Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Datum 29 januari 2010
Betreft Aanbieding antwoorden op Kamervragen V009Z25420 t/m V009Z25432
Geachte Voorzitter,
Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen, mede namens de ministers van
Algemene Zaken (AZ), Wonen, Wijken en Integratie (WWI), Buitenlandse Zaken
(BUZA), Ontwikkelingssamenwerking (OS), Defensie (DEF), Economische Zaken
(EZ), Financiën (FIN), Jeugd en Gezin (J&G), Justitie (JUS), Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap (OCW), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW),
Verkeer en Waterstaat (VenW) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), op
de vragen van Kamerlid Thieme aangaande vegetarische diners.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Pagina 1 van 6
1 Directie Voedsel, Dier en
Consument
Kent u het bericht `Officiële diners van ministerie van VROM voortaan Cluster Voedsel en Consument
vegetarisch'?1
Datum
Ja. 29 januari 2010
2 VDC 10.220
Deelt u de mening dat plantaardige voeding beter is voor het klimaat, de
wereldvoedselverdeling, het wereldbosareaal, het sparen van zoetwatervoorraden,
een evenwichtiger mineralenbalans en een regionalisering van de
voedselproductie? Zo nee, waarom niet?
Het kabinet is van mening dat we toe moeten naar een consumptie van voedsel
dat duurzamer is geproduceerd. Het kabinet ziet dat in het licht van het feit dat
wereldwijd in 2050 zo'n 9 miljard mensen duurzaam zullen moeten worden
gevoed. Om deze doelstelling te halen, heeft het kabinet in de beleidsagenda
Duurzame Voedselsystemen (TK 31 532, nr. 17) al aangegeven dat daarom naar
verwachting een verschuiving nodig is in de consumptie van dierlijke eiwitten naar
duurzamer geproduceerde dierlijke en plantaardige eiwitten.
3
Bent u bereid in het licht van het eerder ingenomen kabinetsstandpunt, dat vlees
het meest vervuilende onderdeel is van ons voedselpakket2, een voorbeeld te
stellen door de catering op uw ministerie een meer plantaardig karakter te geven?
Zo nee, waarom niet?
De overheid wil concrete stappen zetten naar een duurzamere samenleving en
geeft zelf het goede voorbeeld. Jaarlijks besteden overheidsorganisaties bijna
58 miljard aan inkopen en diensten. Door als overheid duurzaam in te kopen,
krijgt de markt voor duurzame producten een stevige impuls. Specifiek voor de
catering zijn er rijksbreed criteria afgesproken om te komen tot verduurzaming.
De afspraak is dat vanaf 2010 tenminste 40% van het assortiment, uitgedrukt in
een percentage van het inkoopvolume van het betreffende jaar, aantoonbaar uit
biologische producten bestaat. Daarnaast wordt ook extra waarde toegekend aan
niet-biologische producten die één of meer andere duurzaamheidskenmerken
hebben. Wat betreft verduurzaming van de catering streeft het kabinet naar een
breed en evenwichtig aanbod van duurzame producten.
De suggestie om aan de departementsambtenaren helemaal geen vlees meer aan
te bieden, gaat het kabinet te ver. Zij zijn vrije burgers die zeer wel in staat zijn
om kennis te nemen van het debat over de duurzaamheidsgevolgen van hun
voedselpatroon en in het licht daarvan hun positie in te nemen. De verhouding
van de rijksoverheid en zijn ambtenaren is niet van dien aard dat dwingende
voorschriften met betrekking tot voeding daarin passen.
1 Agriholland.nl, 14 december 2009
2 Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2004-2005, nr. 122
Pagina 2 van 6
4 Directie Voedsel, Dier en
Consument
Deelt u de mening dat juist op het gebied van landbouw grote resultaten geboekt Cluster Voedsel en Consument
kunnen worden bij de eiwittransitie naar een meer op plantaardige eiwitten
gebaseerde economie en dat een voorbeeldfunctie van uw departement daar een
Datum
logische consequentie van zou kunnen zijn? 29 januari 2010
In het antwoord op vraag 2 is al aangegeven dat naar verwachting een VDC 10.220
verschuiving in consumptie nodig is. Als het consumptiepatroon verandert, is het
uiteraard ook nodig dat het aanbod mee verandert. Het kabinet streeft naar een
innovatieve en verduurzamende landbouw en naar een vergroting van het aanbod
in duurzaam geproduceerd voedsel. De landbouw heeft het potentieel om bij te
dragen aan de oplossing van problemen zoals voedsel-, water en energieschaarste
in combinatie met het vraagstuk van de klimaatverandering. Het beleid is erop
gericht dat potentieel ook te benutten. Verder verwijs ik naar het antwoord op
vraag 3.
5
Bent u bereid officiële diners op uw ministerie voortaan op vegetarische basis te
laten plaatsvinden, waarop slechts uitzonderingen gemaakt worden op verzoek
van individuele gasten met speciale dieetwensen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op
welke termijn en wijze?
Het kabinet is van mening dat het bij officiële diners goed gebruik is om de
culinaire rijkdom van Nederland te presenteren passend bij de gastvrijheid van
ons land. Bij de concrete invulling daarvan wordt rekening gehouden met de
voorkeuren van de (veelal) buitenlandse gasten en van de minister zelf.
6
Bent u bereid in het restaurant van uw ministerie plantaardig voedsel de norm te
laten zijn en dierlijke eiwitten de uitzondering? Zo nee, waarom niet en bent u in
dat geval bereid tenminste één vleesloze dag per week in te voeren? Zo ja, op
welke termijn en wijze?
Nee, in aanvulling op het antwoord bij vraag 3, stelt het kabinet zich op het
standpunt dat de consument, in dit geval de ambtenaar op het ministerie, de
gelegenheid moet hebben om een keuze te maken voor meer duurzame
producten. Een breed en evenwichtig aanbod van duurzame dierlijke en
plantaardige producten en een goede voorlichting hierover draagt hieraan bij. De
introductie van één verplichte vleesloze dag past daar niet in.
7
Bent u bereid bij uw beleid een zwaarder accent te leggen op de transitie naar een
landbouweconomie die meer inzet op plantaardige eiwitten en minder op dierlijke
eiwitten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?
Zie het antwoord op vraag 2 en 4.
Pagina 3 van 6
Aanvullend zijn onderstaande vragen aan de volgende departementen: Directie Voedsel, Dier en
Consument
Cluster Voedsel en Consument
Algemene Zaken
4
Datum
Deelt u de mening dat juist uw ministerie een voorbeeldfunctie heeft ten aanzien 29 januari 2010
de door het kabinet noodzakelijk geachte verduurzaming van de economie? Onze referentie
VDC 10.220
Zoals uiteengezet in het antwoord op vraag 3 en 6 nemen het kabinet en de
rijksoverheid als geheel hun verantwoordelijkheid wat betreft de inkoop van
duurzaam geproduceerde voedingswaren en het bieden van de mogelijkheid aan
ambtenaren om desgewenst een keuze te maken voor biologische en/of
vegetarische producten.
Buitenlandse Zaken/OntwikkelingSamenwerking
4
Deelt u de mening dat juist op het gebied van buitenlandse zaken Nederland
gidsland kan zijn in de wereldwijde noodzaak tot plantaardige eiwittransitie dat
een voorbeeldfunctie van uw ministerie daar een logische consequentie van zou
kunnen zijn?
Nederland wil een belangrijke voortrekkersrol vervullen om te komen tot
consumptie van duurzaam geproduceerde eiwitten. `Duurzame eiwitketens' vormt
een van de prioriteiten van het huidige kabinet, waarbij ook nadrukkelijk naar de
internationale en ontwikkelingsdimensie wordt gekeken (bijvoorbeeld via het
Initiatief Duurzame Handel).
Wat betreft de officiële diners op het ministerie staat het kabinet op het standpunt
dat keuze daaromtrent dusdanig verbonden zijn met de individuele
bewindspersoon, dat elke bewindspersoon zelf de keuze kan maken hoe deze
diners worden aangeboden. Zie verder het antwoord op 5.
Defensie
4
Deelt u de mening dat juist op het gebied van het voorkomen van conflicten als
gevolg van voedselschaarste, zoetwaterschaarste, zoals ook gesignaleerd door
generaal BD Van Kappen, grote resultaten geboekt kunnen worden bij de
eiwittransitie naar een meer op plantaardige eiwitten gebaseerde economie en dat
een voorbeeldfunctie van uw ministerie daar een logische consequentie van zou
kunnen zijn?
Schaarste kan één van de oorzaken zijn van conflicten. Het is echter ook mogelijk
dat schaarste, zoals bij sommige waterproblemen, de internationale
samenwerking juist bevordert. Schaarste is niet alleen een gevolg van tekorten,
maar kan ook de tegenstellingen aanwakkeren wegens een ongelijke verdeling.
Een relatie tussen de transitie zoals voorgesteld en het voorkomen van conflicten
is daarom niet eenduidig te leggen. Zie verder het antwoord op vraag 3.
Pagina 4 van 6
Directie Voedsel, Dier en
Consument
Economische Zaken Cluster Voedsel en Consument
4
Deelt u de mening dat juist op het gebied van nieuwe impulsen voor een
Datum
duurzame economie grote resultaten geboekt kunnen worden bij de eiwittransitie 29 januari 2010
naar een meer op plantaardige eiwitten gebaseerde economie en dat een Onze referentie
voorbeeldfunctie van uw ministerie daar een logische consequentie van zou VDC 10.220
kunnen zijn?
Het kabinet streeft naar een innovatieve en verduurzamende landbouw en naar
een vergroting van het aanbod in duurzaam geproduceerd voedsel. Verder wordt
verwezen naar het antwoord op vraag 3.
Financiën
7
Bent u bereid bij het toekennen van fiscale maatregelen of financiële steun een
zwaarder accent te leggen op de transitie naar een economie die meer inzet op
plantaardige eiwitten en minder op dierlijke eiwitten? Zo nee, waarom niet? Zo ja,
op welke termijn en wijze?
Het kabinet heeft reeds een studie aangekondigd naar de herziening van ons
belastingstelsel. Het stimuleren van vergroening, met de inzet van fiscale
instrumententen is daarbij een van de opties. Zoals ook toegezegd tijdens de
Algemene Politieke Beschouwingen wordt deze inzet ook meegenomen in de brede
heroverwegingen.
Jeugd en Gezin
4
Deelt u de mening dat juist op het gebied van Jeugd en Gezin de thema's rondom
eerlijke voedselverdeling voor nu en voor de toekomstige generaties, maar ook in
de strijd tegen obesitas bij de jeugd grote resultaten geboekt kunnen worden bij
de eiwittransitie naar een meer op plantaardige eiwitten gebaseerde economie en
dat een voorbeeldfunctie van het ministerie waar uw ambtenaren werkzaam zijn
daar een logische consequentie van zou kunnen zijn?
In het antwoord op vraag 2 is al aangegeven dat naar verwachting een
verschuiving in consumptie nodig is, voor de (toekomstige) wereldbevolking en
dus zeker ook voor de jeugd. Als het consumptiepatroon verandert is het uiteraard
ook nodig dat het aanbod mee verandert. Het kabinet streeft naar een
verduurzaming van de landbouwproductie en naar een vergroting van het aanbod
in duurzaam geproduceerd voedsel. Hiervoor wordt ook verwezen naar het
antwoord op vraag 3.
Voor het tegengaan of terugdringen van obesitas is een gezond en evenwichtig
voedingspatroon volgens de richtlijnen goede voeding, naast voldoende
lichaamsbeweging, zeer belangrijk. Hier is mijn beleid op gebaseerd. Voor de hele
bevolking inclusief de jeugd geldt het advies om gezond en gevarieerd te eten en
om voldoende te bewegen. Voor mensen met overgewicht of obesitas geldt
daarnaast het advies om producten met een hoge energiedichtheid te mijden.
Pagina 5 van 6
Dit zijn niet specifiek producten die veel eiwitten bevatten. Te hoge energie- Directie Voedsel, Dier en
Consument
inname, en niet overconsumptie van eiwitten in het bijzonder, is gerelateerd aan Cluster Voedsel en Consument
overgewicht of obesitas.
Justitie Datum
29 januari 2010
4
Deelt u de mening dat juist op het gebied van het voorkomen van conflicten als VDC 10.220
gevolg van klimaatverandering, voedselschaarste, zoetwaterschaarste en
bijbehorende vluchtelingenstromen, grote resultaten geboekt kunnen worden bij
de eiwittransitie naar een meer op plantaardige eiwitten gebaseerde economie en
dat een voorbeeldfunctie van uw departement daar een logische consequentie van
zou kunnen zijn?
Schaarste kan één van de oorzaken zijn van conflicten. Het is echter ook mogelijk
dat schaarste, zoals bij sommige waterproblemen, de internationale
samenwerking juist bevordert. Schaarste is niet alleen een gevolg van tekorten,
maar kan ook de tegenstellingen aanwakkeren wegens een ongelijke verdeling.
Een relatie tussen de transitie zoals voorgesteld en het voorkomen van conflicten
is daarom niet eenduidig te leggen. Zie verder het antwoord op vraag 3.
VWS
4
Deelt u de mening dat juist in de strijd tegen obesitas; de overconsumptie van
eiwitten, de bevordering van een gevarieerder dieet, de verkleining van de kans
op dierziektencrises door minder intensieve veehouderij, grote resultaten geboekt
kunnen worden bij de eiwittransitie naar een meer op plantaardige eiwitten
gebaseerde economie en dat een voorbeeldfunctie van uw ministerie daar een
logische consequentie van zou kunnen zijn?
In het antwoord op vraag 2 is al aangegeven dat naar verwachting een
verschuiving in consumptie nodig is. Als het consumptiepatroon verandert is het
uiteraard ook nodig dat het aanbod mee verandert. Het kabinet streeft naar een
verduurzaming van de landbouwproductie en naar een vergroting van het aanbod
in duurzaam geproduceerd voedsel. Hiervoor wordt ook verwezen naar het
antwoord op vraag 3. Voor het tegengaan of terugdringen van obesitas is een
gezond en evenwichtig voedingspatroon volgens de richtlijnen goede voeding,
naast voldoende lichaamsbeweging, zeer belangrijk. Hier is mijn beleid op
gebaseerd. Voor de hele bevolking geldt het advies om gezond en gevarieerd te
eten en om voldoende te bewegen. Voor mensen met overgewicht of obesitas
geldt daarnaast het advies om producten met een hoge energiedichtheid te
mijden. Dit zijn niet specifiek producten die veel eiwitten bevatten. Te hoge
energie-inname, en niet overconsumptie van eiwitten in het bijzonder, is
gerelateerd aan overgewicht of obesitas.
Pagina 6 van 6