VU medisch centrum
Hoger risico op andere kanker voor erfelijk belastte oogkankerpatiënten
28 januari 2010
Vooral jonge kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar krijgen de
kwaadaardige oogtumor retinoblastoom. Een oogkanker die in het
netvlies ontstaat. Hoewel de ziekte goed te behandelen is blijkt uit
recent onderzoek dat de medische gevolgen op latere leeftijd
aanzienlijk zijn. Met name de patiëntjes die de erfelijke variant van
retinoblastoom hebben, lopen een behoorlijk groot risico om op latere
leeftijd andere vormen van kanker te krijgen. Onderzoekster Tamara
Marees promoveert met haar onderzoek op vrijdag 29 januari 2010 aan VU
medisch centrum in Amsterdam.
Het risico op het krijgen van een andere vorm van kanker bij erfelijke
belastte retinoblastoom patiënten is ruim 20 keer hoger dan dat in de
Nederlandse bevolking. Voor erfelijk belastte retinoblastoompatiënten
die behandelt zijn met bestraling is het risico op een andere vorm van
kanker drie keer hoger dan voor diegenen die op andere wijze zijn
behandeld. Verder zijn er aanwijzingen in het DNA gevonden die zorgen
voor zowel een verhoogd als een verlaagd risico op een andere vorm van
kanker. Dit zijn enkele van de uitkomsten uit het promotieonderzoek
van Tamara Marees.
Erfelijkheid en bestraling oorzaak hoger risico
Veertig procent van de patiënten met retinoblastoom hebben de
erfelijke variant. Het is met name deze categorie patiënten die een
groot risico loopt om op latere leeftijd andere tumoren te
ontwikkelen. Het blijkt dat 40 jaar na de retinoblastoom diagnose 28%
van de patiënten een andere vorm van kanker heeft gekregen. Bij
kinderen en jong-volwassenen zijn dit met name weke-delentumoren en
botkanker. Volwassenen op middelbare leeftijd krijgen met name borst-,
blaas- en longkanker.
De oorzaak van deze grotere kans is tweeledig. Enerzijds is dit het
gevolg van een fout in het DNA van de patiënten, waardoor aanvankelijk
ook de oogtumor zich kon ontwikkelen. Anderzijds komt het door de
behandeling, met name de bestraling verhoogt de bestaande kans op
kanker op latere leeftijd.
Wereldwijd meest complete database in Nederland
Marees maakte voor haar onderzoek gebruik van gegevens uit 's werelds
meest complete database. Hierin staan de gegevens van
retinoomblastoompatiënten die het langst zijn gevolgd en waarover dus
veel bekend is over de medische historie. Hierdoor kon een groot
aantal mensen die ooit retinoblastoom hebben gehad worden benaderd met
een vragenlijst. In deze vragenlijst werd onder meer gevraagd naar de
medische geschiedenis, waaronder medicatiegebruik en het hebben van
aandoeningen waaronder kanker.
Multidisciplinair en langdurig volgen patiënt
Retinoblastoompatiënten blijven in VUmc langdurig onder controle van
een multidisciplinair team. Hierin werken verschillende specialismen
samen: de oogarts, de (kinder)oncoloog, patholoog, klinisch geneticus,
radioloog en psycholoog. Doel is om een korte lijn te creëren tussen
arts en patiënt, zodat de patiënt direct bij een specialist terecht
kan indien nodig.