ChristenUnie
bijdrage Ed Anker debat Glijdende schaal
bijdrage Ed Anker debat Glijdende schaal
woensdag 27 januari 2010 10:00
De heer Anker (ChristenUnie): Voorzitter. Als je ergens te gast bent,
dien je je als gast te gedragen. Ik heb dit uitgangspunt al een paar
keer eerder gehoord, volgens mij ook van de heer De Krom die het had
over het thuis uitnodigen van mensen voor het eten. Dat zijn mooie
beelden. Vreemdelingen worden er extra op aangekeken als ze een
misdrijf begaan. Ze houden zich immers niet aan de regels, terwijl ze
wel in onze samenleving willen zijn. Deze gedachte is goed te
begrijpen. Het staat buiten elke discussie over de glijdende schaal
dat wij misdrijven niet kunnen en willen tolereren. Zeker als het
misdrijf erg dichtbij komt, is het soms maar goed dat een rechter de
taak heeft om een proportionele straf op te leggen, want persoonlijke
emoties kunnen soms buitenproportionele vormen aannemen. Het
uitgangspunt is dat wij misdaad niet tolereren en dat geldt zowel voor
de vreemdelingen als voor de autochtone bevolking.
Zoals gezegd: er gelden bijzondere regels voor de vreemdeling die
verblijf heeft in Nederland. Als een vreemdeling die hier verblijft
een misdrijf begaat en daar onherroepelijk voor wordt veroordeeld, kan
de consequentie zijn dat hij vanwege die veroordeling ook het verblijf
in Nederland verspeelt. De norm daarvoor is neergelegd in de
zogenaamde glijdende schaal, een gevolg van misdadig handelen die een
autochtone Nederlander niet kent. Er wordt hier gemotiveerd afgeweken
van het principe "gelijke gevallen worden gelijk behandeld". Dat is
goed te begrijpen en dat steunt de ChristenUnie ook. Wij hoeven in
Nederland geen ruimte te bieden aan mensen die zich hier vestigen om
hun criminele zaak op te zetten. Wij zijn aan onszelf en aan onze
rechtsstaat verplicht dat wij daar tegen optreden. Bij lezing van het
rapport van het WODC valt op dat er in de Kamer regelmatig wordt
gesproken over de glijdende schaal, dat die schaal al een aantal keer
is aangescherpt en dat er is gesproken over aanscherpingen. Ook dit
onderzoek is gedaan naar aanleiding van de wens om tot aanscherpingen
van die glijdende schaal te komen. Het is van belang om te beseffen
dat wij ons bij de vormgeving van die glijdende schaal bewust zijn van
onze taak als wetgever en dat de normen die wij stellen ook aan het
vereiste van proportionaliteit voldoen.
Als wij naar de mensen kijken om wie het gaat, moeten wij een
belangrijke kanttekening maken. Criminaliteit is nooit goed te praten
of goed te keuren. Wij moeten soms echter wel een geheel aan
omstandigheden mee kunnen nemen. In de vreemdelingenpopulatie zitten
ook mensen die een grotere kans lopen om in de problemen te komen. Ik
noem als voorbeeld een voormalig kindsoldaat. Vanuit ernstige trauma's
kan het gebeuren dat een dergelijk iemand in paniek anders reageert
dan een gemiddeld mens. Juist als het gaat om het hanteren van grenzen
is er al op jonge leeftijd heel veel fout gegaan. Wij helpen diegene
niet door dit te vergoelijken en weg te doen -- het dragen van een
straf kan ook heel erg heilzaam zijn -- maar om dat direct te laten
volgen door een verblijfsbeëindiging staat op zijn minst open voor
debat. Zo zijn er ook slachtoffers van mensenhandel of mensen die
anderszins in verkeerde afhankelijke situaties terecht zijn gekomen.
Wat mijn fractie betreft moet er binnen grenzen enige ruimte zijn om
het geheel van de problemen van deze mensen in ogenschouw te kunnen
nemen.
De ChristenUnie kijkt vanuit genoemd perspectief naar de voorstellen
van het kabinet. De voorstellen die worden gedaan zijn absoluut een
aanscherping van de huidige glijdende schaal. Ik loop ze kort langs.
Het eerste punt is de hardere aanpak van ernstige delicten. Het gaat
om een aantal zeer ernstige misdrijven die de rechtsorde ernstig
schokken, zo staat in de brief. Als ik het goed begrijp zal een
veroordeling langer doorwerken in de glijdende schaal door de
vermenigvuldiging met de factor twee. De vraag is wel hoe hier in de
praktijk mee wordt omgegaan als iemand na vijftien jaar meer
Nederlander is dan iets anders. Zijn er dan ook nog serieuze
uitzetopties? Wij kunnen wel de verblijfsvergunning afnemen, maar waar
moet diegene dan heen? Wij steunen op zich dat men van bepaalde heel
zware misdrijven, er zijn er al weer een aantal langsgekomen, langer
last heeft als het gaat om de verblijfsstatus.
Het tweede punt is de verlenging van de periode voor cumulatie van
straffen en maatregelen. De grens van vijf jaar waarna met een soort
schone lei wordt begonnen, wordt weggenomen. Straffen kunnen ook na
die vijf jaar worden opgeteld. Ik begrijp dat de maatregel er is zodat
vreemdelingen die veel met justitie in aanraking komen geen
risicotaxatie kunnen maken van de gevolgen voor hun
verblijfsvergunning. De veroordelingen die in de loop van vijf jaar
worden opgebouwd, kan men zo interpreteren dat iemand zeer regelmatig
met justitie in aanraking komt. Als iemand na vijf jaar nog steeds een
serieuze criminele carrière nastreeft, hoeven wij daar in ieder geval
geen gelegenheid voor te bieden. Het is dus goed dat dan de
mogelijkheid blijft bestaan om de verblijfsvergunning in te trekken.
De glijdende schaal voor veelplegers stelt ons voor een vraag. Het is
goed te verdedigen dat notoire veelplegers eerder geconfronteerd
kunnen worden met de gevolgen voor het verblijf. Ik vraag wel aan de
bewindspersonen wat de herkomst is van het aantal van vijf delicten.
Zeker als het gaat om een aantal kleinere delicten kunnen de
omstandigheden waar ik al eerder bij stilstond een rol spelen. Willen
de bewindspersonen daarom ingaan op de proportionaliteit van dit
voorstel? Bij het toepassen van de glijdende schaal bij minderjarigen
gaat het om het toevoegen van geweldsmisdrijven aan de
uitzonderingsgevallen conform de opiumdelicten. Hoe moet ik dit
precies interpreteren? Hoe ernstig moeten deze delicten zijn en wat is
de maat die daarvoor zal gelden?
Mijn laatste punt is de verbetermaatregelen en het vaker toetsen. Die
vraag is al gesteld door de heer Van der Staaij en naar ik begrijp ook
door mijn voorgangers, een heel aantal jaren geleden. Wij hebben die
glijdende schaal, wij spreken over aanscherping, maar hij wordt zo bar
weinig getoetst. Ik geloof nog niet eens in een kwart van de gevallen.
Waarom werd dat in het verleden niet gedaan en wat is er voor nodig om
dit wel standaard te gaan doen? Het lijkt toch de meest normale zaak
om als iemand weer eens bij de IND komt voor verlenging of een nieuw
document even te bekijken wat er de afgelopen jaren is uitgevoerd? Hoe
moeten wij ons dit voorstellen bij de uitvoering, want als het
blijkbaar zo'n probleem is, wil ik graag horen of er bepaalde
organisatorische dingen zijn waar wij tegenaan kunnen lopen.
Tags
Ed Anker