Universiteit van Amsterdam
Hoe beïnvloedde prentkunst de culturele natievorming rond 1800?
Promotie Geschiedenis
woensdag 27 januari, 14.00 uur
Dat dé Nederlander niet bestaat wist men tweehonderd jaar geleden al, blijkt uit het onderzoek van Eveline Koolhaas-Grosfeld naar de rol van prentkunst in de culturele natievorming in Nederland rond 1800. Haar onderzoek is toegespitst op de etnografie als middel tot die natievorming. Twee figuren waren daarin van groot belang: de natuurkundige Johannes Le Francq van Berkheij als ontdekker van de etnisch-culturele verscheidenheid van Holland, en de prentuitgever Evert Maaskamp die met zijn kleurrijke serie Afbeeldingen van kleeding, zeden en gewoonten in de Bataafse Republiek deze verscheidenheid trots verhief tot iets typisch Nederlands. Een opmerkelijk standpunt in die tijd van prille staats- en natievorming. Maar ook nu, in onze multiculturele, maar door etnisch nationalisme bedreigde samenleving, is dit weer hoogst actueel. Zonder waardering voor verschillen kan een samenleving immers niet bestaan. Koolhaas-Grosfeld benadert haar onderwerp vanuit verschillende gezichtspunten: het economisch patriottisme dat de drijfveer vormde voor Maaskamps innoverend ondernemerschap, de 'natuurlijke historie' van de Verlichtingstijd waarin het begrip etnische verscheidenheid werd uitgevonden, en het proces van culturele natievorming zoals dat in de vroege 19e eeuw gestalte kreeg. Daaromheen spelen de politieke machtswisselingen waarvan Maaskamp profiteerde, maar die hem uiteindelijk ook de kop kostten.
Mw. E.A. Grosfeld: De ontdekking van de Nederlander in boeken en prenten rond 1800. Promotor is dhr. prof. dr. N.C.F. van Sas.
Locatie: Aula van de UvA, Singel 411, Amsterdam.