Partij van de Arbeid

Den Haag, 3 februari 2010

Bijdrage lid Depla (PvdA) aan Algemeen Overleg over financiële positie woningcorporaties

Gesproken woord geldt!

Voorzitter,
Corporaties zijn een onmisbare schakel in de volkshuisvesting. Ze zijn er voor de buurten en hun bewoners. De minister heeft een goede stap gezet in de noodzakelijke cultuurverandering van "korte termijn individueel winstbejag" naar "meer duurzaamheid in de corporatiesector". Bewoners en medewerkers moeten weer centraal staan. En corporaties die de sociale taak niet uit het oog hebben verloren verdienen het dat de aandacht niet meer gaat over wantoestanden maar over het vele goede werk dat ze doen! De PvdA-fractie heeft dan ook haast met het wetsvoorstel voor het nieuwe corporatiestelsel. We willen af van de situatie waarbij binnen de politiek uitsluitend wordt gesproken over 'gemiddelde prestaties'. Zodat corporaties die slecht presteren zich niet meer kunnen verschuilen achter deze gemiddelden en corporaties die bovengemiddeld presteren de waardering krijgen die ze verdienen.

Vandaag bespreken we de prestaties van de corporaties in 2008 en de financiële situatie van corporaties. Geen overbodige luxe. De crisis heeft immers ook de corporatiesector geraakt.

[Ik wil drie dingen aan de orde stellen.

* Een oordeel, positief , over de prestaties in 2008
* de financiële situatie de komende jaren

* de overschatting van veel economen aan de financiële bijdrage die corporaties kunnen leveren aan de sanering van de overheidsfinanciën.]

Voorzitter
Economen hebben in het kader van de heroverweging hun oog laten vallen op de reserves van de corporaties. Corporaties zouden de huurtoeslag moeten gaan betalen. Voorzitter, de PvdA vindt dat corporaties er in de eerste plaats zijn voor de betaalbaarheid van het wonen voor diegene die zich niet op de vrije markt kunnen redden en in de tweede plaats voor investeringen in leefbaarheid, krimp, verbreding, continuering van de wijkaanpak en betaalbaar bouwen. Als er dan eventueel nog wat overblijft kan dat gebruikt worden om een bijdrage te leveren aan de sanering van de overheidsfinanciën.

Veel economen overschatten de grootte van de reserves. Men gaat daarbij voorbij aan het gegeven dat huurders die niet tot de doelgroep van de huurtoeslag horen niet vanzelfsprekend mogelijkheden hebben zich te redden op de vrije markt. Met 25.000 euro bruto lukt dat immers bijna nergens in Nederland. Deze economen, en politici van VVD en D66, sluiten hun ogen hiervoor en zijn van mening dat de corporatiesector veel kleiner kan worden. Men meent dat met de winst uit de verkoop van woningen de huurtoeslag kan worden betaald.. De PvdA-fractie denkt dat corporaties inderdaad woningen kunnen verkopen. Hoeveel hangt sterk af van de regionale woningmarkt. In krimpgebieden kunnen corporaties weinig verdienen aan het verkopen van huurwoningen. Ze moeten eerder verlies nemen door woningen te slopen.

Het gevolg zou dan zijn dat huurders van deze corporatie geen huurtoeslag krijgen terwijl ze dat wel nodig hebben. Bovendien kan je ook in de rest van Nederland niet oneindig huurwoningen blijven verkopen. Dat is geen duurzaam verdienmodel en dus geen goede basis om de huurtoeslag structureel te financieren. Bovendien zie je aan UK en Duitsland dat je er dan andere problemen voor terugkrijgt. Die handen met geld kosten.

Een andere optie van deze economen en rechtse politici is het fors verhogen van de huurprijzen,. Daarmee zouden de inkomsten van corporaties worden verhoogd waarmee de huurtoeslag kan worden betaald..Ten eerste hebben dit soort politici en economen meestal nagelaten te becijferen wat mensen die op basis van het inkomen net niet in aamerking komen voor de huurtoeslag in dat geval kwijt zijn aan huur. Als je 33.000 euro bruto verdient, houdt je zo'n 1600 netto euro over. Dan is 500 euro, en zeker 700 euro huur, 30 tot 40% van je inkomen. Bovendien zijn er regionale woningmarkten waar, al zouden corporaties het mogen, de markt zo'n verhoging niet toelaat. Kan de minister aangeven of er al regio's zijn waar corporaties met leegstand te kampen hebben? Een bijkomend punt, zo zien we in het verslag van het CFV over de prestaties in 2008, dat steeds minder mensen een corporatiewoningen toegewezen krijgen die geen recht op huurtoeslag hebben of meer verdienen dan 33.000 euro. Hoe kunnen corporaties dan op langere termijn de huurtoeslag betalen? Bovendien maken hogere huren meer mensen afhankelijk van huurtoeslag en kwetsbaar voor bezuinigingen.

Voorzitter, corporaties moeten investeren en zorgdragen voor betaalbaar wonen. Ook in de toekomst. Bij de heroverweging heeft de PvdA geen taboes. Maar we moeten geen oplossingen kiezen waar we over 10 jaar spijt van krijgen. Een euro kun je maar een keer uitgeven. Graag een reactie van de minister.

Voorzitter
Dan de prestaties in 2008. Volgens de berekeningen van het Centraal Fonds is het resultaat beter dan in 2007 toen het 140 miljoen positief was. En is het balanstotaal toegenomen van ruim 101 miljard naar 106 miljard. Als er in 2008 al sprake zou zijn van verslechtering van de financiële positie dan is dat voor een groot deel te wijten aan de goede maatschappelijke prestaties van corporaties.:
1. 2008 was een topjaar qua bouwproductie. Het maatschappelijk vermogen werd ingezet.
2. het totaal aantal woningen voor ouderen en gehandicapten is verder gegroeid
3. er is meer uitgegeven aan leefbaarheid van buurten en het onderhoud van woningen (inclusief energiebesparing)

Maar er is ook reden tot zorg:

Ten eerste
Er zijn corporaties op projectontwikkelpad gegaan. De opbrengsten daarvan zouden ten goede komen aan de volkshuisvesting. Uit de cijfers blijkt echter dat niet iedereen een succesvolle Robin Hood is. Sterker nog: er zijn forse verliezen geleden, met name op verbindingen. Ik begrijp dat corporaties wakker zijn geworden en meer aan het nadenken zijn over risicobeheersing. Geen overbodige luxe.

Een tweede punt van zorg zijn de veel te hard stijgende netto bedrijfslasten. Fors meer dan inflatie. Hetzelfde geldt voor de directiesalarissen. De situatie verslechtert maar de salarissen blijven fors stijgen, alhoewel ik moet eerlijk zijn geen 14% maar nog maar 7%. Het is goed dat de minister corporaties waarvan de bedrijfslasten ruim boven het landelijk gemiddelde uitgroeien aanspreekt en tot acties dwingt. Wat is de reactie van corporaties op uw brieven?.

De onrendabele toppen blijven toenemen. De druk om de huren te verhogen om zo de onrendabele toppen te verlagen is het paard achter de wagen spannen. We willen immers de woningen betaalbaar houden. Daarom is het van groot belang dat de minister samen met de sector een programma ontwikkelt ter verbetering van de prijs/kwaliteitverhouding van nieuwbouw . Wanneer kunnen we daarvan de eerste resultaten verwachten?

De rente staat op historisch laag niveau. De corporatiesector is kapitaalsintensief. En de verwachting is (WSW) dat de rente gaat stijgen. Wat betekent dat voor de financiële toekomst van de sector? En moeten we dan niet kritisch zijn op waar kapitaal voor wordt ingezet?

Dit alles overziend is het goed als:

1. de sector er alles aan gaat doen het risicobeheer beter op orde te krijgen
2. de beheerslasten in de klauwen te krijgen zodat deze omlaag gaan.
3. de sector eindelijk het alternatief voor de vogelaarheffing gaat uitwerken
4. de sector de vele verbindingen gaat heroverwegen en de sociale taak centraal te stellen
5. de minister bij de heroverweging een toetspunt maakt of de voorstellen het de corporatiebranche mogelijk maakt om duurzaam haar maatschappelijke taak te blijven vervullen.

Daarmee blijft centraal staan waar het om begonnen is: de bewoners en hun buurt.




Partij van de Arbeid