Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Vernieuwingsimpuls: Veni, Vidi, Vici
Toekenningen Vici februari 2010
Hieronder volgt een lijst van gehonoreerde onderzoekers,
hun geboortedatum en geboorteplaats en de naam van de universiteit of
het instituut waar ze hun onderzoek willen uitvoeren. Let op, de
onderzoekers hoeven pas na de toekenning definitief te kiezen voor een
universiteit of instituut.
Zie ook het persbericht: '31 Nederlandse toponderzoekers slepen Vici
in de wacht', 2 februari 2010
IJkvelden uit kwantumsnaren
Dr. G. (Gleb) Arutyunov (m) 29-04-1968 (Rusland), UU - Natuur- en
Sterrenkunde
IJktheorieën beschrijven de krachten tussen elementaire deeltjes. In
snaartheorie zijn de elementaire bouwstenen snaartjes in plaats van
deeltjes. Het doel van dit onderzoek is te begrijpen hoe ijk- en
snaartheorieën dezelfde fysische verschijnselen beschrijven en hoe dat
inzicht kan helpen om onze kennis van de natuur op subatomaire
afstanden te verdiepen.
Opvoedingsondersteuning op maat
Prof. dr. M.J. (Marian) Bakermans-Kranenburg (v) 19-06-1965, Alphen
aan den Rijn, UL - Algemene en Gezinspedagogiek
Sommige ouders en kinderen zijn door hun temperament of genetische
bagage extra gevoelig voor stress. De onderzoekers testen of dit
'risico' maakt dat zij ook gevoeliger zijn voor positieve
veranderingen in de omgeving. Dat helpt om opvoedingsondersteuning op
maat te geven.
Onderzoekend luisteren
Prof. dr. K. (Karin) Bijsterveld (v) 12-10-1961, Achtkarspelen, UM -
Maatschappijwetenschap en Techniek
Hoe luisteren ingenieurs, artsen en natuurwetenschappers naar
machines, lichamen en
andere objecten van onderzoek? Welke nieuwe kennis heeft dat
opgeleverd? En onder
welke omstandigheden is 'luisteren' in het recente verleden wel en
niet als bron van
wetenschappelijke kennis geaccepteerd?
Licht op ziekte
Prof. J.F. (Johannes) de Boer (m) 02-06-1964, Amsterdam, VU - Natuur-
en sterrenkunde
Ziekte leidt tot structurele veranderingen in weefsel. Dit onderzoek
gebruikt optische echo om weefsel af te beelden in holle organen
(long, darm, blaas) met behulp van kleine endoscopen, gecombineerd met
fluorescentie om afwijkend weefsel op te laten lichten.
Stoere vaders en bange kinderen
Prof. dr. S.M. (Susan) Bögels (v) 25-11-1960, Amsterdam, UvA -
Pedagogiek
Baby's worden bang geboren. De reacties van hun ouders in nieuwe
situaties helpen kinderen hun angsten te nuanceren. We onderzoeken de
relatieve rol van vaders hierin, gezien hun evolutionaire voorsprong
in ervaring met extern gevaar.
Tijdig innoveren
Prof. dr. ir. B.J. (Bart) Bronnenberg (m) 25-04-1963, Sittard, UvT -
Economie
Consumenten vormen vaak voorkeuren voor producten die als eerste op de
markt verschijnen. Dit onderzoek bestudeert of en hoezeer zich dit
economisch vertaalt in een voordeel, ook voor hun omgeving, dat
bedrijven hebben indien ze vroeg in de markt stappen.
De dynamica van enkele moleculen binnenin de levende cel
Prof. dr. N.H. (Nynke) Dekker (v) 02-04-1971, TUD - Moleculaire
Biofysica
Met enkel-molecuultechieken kan de dynamica van biologische moleculen
nauwkeurig worden bekeken. We gaan deze technieken uitbreiden zodat we
individuele moleculen binnenin de levende cel zelf kunnen bekijken.
Hiermee zullen we het kopieermechanisme van DNA beter kunnen
begrijpen.
How to reach the optimum
Dr. M.E. (Mirjam) Dür (v) 28-01-1970, Wenen (Oostenrijk), RUG -
Wiskunde en Informatica
If we want to do better, faster, or more efficient, we want to
optimize our performance. But how can we identify the best of all
available options? This research studies mathematical methods that
help answer these questions.
Poortwachters strijden tegen hiv
Dr. T.B.H. (Teunis) Geijtenbeek (m) 25-04-1969, Scherpenzeel, AMC -
CEMM
Bij een infectie moet hiv langs de poortwachters van ons
immuunsysteem. Deze cellen beschermen tegen hiv en voorkomen
verspreiding door het lichaam. Dit onderzoek zal de afweermechanismen
ontrafelen om manieren te vinden om hiv-infecties en dus aids te
voorkomen.
Op zoek naar de X-factor
Dr. J.H. (Joost) Gribnau (m) 24-03-1968, Erasmus MC
Bij voortplanting en ontwikkeling in vrouwelijke cellen wordt één van
beide X-chromosomen uitgeschakeld. Zo worden vrouwelijke (XX) en
mannelijke (XY) cellen gelijk gemaakt. De onderzoekers gaan bepalen
hoe cellen hun X-chromosomen tellen en X-inactivatie activeren. Ook
worden patiënten onderzocht waarbij deze processen verstoord zijn.
Statistiek als je modellen niet kloppen
Prof. dr. P.D. (Peter) Grünwald (m) 13-04-1970, Geldrop, CWI -
Informatica / UL - Wiskunde
Wetenschappers maken volop gebruik van praktisch zinvolle, maar
duidelijk foute modellen. Niet-lineaire verbanden worden bijvoorbeeld
als lineair gemodelleerd, of afhankelijke variabelen als
onafhankelijk, zoals in DNA-sequentieanalyse. Bestaande statistische
methoden gaan er echter van uit dat de modellen correct zijn. De
onderzoekers ontwikkelen nieuwe methoden die daar niet van uitgaan.
Hierdoor kunnen we meer doen met minder data.
Kunstmatige moleculen op nanoschaal
Prof. dr. J.L. (Jennifer) Herek (v) 11-10-1968, UT- MESA+
De natuur blijkt steeds weer met complexe structuren van moleculen
geweldig efficiënte oplossingen te genereren voor allerlei
toepassingen. De onderzoekers gaan artificiële moleculen bouwen die de
eigenschappen van deze moleculaire complexen nadoen. Met gebruik van
nanotechnologie en ultrasnelle lasers gaan ze proberen nieuwe
toepassingen zoals efficiënte zonnecellen te ontwikkelen.
Hooking DNA up with other materials
Prof. dr. A. (Andreas) Herrmann (m) 14-10-1970, Ludwigshafen am Rhein
(Duitsland), RUG - Zernike Institute for Advanced Materials
DNA is well known as the carrier for genetic information. Its unique
molecular structure in combination with synthetic molecules allows an
interdisciplinary team to create diverse multifunctional nano-objects.
These include ultrasensitive diagnostics and self-guided programmable
drug carriers.
Cellulaire circuits
Prof. dr. F.C.P. (Frank) Holstege (m) 29-06-1966, Sittard, UMC Utrecht
- Fysiologische Chemie
Dit project gaat in kaart brengen welke regeleiwitten, welke genen
aansturen. Duizend regeleiwitten zullen individueel uitgeschakeld
worden om het effect hiervan te meten op alle genen. Het hiermee
ontrafelen van regulatiecircuits zal op termijn bijdragen aan slimmer
ontwerpen van geneesmiddelen.
Hoe wordt de informatiestroom in het werkende brein gereguleerd?
Dr. O. (Ole) Jensen (m) 25-05-1968, Roskilde (Denemarken), RU -
Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour
Er zal worden onderzocht hoe hersenactiviteit, geproduceerd door
oscillerende neuronen, de informatiestroom in de menselijke hersenen
reguleert. Geavanceerde technieken zullen worden gebruikt om
oscillaties in het brein te meten en te beïnvloeden, terwijl de
proefpersoon verschillende taken uitvoert.
Nanotechnologie: de weg van lab naar productie
Dr. ir. W.M.M. (Erwin) Kessels (m) 12-04-1973, TU/e - Technische
Natuurkunde
Nanotechnologie wordt gezien als dé grote belofte voor de toekomst. De
onderzoeker zal nieuwe technieken en materialen ontwikkelen door
fabricageprocessen op atomaire schaal te begrijpen en te beheersen.
Dit dient de kloof tussen onderzoek in het lab en industriële
productie van bijvoorbeeld nieuwe elektronica en zonnecellen te
overbruggen.
Unlocking the chemistry of the heavens
Prof. dr. H.V.J. (Harold) Linnartz (m) 16-10-1965, Heerlen, UL -
Sterrewacht
Tussen en rondom sterren vinden chemische reacties plaats die ronduit
exotisch zijn. Ondanks de lage temperaturen, sterke stralingsvelden en
lage dichtheden worden complexe moleculen gevormd. De onderzoeker gaat
in het laboratorium processen nabootsen die de aanwezigheid van de
waargenomen moleculen in de ruimte kunnen verklaren.
Astronomische sturing van het klimaat
Dr. L.J. (Lucas) Lourens (m) 14-06-1966, UU - Geowetenschappen
Het klimaat verandert doordat de aardas schommelt en de aardbaan
pulseert. Afhankelijk van de CO2-concentratie in de atmosfeer kunnen
hierdoor ijstijden ontstaan of extreme broeikasrampen. Hoe dit precies
werkt wordt onderzocht met behulp van diepzeesedimenten en
klimaatmodellen.
Meten wat constant verandert
Dr. A. (Andre) Lucas (m) 30-09-1969, Poortugaal, VU - Financiering
Het inschatten van economische risico's (zoals een financiële crisis)
is een moeilijke zaak, zeker als de wereld continu verandert. De
onderzoekers ontwikkelen nieuwe modellen om dergelijke
veranderingsprocessen te meten. Ook bestuderen ze hoe dit ons begrip
beïnvloedt van de oorzaken en potentiële omvang van economische
risico's.
Het overbruggen van de kloof tussen korrelsystemen en continuümtheorie
Prof. dr. S. (Stefan) Luding (m) 16-08-1964, UT - Multiscale Mechanics
Granulaire materialen of korrelsystemen komen veel voor in ons
dagelijkse leven, van zand op het strand tot muesli in de keuken. Ze
vormen 75% van alle ruwe materialen in de industrie. De korrels in die
systemen beïnvloeden elkaar en bewegen gezamenlijk, wat tot ongewenste
scheidingsverschijnselen leidt en soms tot fatale fenomenen als
aardverschuivingen en lawines. Het begrijpen en voorspellen van hun
gedrag vereist een koppeling van moderne deeltjesmodellen en
computersimulaties met continuümtheorie die overal wordt gebruikt waar
teveel deeltjes beschouwd moeten worden.
Methoden voor diagnostische test evaluaties
Prof. dr. K.G.M. (Carl) Moons (m) 08-03-1967, Nijmegen, UMC Utrecht,
Klinische Epidemiologie
Effectieve behandeling begint met een juiste diagnose. Door
technologische vooruitgang stijgt het aantal diagnostische testen
bijna dagelijks. Voor evaluatie van geneesmiddelen bestaat een strikt
methodologisch raamwerk. Zo'n raamwerk ontbreekt vooralsnog voor de
evaluatie van nieuwe diagnostiek. De onderzoekers beogen deze
methodologische richtlijnen te definiëren en toetsen.
Training van afweer tegen infecties
Dr. M.G. (Mihai) Netea (m) 25-12-1968, Cluj-Napoca (Roemenië), UMC St
Radboud - Geneeskunde
Er zal worden onderzocht of het natuurlijke afweersysteem bij de mens
kan worden getraind, zodat het effectiever kan optreden tegen
infecties. Het is ook belangrijk te begrijpen hoe deze training werkt,
zodat de kennis gebruikt kan worden om betere vaccins te maken.
Chromosoomverhuizing in schimmels
Dr. M. (Martijn) Rep (m) 15-08-1968, UvA - Fytopathologie
Speciale chromosomen blijken ervoor te zorgen dat sommige schimmels
ziekten bij planten veroorzaken. Die chromosomen kunnen worden
overgedragen van de ene schimmel naar de andere. De onderzoekers gaan
het mechanisme van chromosoom-overdracht ontrafelen en de oorsprong
van de speciale chromosomen achterhalen
Taal leren en taal vergeten
Dr. M.S. (Monika) Schmid (v) 14-09-1967, RUG - Engelse Taal- en
Letterkunde
Is het waar dat men na een bepaalde leeftijd vreemde talen minder goed
kan leren? Dit onderzoek probeert hier achter te komen door het proces
van het leren en het vergeten van een taal te vergelijken.
Buddhism and social justice: Doctrine, ideology and discrimination in
tension
Prof. dr. J.A. (Jonathan) Silk (m) 12-08-1960, Los Angeles,
California, UL - Indology
Buddhism has a reputation as a religion of equality and liberation.
How can this be reconciled with Singhalese Buddhists making war on
Tamils, the Burmese junta shooting down monks, or the Thai navy towing
helpless refugees out to sea? Researchers will explore the dynamic
tension between ideals and practices of social justice as negotiated
in historically Buddhist societies.
De geheimen van botten, tanden en schelpen
Dr. N.A.J.M. (Nico) Sommerdijk (m) 14-06-1963, Hernen, TU/e -
Laboratorium voor Materialen en Grensvlak Chemie
Biomineralen zoals botten, tanden en schelpen hebben fascinerende
mechanische eigenschappen. Om in het laboratorium materialen met
vergelijkbare structuren en eigenschappen te maken proberen
onderzoekers de vormingsmechanismen van deze biomineralen te
doorgronden. Met polymeren imiteren ze de betrokken biomoleculen
terwijl ze met geavanceerde elektronen microscopie de ontwikkeling van
de mineraalstructuren volgen.
Ons andere genoom ontrafeld
Prof. J.N. (Hans) Spelbrink (m) 07-10-1967, Universiteit van Tampere,
Finland/ UMC St Radboud - Instituut voor Genetische en Metabole
aandoeningen
Mitochondrieën, de batterijen van onze cellen, maken energie. Een deel
van de blauwdruk voor mitochondrieën bevindt zich op het
mitochondrieel DNA, 'ons andere genoom'. Dit onderzoek beoogt te
ontrafelen welke eiwitten betrokken zijn bij het onderhouden van het
mitochondrieel DNA.
Licht en geluid voor medische diagnose
Dr. ir. W. (Wiendelt) Steenbergen (m) 29-04-1964, UT - Biomedical
photonic imaging
Het plaatselijk meten van de hoeveelheid bloed of medicijnen in het
lichaam kan leiden tot een betere diagnose en therapie van kanker. De
onderzoekers gaan licht en geluid gebruiken om ruimtelijke
afbeeldingen te maken van de concentraties van deze stoffen.
De meetkunde van de supersnaren
Dr. S.J.G. (Stefan) Vandoren (m) 21-12-1968, Bilzen (België), UU -
Natuurkunde
Supersnaartheorie streeft naar een kwantummechanische beschrijving van
de zwaartekracht, en een unificatie met de elementaire
deeltjestheorie. De theorie vereist extra dimensies met een zeer
ingewikkelde meetkundige structuur. Het doel van dit project is om
deze meetkunde verder te ontwikkelen en toe te passen.
De rem op aderverkalking
Prof. dr. C. (Christian) Weber (m) 15-10-1967, München (Duitsland), UM
- CARIM
Aderverkalking wordt veroorzaakt door een ontstekingsreactie in
slagaders, waardoor zweerachtige plekken in de vaatwand ontstaan. Het
voortschrijden van deze ontstekingsreactie word door specifieke
signaaleiwitten bestuurd, die uit bloedplaatjes afkomstig zijn. De
onderzoekers bestuderen hoe deze signaaleiwitten te werk gaan en hoe
ze, zonder schadelijke neveneffecten, tegengehouden kunnen worden.
De Logica van woorden
Dr. Y. (Yoad) Winter (m) 24-11-1966, Jeruzalem (Israël), UU -
Departement Moderne Talen
We kunnen taal alleen goed begrijpen door een boeiend en ingewikkeld
samenspel van logica en gezond verstand. In dit programma ga ik
onderzoeken hoe onze alledaagse taalkennis de manier beïnvloedt waarop
we woorden in redeneringen gebruiken. Om dat te doen zullen we
computermodellen ontwikkelen voor de processen waarmee we taal
begrijpen.
laatst gewijzigd op 2 februari 2010