'Neuropsychologisch onderzoek toespitsen op individu en samenleving'
Oratie Margiet Sitskoorn over uitdagingen klinische neuropsychologie
Onderzoek naar cognitieve revalidatieprogramma's voor mensen met een hersenbeschadiging moeten zich meer op het individu richten in plaats van op groepen patiënten. Individuele eigenschappen zoals opleiding en leeftijd kunnen namelijk bepalen of een revalidatieprogramma aanslaat of niet. Dat betoogt hoogleraar klinische neuropsychologie Margriet Sitskoorn op vrijdag 15 januari in haar inaugurele rede aan de Universiteit van Tilburg. Klinische neuropsychologen moeten zich volgens Sitskoorn ook meer beraden op hun rol in het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
De klinische neurospychologie bestudeert van oudsher het effect van stoornissen in de hersenen op cognitie, emotie en gedrag van mensen. Vandaag de dag gaan neuropsychologen er vanuit dat gedrag en omgeving op hun beurt ook invloed kunnen uitoefenen op de hersenen en daardoor op gedrag. Het vermogen van de hersenen om zich (tot op zekere hoogte) aan te passen aan de omgeving noemen we neuroplasticiteit.
Wetenschappelijke kennis over deze complexe wisselwerking tussen hersenen en gedrag moet volgens Margriet Sitskoorn veel meer dan nu gebruikt worden voor neuronpsychologische revalidatiemethoden. De Universiteit van Tilburg voert zulk onderzoek al uit: zo werkt zij met het Medisch Centrum Haaglanden, de Vrije Universiteit en het Nederlands Kanker Instituut samen aan de behandeling van cognitieve stoornissen bij mensen met een hersentumor. Onderzoek naar het effect van een cognitief revalidatieprogramma met onder meer concentratieoefeningen wees uit dat het programma de klachten en stoornissen van deze patiënten inderdaad vermindert.
Onderzoek voor individu
Sitskoorn benadrukt dat het neuropsychologische revalidatieonderzoek zich meer moet richten op de individuele effecten van revalidatie en niet alleen op groepseffecten, wat meestal de praktijk is. Het bovengenoemde revalidatieprogramma blijkt bijvoorbeeld het best te werken bij relatief jonge patiënten. Omdat cognitieve revalidatie een tijdrovend proces is dat veel van patiënten verlangt, zou je vooraf per patiënt moeten kunnen voorspellen of het programma effectief zal zijn.
Onderzoek voor samenleving
De neuropsychologie staat daarnaast voor de uitdaging door met haar kennis over hersenen en gedrag bij te dragen aan allerlei maatschappelijke vraagstukken. Om het nut van de neuropsychologie voor de samenleving te illustreren zal Sitskoorn vrijdag in gesprek gaan met haar toehoorders.
Zeven hoofdzonden
27 Januari publiceert Sitskoorn bovendien het populairwetenschappelijke boek 'Passies van het brein. Waarom zondigen zo verleidelijk is' (uitgeverij Bert Bakker, zie http://www.pbo.nl/). Daarin gaat ze op ontdekkingsreis naar hoe de zeven hoofdzonden in onze hersenen verankerd zijn: hebzucht, lust, afgunst, trots, vraatzucht, woede en luiheid.
Universiteit van Tilburg