Eduard Groeneveld, die hij na diens pensionering in 1987 opvolgde. Sinds 1996 was Dick van Galen Last op het instituut werkzaam als vakreferent en onderzoeker. In die functies heeft hij een substantiële bijdrage geleverd aan de verdere uitbouw van de instituutsbibliotheek, die intussen is uitgegroeid tot een niet alleen in Nederland maar ook internationaal befaamde collectie.
Collega´s en bezoekers van het instituut hebben jarenlang hun voordeel gedaan met zijn grote kennis van de literatuur over de Tweede Wereldoorlog in Nederland en Nederlands-Indië. Zijn eruditie strekte zich ook uit over de internationale historiografie van de oorlog, zoals blijkt uit zijn instructieve literatuuroverzichten in de Jaarboeken van het instituut en uit zijn lucide boekbesprekingen in de jaren tachtig en negentig in de Volkskrant. Ook buiten Nederland maakte hij naam met bijdragen in internationale publicaties en als co-auteur van de studie Anne Frank and after. Dutch Holocaust literature in historical perspective (1996).
In de jaren tachtig ontstond zijn fascinatie voor zwarte soldaten die in de Eerste Wereldoorlog aan Franse zijde in Europa streden. Na het zien van een stomme film, waarin een zwarte soldaat door de sneeuw bij Verdun loopt in een desolaat en toegetakeld landschap, was zijn belangstelling gewekt. In een vraaggesprek met het Nederlands Dagblad zei hij: 'Die soldaat stond daar, gekleed in een enorme jas, de ene voet in een laars, de andere voet ontbloot. Ik vroeg me af, wat er in zo'n soldaat is omgegaan. Hij was uit de binnenlanden van Afrika gehaald en neergezet in Noord-Frankrijk in de kou.' Het onderwerp liet hem sindsdien niet meer los, hij verdiepte zich in de literatuur en reisde stad en land af om in archieven en bibliotheken te speuren naar documenten over het onderwerp. Zijn zoektocht culmineerde in een lijvige dissertatie, die nu zijn levenswerk blijkt te zijn.
Met het overlijden van Dick van Galen Last verliest het NIOD een toegewijde geleerde en een aimabele collega.