Ingezonden persbericht
Bouwbarometer®: omzetten wederom gedaald
3 februari 2010
De omzetten in de bouwsector zijn voor het vierde kwartaal op rij gedaald. Bijna een kwart van de bedrijven noteert per saldo een lagere omzet in het laatste kwartaal van 2009 dan een jaar eerder. Ook voor het nieuwe jaar zijn de verwachtingen somber. Alle marktpartijen verwachten de eerste drie maanden van 2010 per saldo een omzetdaling ten opzichte van het jaar ervoor. Een aantal marktpartijen verwacht wel per saldo dat het nulpunt dichterbij komt. Dit blijkt uit de Bouwbarometer® van USP en BouwKennis.
Hoewel Nederland inmiddels officieel uit de recessie is, zal de bouwkolom voorlopig last blijven houden van een tegenvallende bouwproductie. Dit blijkt ook uit de Bouwbarometer®. In het vierde kwartaal van 2009 slinkt de omzet van veel partijen ten opzichte van een jaar eerder. Voor het begin van 2010 verwacht een meerderheid van de partijen bovendien per saldo dat de omzet daalt.
Installateurs minst negatief
De omzet van alle partijen in de bouwkolom daalt per saldo in het laatste kwartaal van 2009. Bij aannemers B&U en handelaren is deze daling per saldo het grootst. Installateurs (-11%) beperken de daling het sterkst.
Omzetverwachtingen bouwbreed laag
Voor de eerste drie maanden van 2010 verwachten alle marktpartijen per saldo een omzetdaling ten opzichte van het vorige jaar. De verwachtingen zijn bij diverse partijen wel een stuk positiever dan de waargenomen ontwikkelingen in het vierde kwartaal. Ook in de vorige Bouwbarometer® waren de verwachtingen relatief rooskleurig.
De ervaring leert echter dat verwachtingen vaak te hooggespannen zijn. Per saldo dacht slechts een op de tien bedrijven vorig kwartaal dat de omzet in het vierde kwartaal van 2009 zou dalen ten opzichte van een jaar eerder. Achteraf gezien blijkt dit per saldo voor 23% van de bedrijven te gelden.
Het optimisme kan echter ook betekenen dat bouwende partijen vorig kwartaal te vroeg op herstel rekenden, en dat dit tegenviel, maar dat ze de hoop hierop wederom uitspreken.
Architect goed gestemd
Afbouwers en aannemers B&U zijn het minst positief in hun verwachting voor het eerste kwartaal van 2010. Het is opvallend dat architecten relatief goede verwachtingen hebben (-4%), aangezien ook het begin van de pijplijn nog altijd zwaar gebukt gaat onder de recessie. Dit zou een eerste indicatie van herstel kunnen zijn.
Voor het vierde kwartaal hadden architecten per saldo echter precies dezelfde verwachting, die achteraf gezien veel te positief was. Ook hier geldt dat het herstel misschien langer duurt dan verwacht.
Hierbij moet ook opgemerkt worden dat het nog maar afwachten is binnen welke marktpartij de herstellende economie het eerst voor stijgende omzetten zorgt. Voor een groot aantal projecten geldt dat de productie na de ontwerpfase stokte. Wanneer deze projecten doorgang vinden zijn het vooral de bouwende partijen die hiervan profiteren en niet de architecten.
De gemiddelde bouwsom van de orderontvangsten van architecten in de woningbouw daalt in ieder geval al heel 2009 flink. Hierbij past wel de kanttekening dat er vergeleken wordt met het eerste kwartaal van 2009. Vanwege hun positie in de keten ondervonden architecten toen al sterk de negatieve gevolgen van de crisis.
De huidige en verwachte omzetontwikkeling (in %)
Saldo Q4 2009 tov Q4 2008
verwachting Q1 2010
Handel
-47
-17
Architecten
-38
-4
Aannemers B&U
-42
-25
Aannemers GWW
-19
-3
Installateurs
-11
-14
Afbouwers
-24
-24
Klusbedrijven
-17
-1
Bron: USP Marketing Consultancy/BouwKennis, december 2009
Vooruitblik
Het moment dat de bouwketen kan profiteren van de aantrekkende economie wordt sterk beïnvloed door het naijleffect en groot aantal indicatoren. Door de nog altijd gefaseerde opbouw van de keten verschilt het tevens per marktpartij wanneer de markt weer aantrekt. Natuurlijk is dit ook afhankelijk van de sector waarin de diverse marktpartijen actief zijn.
Nadat de eerste wolken van de kredietcrisis waren opgetrokken verwachtte BouwKennis dat de woningnieuwbouwproductie zich pas na 2011 zou herstellen. Een belangrijke indicator, de verkoop van nieuwbouwwoningen, laat echter een voorzichtig herstel zien. Dit herstel is zeer broos maar een versnelling zou er voor zorgen dat de woningnieuwbouwproductie in 2011 al iets oploopt.
Op basis van de toenemende doorstroming en het aanzwellende consumentenvertrouwen mag verwacht worden dat de koop van nieuwe woningen in het tweede kwartaal voorzichtig aantrekt. Als dit gebeurt zal vooral de ruwbouwsector de orderportefeuilles weer langzaam zien oplopen.
In de utiliteitsbouw verschilt het herstelmoment per gebouwtype, afhankelijk van de doorlooptijd. Ook hier zullen de komende twee jaar zeker uitdagend zijn. De GWW-sector zal redelijk stabiel blijven doordat hier de overheid vaak als opdrachtgever actief is, zeker nu met de stimuleringsmaatregelen die van kracht zijn. Maar ook hier vallen klappen doordat infrastructurele opdrachten teruglopen door uitgevallen B&U-projecten.
De relatief hoge vergunningverlening in de woningbouw van de afgelopen jaren heeft geleid tot een volle pijplijn. Dit kan aannemers B&U in potentie veel opdrachten leveren. Voorwaarde is een aantrekkende woningvraag. Een aantrekkende economie is hierbij een steun in de rug. Dat staat ons volgens het CPB in 2010 te gebeuren. Onzeker is echter hoe groot het effect is van de strengere voorwaarden van kredietverstrekkers op de woningverkopen.
Architecten kampen nu nog met gigantische dalingen in hun orderportefeuilles. Dit kan snel veranderen, zodra projectontwikkelaars weer een aantrekkende vraag signaleren en hierop inspelen met nieuwe bouwplannen.
BouwKennis Marketingmagazine
Een uitgebreidere versie van de Bouwbarometer® staat elk kwartaal in het BouwKennis Marketingmagazine. Hierin wordt ook aandacht besteed aan de concurrentiedruk en de orderportefeuille.
De laatste editie van het Marketingmagazine staat volledig in het teken van de bouwketen na de recessie en de strategische keuzes die daaruit voortvloeien. Het effect van de dalende bouwproductie en de kansen die de toekomst biedt, worden in kaart gebracht. Daarnaast staat dit nummer vol met onderzoeksinformatie, achtergrondartikelen, praktijkvoorbeelden en interviews met experts.
De Bouwbarometer®
De Bouwbarometer® is de stemmingsindicator binnen de bouwsector en wordt bepaald aan de hand van ruim 700 enquêtes, gelijk verdeeld over de zeven belangrijkste marktpartijen uit de bouw. Naast de actuele ontwikkelingen op verschillende bedrijfseconomische aspecten, wordt ook aandacht besteed aan de verwachtingen voor het volgende kwartaal.
De Bouwbarometer® is een initiatief van BouwKennis en USP Marketing Consultancy. Ieder kwartaal komen de omzet, orderportefeuille en concurrentiedruk aan de orde. Om een reëel beeld te krijgen, worden in de vraagstelling de actuele toestand en de verwachtingen gekoppeld aan de overeenkomstige kwartalen in het voorgaande jaar. Zo is er altijd een referentiepunt en wordt rekening gehouden met seizoensinvloeden waaraan de bouwproductie onderhevig is.
BouwKennisis uitgever van marktinformatie over de bouw-, vastgoed- en installatiesector. De producten van BouwKennis ondersteunen managers bij het bepalen en invullen van het beleid. Voor meer informatie over BouwKennis of om u in te schrijven voor onze digitale nieuwsbrief, kijk op
Ingezonden persbericht