Stichting Natuur en Milieu
Klimaatbeleid gaat over omgaan met riscos en onzekerheden
4 februari 2010 - In de politiek en media woedt een hevige discussie
over fouten in het klimaatrapport van IPCC, het klimaatpanel van de
Verenigde Naties. Het is uitermate slordig dat die fouten in het
rapport terecht zijn gekomen, maar ze doen niets af aan de
belangrijkste conclusie dat de aarde opwarmt door de mens.
De ontkenners van klimaatverandering zien hun kans schoon om al het
klimaatonderzoek in diskrediet te brengen. Het debat zou volgens
Natuur en Milieu vooral moeten gaan over de vraag hoe we als
samenleving omgaan met de risicos en onzekerheden rond
klimaatverandering. De kans op ernstige klimaatrampen kan tegen
relatief lage kosten voorkomen worden.
Natuur en Milieu wil er geen misverstand over laten bestaan. Het is
slordig dat er fouten terecht gekomen zijn in het rapport van het
IPCC, dat had niet mogen gebeuren. Maar deze fouten doen niets af aan
de belangrijkste conclusie dat de aarde opwarmt en dat de mens daar
een grote rol in speelt.
Het is grote onzin dat klimaatsceptici het wetenschappelijk onderzoek
van vele duizenden klimaatwetenschappers bij de vuilnis willen zetten,
nu blijkt dat er een paar fouten gemaakt zijn. Als een wetenschapper
roept dat hij het medicijn tegen AIDS uitgevonden heeft en dat blijkt
later onjuist te zijn, dan gooien we wereldwijd ook niet al het
aidsonderzoek in de prullenbak. Zijn alle natuurkundigen
ongeloofwaardig als een Amerikaanse onderzoeker na een slecht
experiment beweert koude kernfusie ontdekt te hebben? Nee, het maakt
duidelijk dat wetenschap mensenwerk is en dat daarbij ook fouten
gemaakt worden. Juist de wetenschap beschikt over een groot
zelfreinigend vermogen, omdat publicaties in wetenschappelijke
tijdschriften altijd beoordeeld en gecontroleerd worden door andere
onafhankelijke wetenschappers. In beide voorbeelden corrigeerden
wetenschappers elkaar snel.
Het IPCC bestaat uit honderden wetenschappers en doet zelf geen
onderzoek. Het evalueert klimaatonderzoek en vat dit samen in
rapporten die iedere 5 tot 7 jaar uitkomen. Het IPCC stelt in haar
werkwijze hoge eisen aan objectiviteit en controle. Des te pijnlijker
is dat deze fouten niet op tijd recht gezet zijn en het is goed om te
kijken hoe dat heeft kunnen gebeuren.
Onzekerheden
Dat de uitstoot van broeikasgassen door de mens een belangrijke
oorzaak is van de opwarming van de aarde staat voor het overgrote deel
van de wetenschappers niet meer ter discussie. Wel discussiëren
wetenschappers over de vraag hoe snel de aarde zal opwarmen en hoe
natuurlijke processen reageren op de menselijke uitstoot. Zo kunnen
oceanen CO2 opnemen en daarmee de opwarming afremmen. En het
vrijkomen van broeikasgassen uit ontdooiende toendras in Siberië
versnelt juist de opwarming. Maar hoeveel CO2 kunnen die oceanen nog
opnemen? Hoe snel ontdooien de toendras en hoe veranderen de
weersystemen? Wetenschappers kunnen deze vragen nog niet met zekerheid
beantwoorden, hoe graag de samenleving dat ook wil. Wachten met
klimaatbeleid tot die zekerheid er wel is, is hoogst onverstandig.
Want dan kan het wel eens te laat zijn om de ramp af te wenden.
Omgaan met risicos
De kernvraag is hoe de politiek wil omgaan met de kans op grote
klimaatverandering, met mogelijk extreme gevolgen voor grote groepen
mensen in de wereld. Op andere vlakken maken we die afweging
dagelijks. Waarom verzeker je je wel tegen een hartoperatie maar niet
tegen diefstal van je fiets, terwijl de kans op een gejatte fiets veel
groter is? De meeste mensen kunnen de hoge kosten van een
hartoperatie niet betalen, maar een nieuwe fiets wel. En dus bescherm
je je tegen een ernstige risico dat je zelf niet meer kunt dragen. De
kosten voor deze bescherming je zorgverzekering- kun je wel betalen.
Ook in het verkeer maak je die afweging. Stel dat je met vier mensen
in de auto zit en in de mist op een spoorwegovergang afrijdt. Drie
mensen zien een rood knipperlicht, maar de vierde ziet niks en
adviseert vol gas door te rijden. Er is dus onzekerheid of er een
trein aankomt en geen consensus over wat er moet gebeuren. Wat doe je?
Hoewel de kans klein is dat er precies een trein passeert als jij de
rails kruist, rem je toch af. Met die paar seconden tijdverlies
voorkom je de kans op een dodelijke botsing.
Eenzelfde afweging van onzekerheden en kansen speelt bij
klimaatverandering. Er is een gerede kans dat de aarde opwarmt door
toedoen van de mens en dat de gevolgen zeer ingrijpend kunnen zijn. De
kans bestaat dat honderden miljoenen mensen kunnen straks getroffen
worden door rampen als overstromingen, droogtes en stormen. Ook al is
er nog onzekerheid over de mate van invloed van de mens en ernst van
de gevolgen, dat ontslaat de politiek niet van de plicht een afweging
te maken op basis van deze onzekerheden.
Als de kosten ter voorkoming van een risico laag zijn vergeleken met
de mogelijke gevolgen, dan is het verstandig die verzekering te nemen.
We kunnen de kans op ernstige klimaatverandering afwenden tegen
relatief lage kosten, zo hebben economen berekend. Zonder
klimaatbeleid stijgt het wereldwijde inkomen tot 2030 met 50 procent.
Met een goed klimaatbeleid bereiken we diezelfde welvaart een jaartje
later. Een klein offer, om een kans op een grote ramp te voorkomen.
Tegen die achtergrond is het verstandig om klimaatbeleid te voeren.
Publicatiedatum: 04-02-2010