Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Vernieuwingsimpuls: Veni, Vidi, Vici

Toekenningen Vici februari 2010

Hieronder volgt een lijst van gehonoreerde onderzoekers, hun geboortedatum en geboorteplaats en de naam van de universiteit of het instituut waar ze hun onderzoek willen uitvoeren. Let op, de onderzoekers hoeven pas na de toekenning definitief te kiezen voor een universiteit of instituut.

Zie ook het persbericht: '31 Nederlandse toponderzoekers slepen Vici in de wacht', 2 februari 2010

IJkvelden uit kwantumsnaren
Dr. G. (Gleb) Arutyunov (m) 29-04-1968 (Rusland), UU - Natuur- en Sterrenkunde
IJktheorieën beschrijven de krachten tussen elementaire deeltjes. In snaartheorie zijn de elementaire bouwstenen snaartjes in plaats van deeltjes. Het doel van dit onderzoek is te begrijpen hoe ijk- en snaartheorieën dezelfde fysische verschijnselen beschrijven en hoe dat inzicht kan helpen om onze kennis van de natuur op subatomaire afstanden te verdiepen.

Opvoedingsondersteuning op maat
Prof. dr. M.J. (Marian) Bakermans-Kranenburg (v) 19-06-1965, Alphen aan den Rijn, UL - Algemene en Gezinspedagogiek Sommige ouders en kinderen zijn door hun temperament of genetische bagage extra gevoelig voor stress. De onderzoekers testen of dit 'risico' maakt dat zij ook gevoeliger zijn voor positieve veranderingen in de omgeving. Dat helpt om opvoedingsondersteuning op maat te geven.

Onderzoekend luisteren
Prof. dr. K. (Karin) Bijsterveld (v) 12-10-1961, Achtkarspelen, UM - Maatschappijwetenschap en Techniek
Hoe luisteren ingenieurs, artsen en natuurwetenschappers naar machines, lichamen en
andere objecten van onderzoek? Welke nieuwe kennis heeft dat opgeleverd? En onder
welke omstandigheden is 'luisteren' in het recente verleden wel en niet als bron van
wetenschappelijke kennis geaccepteerd?

Licht op ziekte
Prof. J.F. (Johannes) de Boer (m) 02-06-1964, Amsterdam, VU - Natuur- en sterrenkunde
Ziekte leidt tot structurele veranderingen in weefsel. Dit onderzoek gebruikt optische echo om weefsel af te beelden in holle organen (long, darm, blaas) met behulp van kleine endoscopen, gecombineerd met fluorescentie om afwijkend weefsel op te laten lichten.

Stoere vaders en bange kinderen
Prof. dr. S.M. (Susan) Bögels (v) 25-11-1960, Amsterdam, UvA - Pedagogiek
Baby's worden bang geboren. De reacties van hun ouders in nieuwe situaties helpen kinderen hun angsten te nuanceren. We onderzoeken de relatieve rol van vaders hierin, gezien hun evolutionaire voorsprong in ervaring met extern gevaar.

Tijdig innoveren
Prof. dr. ir. B.J. (Bart) Bronnenberg (m) 25-04-1963, Sittard, UvT - Economie
Consumenten vormen vaak voorkeuren voor producten die als eerste op de markt verschijnen. Dit onderzoek bestudeert of en hoezeer zich dit economisch vertaalt in een voordeel, ook voor hun omgeving, dat bedrijven hebben indien ze vroeg in de markt stappen.

De dynamica van enkele moleculen binnenin de levende cel Prof. dr. N.H. (Nynke) Dekker (v) 02-04-1971, TUD - Moleculaire Biofysica
Met enkel-molecuultechieken kan de dynamica van biologische moleculen nauwkeurig worden bekeken. We gaan deze technieken uitbreiden zodat we individuele moleculen binnenin de levende cel zelf kunnen bekijken. Hiermee zullen we het kopieermechanisme van DNA beter kunnen begrijpen.

How to reach the optimum
Dr. M.E. (Mirjam) Dür (v) 28-01-1970, Wenen (Oostenrijk), RUG - Wiskunde en Informatica
If we want to do better, faster, or more efficient, we want to optimize our performance. But how can we identify the best of all available options? This research studies mathematical methods that help answer these questions.

Poortwachters strijden tegen hiv
Dr. T.B.H. (Teunis) Geijtenbeek (m) 25-04-1969, Scherpenzeel, AMC - CEMM
Bij een infectie moet hiv langs de poortwachters van ons immuunsysteem. Deze cellen beschermen tegen hiv en voorkomen verspreiding door het lichaam. Dit onderzoek zal de afweermechanismen ontrafelen om manieren te vinden om hiv-infecties en dus aids te voorkomen.

Op zoek naar de X-factor
Dr. J.H. (Joost) Gribnau (m) 24-03-1968, Erasmus MC Bij voortplanting en ontwikkeling in vrouwelijke cellen wordt één van beide X-chromosomen uitgeschakeld. Zo worden vrouwelijke (XX) en mannelijke (XY) cellen gelijk gemaakt. De onderzoekers gaan bepalen hoe cellen hun X-chromosomen tellen en X-inactivatie activeren. Ook worden patiënten onderzocht waarbij deze processen verstoord zijn.

Statistiek als je modellen niet kloppen
Prof. dr. P.D. (Peter) Grünwald (m) 13-04-1970, Geldrop, CWI - Informatica / UL - Wiskunde
Wetenschappers maken volop gebruik van praktisch zinvolle, maar duidelijk foute modellen. Niet-lineaire verbanden worden bijvoorbeeld als lineair gemodelleerd, of afhankelijke variabelen als onafhankelijk, zoals in DNA-sequentieanalyse. Bestaande statistische methoden gaan er echter van uit dat de modellen correct zijn. De onderzoekers ontwikkelen nieuwe methoden die daar niet van uitgaan. Hierdoor kunnen we meer doen met minder data.

Kunstmatige moleculen op nanoschaal
Prof. dr. J.L. (Jennifer) Herek (v) 11-10-1968, UT- MESA+ De natuur blijkt steeds weer met complexe structuren van moleculen geweldig efficiënte oplossingen te genereren voor allerlei toepassingen. De onderzoekers gaan artificiële moleculen bouwen die de eigenschappen van deze moleculaire complexen nadoen. Met gebruik van nanotechnologie en ultrasnelle lasers gaan ze proberen nieuwe toepassingen zoals efficiënte zonnecellen te ontwikkelen.

Hooking DNA up with other materials
Prof. dr. A. (Andreas) Herrmann (m) 14-10-1970, Ludwigshafen am Rhein (Duitsland), RUG - Zernike Institute for Advanced Materials DNA is well known as the carrier for genetic information. Its unique molecular structure in combination with synthetic molecules allows an interdisciplinary team to create diverse multifunctional nano-objects. These include ultrasensitive diagnostics and self-guided programmable drug carriers.

Cellulaire circuits
Prof. dr. F.C.P. (Frank) Holstege (m) 29-06-1966, Sittard, UMC Utrecht
- Fysiologische Chemie
Dit project gaat in kaart brengen welke regeleiwitten, welke genen aansturen. Duizend regeleiwitten zullen individueel uitgeschakeld worden om het effect hiervan te meten op alle genen. Het hiermee ontrafelen van regulatiecircuits zal op termijn bijdragen aan slimmer ontwerpen van geneesmiddelen.

Hoe wordt de informatiestroom in het werkende brein gereguleerd? Dr. O. (Ole) Jensen (m) 25-05-1968, Roskilde (Denemarken), RU - Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour Er zal worden onderzocht hoe hersenactiviteit, geproduceerd door oscillerende neuronen, de informatiestroom in de menselijke hersenen reguleert. Geavanceerde technieken zullen worden gebruikt om oscillaties in het brein te meten en te beïnvloeden, terwijl de proefpersoon verschillende taken uitvoert.

Nanotechnologie: de weg van lab naar productie
Dr. ir. W.M.M. (Erwin) Kessels (m) 12-04-1973, TU/e - Technische Natuurkunde
Nanotechnologie wordt gezien als dé grote belofte voor de toekomst. De onderzoeker zal nieuwe technieken en materialen ontwikkelen door fabricageprocessen op atomaire schaal te begrijpen en te beheersen. Dit dient de kloof tussen onderzoek in het lab en industriële productie van bijvoorbeeld nieuwe elektronica en zonnecellen te overbruggen.

Unlocking the chemistry of the heavens
Prof. dr. H.V.J. (Harold) Linnartz (m) 16-10-1965, Heerlen, UL - Sterrewacht
Tussen en rondom sterren vinden chemische reacties plaats die ronduit exotisch zijn. Ondanks de lage temperaturen, sterke stralingsvelden en lage dichtheden worden complexe moleculen gevormd. De onderzoeker gaat in het laboratorium processen nabootsen die de aanwezigheid van de waargenomen moleculen in de ruimte kunnen verklaren.

Astronomische sturing van het klimaat
Dr. L.J. (Lucas) Lourens (m) 14-06-1966, UU - Geowetenschappen Het klimaat verandert doordat de aardas schommelt en de aardbaan pulseert. Afhankelijk van de CO2-concentratie in de atmosfeer kunnen hierdoor ijstijden ontstaan of extreme broeikasrampen. Hoe dit precies werkt wordt onderzocht met behulp van diepzeesedimenten en klimaatmodellen.

Meten wat constant verandert
Dr. A. (Andre) Lucas (m) 30-09-1969, Poortugaal, VU - Financiering Het inschatten van economische risico's (zoals een financiële crisis) is een moeilijke zaak, zeker als de wereld continu verandert. De onderzoekers ontwikkelen nieuwe modellen om dergelijke veranderingsprocessen te meten. Ook bestuderen ze hoe dit ons begrip beïnvloedt van de oorzaken en potentiële omvang van economische risico's.

Het overbruggen van de kloof tussen korrelsystemen en continuümtheorie

Prof. dr. S. (Stefan) Luding (m) 16-08-1964, UT - Multiscale Mechanics Granulaire materialen of korrelsystemen komen veel voor in ons dagelijkse leven, van zand op het strand tot muesli in de keuken. Ze vormen 75% van alle ruwe materialen in de industrie. De korrels in die systemen beïnvloeden elkaar en bewegen gezamenlijk, wat tot ongewenste scheidingsverschijnselen leidt en soms tot fatale fenomenen als aardverschuivingen en lawines. Het begrijpen en voorspellen van hun gedrag vereist een koppeling van moderne deeltjesmodellen en computersimulaties met continuümtheorie die overal wordt gebruikt waar teveel deeltjes beschouwd moeten worden.

Methoden voor diagnostische test evaluaties
Prof. dr. K.G.M. (Carl) Moons (m) 08-03-1967, Nijmegen, UMC Utrecht, Klinische Epidemiologie
Effectieve behandeling begint met een juiste diagnose. Door technologische vooruitgang stijgt het aantal diagnostische testen bijna dagelijks. Voor evaluatie van geneesmiddelen bestaat een strikt methodologisch raamwerk. Zo'n raamwerk ontbreekt vooralsnog voor de evaluatie van nieuwe diagnostiek. De onderzoekers beogen deze methodologische richtlijnen te definiëren en toetsen.

Training van afweer tegen infecties
Dr. M.G. (Mihai) Netea (m) 25-12-1968, Cluj-Napoca (Roemenië), UMC St Radboud - Geneeskunde
Er zal worden onderzocht of het natuurlijke afweersysteem bij de mens kan worden getraind, zodat het effectiever kan optreden tegen infecties. Het is ook belangrijk te begrijpen hoe deze training werkt, zodat de kennis gebruikt kan worden om betere vaccins te maken.

Chromosoomverhuizing in schimmels
Dr. M. (Martijn) Rep (m) 15-08-1968, UvA - Fytopathologie Speciale chromosomen blijken ervoor te zorgen dat sommige schimmels ziekten bij planten veroorzaken. Die chromosomen kunnen worden overgedragen van de ene schimmel naar de andere. De onderzoekers gaan het mechanisme van chromosoom-overdracht ontrafelen en de oorsprong van de speciale chromosomen achterhalen

Taal leren en taal vergeten
Dr. M.S. (Monika) Schmid (v) 14-09-1967, RUG - Engelse Taal- en Letterkunde
Is het waar dat men na een bepaalde leeftijd vreemde talen minder goed kan leren? Dit onderzoek probeert hier achter te komen door het proces van het leren en het vergeten van een taal te vergelijken.

Buddhism and social justice: Doctrine, ideology and discrimination in tension
Prof. dr. J.A. (Jonathan) Silk (m) 12-08-1960, Los Angeles, California, UL - Indology
Buddhism has a reputation as a religion of equality and liberation. How can this be reconciled with Singhalese Buddhists making war on Tamils, the Burmese junta shooting down monks, or the Thai navy towing helpless refugees out to sea? Researchers will explore the dynamic tension between ideals and practices of social justice as negotiated in historically Buddhist societies.

De geheimen van botten, tanden en schelpen
Dr. N.A.J.M. (Nico) Sommerdijk (m) 14-06-1963, Hernen, TU/e - Laboratorium voor Materialen en Grensvlak Chemie Biomineralen zoals botten, tanden en schelpen hebben fascinerende mechanische eigenschappen. Om in het laboratorium materialen met vergelijkbare structuren en eigenschappen te maken proberen onderzoekers de vormingsmechanismen van deze biomineralen te doorgronden. Met polymeren imiteren ze de betrokken biomoleculen terwijl ze met geavanceerde elektronen microscopie de ontwikkeling van de mineraalstructuren volgen.

Ons andere genoom ontrafeld
Prof. J.N. (Hans) Spelbrink (m) 07-10-1967, Universiteit van Tampere, Finland/ UMC St Radboud - Instituut voor Genetische en Metabole aandoeningen
Mitochondrieën, de batterijen van onze cellen, maken energie. Een deel van de blauwdruk voor mitochondrieën bevindt zich op het mitochondrieel DNA, 'ons andere genoom'. Dit onderzoek beoogt te ontrafelen welke eiwitten betrokken zijn bij het onderhouden van het mitochondrieel DNA.

Licht en geluid voor medische diagnose
Dr. ir. W. (Wiendelt) Steenbergen (m) 29-04-1964, UT - Biomedical photonic imaging
Het plaatselijk meten van de hoeveelheid bloed of medicijnen in het lichaam kan leiden tot een betere diagnose en therapie van kanker. De onderzoekers gaan licht en geluid gebruiken om ruimtelijke afbeeldingen te maken van de concentraties van deze stoffen.

De meetkunde van de supersnaren
Dr. S.J.G. (Stefan) Vandoren (m) 21-12-1968, Bilzen (België), UU - Natuurkunde
Supersnaartheorie streeft naar een kwantummechanische beschrijving van de zwaartekracht, en een unificatie met de elementaire deeltjestheorie. De theorie vereist extra dimensies met een zeer ingewikkelde meetkundige structuur. Het doel van dit project is om deze meetkunde verder te ontwikkelen en toe te passen.

De rem op aderverkalking
Prof. dr. C. (Christian) Weber (m) 15-10-1967, München (Duitsland), UM
- CARIM
Aderverkalking wordt veroorzaakt door een ontstekingsreactie in slagaders, waardoor zweerachtige plekken in de vaatwand ontstaan. Het voortschrijden van deze ontstekingsreactie word door specifieke signaaleiwitten bestuurd, die uit bloedplaatjes afkomstig zijn. De onderzoekers bestuderen hoe deze signaaleiwitten te werk gaan en hoe ze, zonder schadelijke neveneffecten, tegengehouden kunnen worden.

De Logica van woorden
Dr. Y. (Yoad) Winter (m) 24-11-1966, Jeruzalem (Israël), UU - Departement Moderne Talen
We kunnen taal alleen goed begrijpen door een boeiend en ingewikkeld samenspel van logica en gezond verstand. In dit programma ga ik onderzoeken hoe onze alledaagse taalkennis de manier beïnvloedt waarop we woorden in redeneringen gebruiken. Om dat te doen zullen we computermodellen ontwikkelen voor de processen waarmee we taal begrijpen.
laatst gewijzigd op 2 februari 2010