150 jaar Max Havelaar. Aanklacht van Multatuli nog steeds actueel.
07/01/2010 17:24
Bijzondere Collecties van de Bibliotheek
van de Universiteit van Amsterdam
Persbericht, 7 januari 2010
AANKLACHT VAN MULTATULI NOG STEEDS ACTUEEL
Tentoonstelling over 150 jaar Max Havelaar bij de Bijzondere Collecties van de UvA van 3 februari t/m 16 mei 2010
150 jaar Max Havelaar
Het is 150 jaar geleden dat Multatuli zijn beroemde boek Max Havelaar schreef: een werk van uitzonderlijke literaire kwaliteit, dat bovendien een enorme maatschappelijke en politieke impact heeft gehad. Het is dan ook opgenomen in de Canon van de Nederlandse Geschiedenis. De uitgave van dit belangrijke boek wordt herdacht met de tentoonstelling Het is geen roman, 't is een aanklacht! 150 jaar Max Havelaar. Deze tentoonstelling is te zien bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam, de plek waar de handschriften van Multatuli worden bewaard.
Multatuli en Nederlands-Indië
Op 15 mei 1860 verscheen bij uitgeverij De Ruyter in Amsterdam het boek dat de Nederlandse geschiedenis een andere wending zou geven: Max Havelaar of de koffijveilingen van de Nederlandsche Handelmaatschappij. Multatuli, pseudoniem van Eduard Douwes Dekker (1820-1887), wilde met het boek de misstanden aan de kaak stellen die hij had meegemaakt toen hij van 1838 tot 1856 als ambtenaar diende in Nederlands-Indië.
De tentoonstelling
In de tentoonstelling wordt het politieke, maatschappelijke en literaire belang van Max Havelaar in beeld gebracht. Centraal staat de aanklacht tegen onderdrukking, een boodschap die nog steeds actueel is. Natuurlijk is ook het originele handschrift van het boek te bezichtigen. De tentoonstelling is gemaakt door de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam in samenwerking met het Multatuli Genootschap.
Actueel thema
Over Max Havelaar en Multatuli wordt nog steeds veel geschreven en gesproken. De aanklacht tegen onderdrukking en strijd voor rechtvaardige en eerlijke handel (fair trade) is een boodschap die nog altijd actueel is. Het internationale keurmerk voor fair trade-producten heet in een aantal Europese landen dan ook Max Havelaar. Ook hiervoor aandacht in de tentoonstelling.
Koloniale politiek
Multatuli hekelde in zijn boek de koopman en de dominee, klaagde het koloniale wanbestuur aan en rechtvaardigde de ambtenaar die wel voor de verdrukten opkwam. Na het verschijnen van Max Havelaar kon men niet meer ontkennen dat er in de kolonie veel mis was. Het boek had een sturende werking, zowel voor het ambtelijke apparaat in Nederlands-Indië als voor de koloniale politiek, en veranderde definitief het denken over het kolonialisme in Nederland.
Boodschap verpakt als roman
De uitzonderlijke literaire kwaliteit van Max Havelaar is altijd geroemd. Met recht geldt Multatuli als een van de belangrijkste schrijvers uit onze literatuur. Maar het was hem niet te doen om de kunst, hij wilde vooral de publieke opinie beïnvloeden. Hoewel hij zijn boodschap verpakte als roman, was het een vlijmscherpe politieke satire.
Hertaling
Bij de opening van de tentoonstelling op 2 februari wordt een nieuwe (hertaalde en bewerkte) editie van Max Havelaar gepresenteerd die is gemaakt door NRC-redacteur Gijsbert van Es.
Het is geen roman, 't is een aanklacht! 150 jaar Max Havelaar
Tentoonstelling van 3 februari t/m 16 mei 2010 bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam
Oude Turfmarkt 129 (Rokin), Amsterdam
Open di-vrij 10-17 uur, za-zo 13-17 uur
www.bijzonderecollecties.uva.nl
Rond 150 jaar Max Havelaar worden diverse activiteiten georganiseerd, onder meer in samenwerking met het Multatuli Genootschap, het Nederlands Filmmuseum en SPUI25. Als speciaal project is door de Bijzondere Collecties de Max Havelaar Academie opgericht: een platform voor onderzoek en wetenschap waar vijf studenten interdisciplinair op zoek gaan naar de actuele betekenis van Max Havelaar (www.maxhavelaaracademie.nl).
Hieruit zullen lezingen, presentaties en publieksactiviteiten voortkomen.
http://www.bijzonderecollecties.uva.nl
Noot voor de redactie:
Noot voor de redactie,
Universiteit van Amsterdam